Γνώση, δεξιότητες, portfolio, ελευθερία, αλήθεια

Βασική αρχή του Αριστοτέλη ήταν ότι «Δεν γνωρίζουμε την αλήθεια εάν δεν έχουμε γνώση της αιτίας».

Κατά συνέπεια: αισθάνομαι ότι μπορώ να υπηρετήσω ευχάριστα σαν δάσκαλος ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο η γνώση θα προηγείται της δεξιότητας οδηγώντας στην αλήθεια (α-λήθη δηλ. δεν ξεχνώ - θυμάμαι πάντα τα θεμελιώδη αίτια).

 Mε βοηθό τη δεξιότητα η οποία θα υπηρετεί την αληθινή και βαθιά γνώση των πραγμάτων δίνοντας στο μαθητή τη δυνατότητα να νιώσει Άνθρωπος έχοντας κριτική σκέψη και ελευθερία... Αλήθεια, γιατί ο Αριστοτέλης ενδιαφέρεται τόσο για τη γνώση των αιτίων και όχι απλά για το αποτέλεσμα ακόμα κι αν είναι καλό;

Πώς βιώνεται η αγάπη στο χώρο της γνώσης και πως στο χώρο της δεξιότητας; Είμαστε αυτό που παράγουμε ή παράγουμε επειδή είμαστε; Η γνώση της Γεωγραφίας δεν είναι γνώση και δεξιότητα ταυτόχρονα; (1)

Είναι πραγματική ελευθερία και πραγματική κριτική σκέψη να μπορείς να επιλέξεις από μικρά κομμάτια της πραγματικότητας αγνοώντας σημαντικά κομμάτια που συγκροτούν τη συνολική πραγματικότητα; 

Είναι η οικονομία η αρχή και το τέλος της ζωής του πολιτισμού και της παιδείας; Αλλά και αν ακόμα το δεχθούμε, υπάρχει και άλλη ανάγνωση μέσα από τη ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου «Η σπατάλη για την Παιδεία είναι οικονομία για το Έθνος» (2)

Κι αν η απάντηση είναι ο σταδιακός περιορισμός της κριτικής σκέψης και ελευθερίας με αντάλλαγμα τη σύνδεση παιδείας και αγοράς, τότε επιτελεί το επιδιωκόμενο παιδαγωγικό της έργο  η αξιολόγηση; (εννοούμε ως παιδαγωγικό έργο την παιδαγωγική εργασία με αγάπη, μεράκι, φιλότιμο, υπευθυνότητα και προσωποκεντρική παιδαγωγική. Τίποτα λιγότερο).

Στα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντά η αξιολόγηση και η αυτοαξιολόγηση  χωρίς να περιορίζει την κριτική σκέψη και ελευθερία, λαμβάνοντας υπ΄ όψη ότι η ζωή, η σκέψη, ο πολιτισμός, η επιστήμη δεν είναι δυνατό να χωρέσουν σε κουτάκια, και portfolia. 

Αλήθεια, το Φιλότιμο,  το  Άξιον Εστί, ο Λόγος,  σε ποιά  κουτάκια ερωτηματολογίου αξιολόγησης δεξιοτήτων PIZA  χωρούν, με κριτήριο  την έννοια , το νόημα και τη σημασία τους  τους  στην υπαρκτική αυτοσυνειδησία του ανθρώπινου Προσώπου; (3)

Με δεξιότητες που δε θα σχετίζονται με  Έργο, Λόγο, Νόημα, ο μαθητής   θα είναι «ικανός καθοδηγούμενος» , όχι «γνώστης ελεύθερος».  

Τιμούμε τους Μεγάλους και με ανδριάντες, επιτελώντας το ιστορικό και ηθικό μας καθήκον. Όμως, οι  πολυτιμότεροι ανδριάντες είναι τα παιδιά μας,  που  χρειάζονται την  Παιδεία που εννοεί ο Αριστοτέλης με τη φράση "Το μέλλον των εθνών εξαρτάται από την εκπαίδευση των νέων".

Νίκος Κοτοπούλης ΜSc 

Διευθυντής του 9ου Δημοτικού Σχολείου Πατρών

Σ.Σ. ''Γεώργιος Γλαράκης"

----------------

(1) Όπως αναφέρει η Ένωση Γεωγράφων Ελλάδας « η Γεωγραφία είναι η επιστήμη της φύσης και του ανθρώπου, του χώρου και του χρόνου. Είναι τόσο κοινωνική όσο και φυσική επιστήμη. Δεν έχει σχέση με την απλή αποστήθιση δεδομένων, αριθμών και ονομάτων, αλλά με το διαρκή αναστοχασμό και την αναζήτηση αιτιών. Έχει σχέση με την ενδυνάμωση της έλλογης σκέψης αλλά και την πυροδότηση της φαντασίας. Με την αναπαράσταση αλλά και τα βιώματα. Με την ανάλυση και την ερμηνεία των σχέσεων ανθρώπου και χώρου. Η Γεωγραφία είναι μια επιστήμη που δίνει βάση στον εντοπισμό, την περιγραφή, την ανάλυση και διαχείριση των πολυδιάστατων ζητημάτων της κοινωνίας, της φύσης, της κουλτούρας, της οικονομίας, της τεχνολογίας, κ.α., με έμφαση στις χωρικές τους διαστάσεις, ενώ έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Η Γεωγραφία είναι κατεξοχήν η επιστήμη που αναπτύσσει τη χωρική σκέψη.Με άλλα λόγια, η Γεωγραφία δεν διερευνά μόνο τι είναι και πού βρίσκεται στη Γη, αλλά επίσης και το γιατί βρίσκεται εκεί (και όχι κάπου αλλού) με γνώμονα το εάν η αιτία είναι φυσική ή/και ανθρωπογενής και με αναφορά στις συνέπειες».

(2) O Γεώργιος Παπανδρέου ως υπουργός Παιδείας το 1930-1932 ανήγειρε εκατοντάδες σχολεία ανάμεσα στα οποία και το δικό μας Σχολικό Συγκρότημα «Γεώργιος Γλαράκης».-

 (3) Η λέξη «πρόσωπο» συντίθεται από την πρόθεση «προς» και το ουσιαστικό «ώψ» που σημαίνει «οφθαλμός, όψη». Προϋποθέτει, δηλαδή, το να έχω στραμμένη την όψη μου προς κάποιον όντας πραγματικά απέναντί του.

Η λέξη «εμπειρία» δηλώνει το προσωπικό βίωμα, δηλαδή αυτό το οποίο ζει κάποιος συνειδητά και που εντυπώνεται σε αυτόν ως γνώση. 

Σύμφωνα με το Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη:

«Eμπειρία» είναι «οτιδήποτε καταγράφεται ως προσωπικό βίωμα και εντυπώνεται ως γνώση».

«Βιώνω» σημαίνει «ζω κάτι ως έντονη και συνειδητή εμπειρία» (να μη το συγχέουμε με τα «emotive»-«emotional» που είναι διευρυμένη έννοια, περιορισμένης χρήσης)

«Συνειδητή» είναι «η πράξη που γίνεται με πλήρη συνείδηση, γνώση,  επίγνωση και αίσθηση του τι κάνουμε».

«Επίγνωση» είναι «η σε βάθος συναίσθηση μιας κατάστασης, η ακριβής γνώση».

*Ο Νικόλαος Κοτοπούλης είναι διευθυντής του 9ου Δημοτικού Σχολείου Πατρών «Γεώργιος Γλαράκης»