Το τρομακτικό «δώρο» του κορωνοϊού

Ενώ τα βλέμματα σε παγκόσμιο επίπεδο είναι στραμμένα το τελευταίο διάστημα σε έναν «άγνωστο» εχθρό της δημόσιας υγείας, το δικό μας βλέμμα χρειάζεται να στραφεί και στους «γνωστούς» εχθρούς της καθημερινότητάς μας, που καθιστούν τη Ζωή μας επιβίωση και μηχανική διεκπεραίωση. Μήπως ο κορωνοϊός είναι μια «ευκαιρία» που μας δίνεται, για να κάνουμε όλοι μια παύση στην ασθματική ζωή μας, να στραφούμε στην περισυλλογή και να επαναπροσδιορίσουμε τις πραγματικές αξίες της ζωής μας;

Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας και της έντασης. Όλοι τρέχουμε σαν τρελοί να προλάβουμε. Δεν βαδίζουμε πλέον, τρέχουμε σαν τους δρομείς των αγώνων. Διαγκωνιζόμαστε στα πεζοδρόμια, ποιος να προσπεράσει τον άλλον και, όταν το πράσινο φως ελευθερώνει τη δίοδο, ορμούμε να διασχίσουμε το δρόμο σαν να μας κυνηγούν. Κουρδισμένα στρατιωτάκια της παραγωγικότητας, αστείες – όσο και δραματικές – φιγούρες. Ο ιλιγγιώδης ρυθμός ζωής αφαιρεί σχεδόν κάθε περιεχόμενο πραγματικής Ζωής. Σαν να περνάς με 200 χιλιόμετρα την ώρα από όμορφα τοπία που αστραπιαία χάνονται. Τραγικοί αιχμάλωτοι του ιλίγγου της ταχύτητας.

«Μα είναι ανάγκη να βιαστούμε», θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς. Όμως, οι σύγχρονοι άνθρωποι τρέχουν κι όταν δεν το καλεί καμία ανάγκη. Τρέχουν από συνήθεια και από νευρικότητα. Μάθαμε να τρέχουμε όταν είναι ανάγκη, και αυτή η παράξενη συμπεριφορά πέρασε στο αυτόματο σύστημα, έγινε ανακλαστικό.

Οι άνθρωποι της εποχής μας φεύγουν, διαρκώς φεύγουν. Φεύγουν από τον εαυτό τους. Όταν αυτός κάποτε τους προλαβαίνει, το βάζουν στα πόδια. Τρέχουν για να μην τον συναντήσουν και αναγκαστούν να λογαριαστούν μαζί του. Απόδειξη το γεγονός ότι αποστρέφονται την περισυλλογή και εσχάτως την παραμονή στο σπίτι, τον αργό ρυθμό ζωής. Λες και υπάρχει η αίσθηση της παντοδυναμίας ή της αιώνιας επίγειας ζωής.

Η ποιητική φωνή του Κωνσταντίνου Καβάφη, σε έναν απολογισμό ζωής, μας παροτρύνει να μην την αναβάλλουμε άλλο.

«Ξέρει που γέρασε πολύ, το νιώθει, το κοιτάζει.

Κι εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει

σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πώς τον εγέλα

και πως την εμπιστεύονταν πάντα – τι τρέλα!-

την ψεύτρα που έλεγε: ‘Αύριο. Έχεις πολύν καιρό.’»

Το σημαντικό και σοφό είναι να ζεις ξέροντας κάθε στιγμή πόσο φευγαλέα είναι τα πάντα, πόσο «η γενιά των ανθρώπων είναι σαν τα φύλλα που τα παίρνει ο άνεμος» (Ομήρου Ιλιάδα, Ζ 146) και γι’ αυτό να γεύεσαι και να πράττεις τα πιο ουσιαστικά και τα πιο γόνιμα για σένα και τους άλλους. Αυτά που δίνουν νόημα και υπόσταση στη ζωή – σκιά.  

Ο κορωνοϊός (όσο τραγικό κι αν είναι αυτό που ζούμε παγκοσμίως) μας δίνει τη δυνατότητα του αναστοχασμού. Του αναστοχασμού μπροστά στην επιθανάτια αγωνία. Στη διάρκεια αυτής της σοβαρής δοκιμασίας δεν είμαστε κυρίαρχοι της κατάστασης, αλλά ούτε ανήμποροι. Δεν καθορίζουμε την πορεία του πόνου μας, αλλά μπορούμε να απαντήσουμε σ’ αυτόν. Χρειάζεται να δούμε τη ζωή σαν ένα ηθικό δράμα, τοποθετώντας την οδυνηρή εμπειρία σε ηθικό πλαίσιο και να προσπαθήσουμε να επανορθώσουμε το κακό μετατρέποντάς το σε κάτι ιερό: να αλλάξουμε. Να βγούμε διαφορετικοί. Να ριχτούμε με μεγαλύτερο πάθος και ευγνωμοσύνη στη Ζωή, στην Τέχνη, στην Αγάπη, στον Ανθρωπισμό.

Ήρθε η ώρα να κατεβάσουμε ταχύτητα. Να ζήσουμε διαφορετικά μετά την απειλή του θανάτου. Η επιβίωσή μας να γίνει συνώνυμο της ποιότητας και της αλλαγής. Κι ως τότε να ευχόμαστε να μη μετρήσουμε αναντικατάστατες απώλειες στο τέλος του δρόμου.

Γι’ αυτό, ας μείνουμε σπίτι. Ας ξαναζήσουμε την εμπειρία ενός αργόσυρτου γεύματος, πλούσιου σε γεύση και σε συζήτηση. Έχουμε το χρόνο για να διαβάσουμε ποίηση ή να ονειρευτούμε με τα μάτια ανοιχτά. Να συναντηθούμε με τον εαυτό μας, να αναδιπλωθούμε και να ταξιδέψουμε μέσα μας, να ονειροπολήσουμε ή να νοσταλγήσουμε, να αποχωριστούμε απ’ όλους τους εξωτερικούς περισπασμούς, σε μία αποκλειστική συνάντηση με τον εαυτό μας. Αυτή η άδεια ώρα είναι ανάγκη του ανθρώπου.

Τότε, ίσως διαπιστώσουμε ξαφνικά πόσο δραματικά αποκοπήκαμε από πρόσωπα και πράγματα. Ίσως συνειδητοποιήσουμε ότι οι στιγμές που συνιστούν την ουσιαστική μας ζωή, με την πίκρα ή τη χαρά που περικλείουν, φεύγουν ανυποψίαστα και χάνονται ανεκπλήρωτες. Ο χρόνος πάντα έτσι είναι, λίγος, όσων χρόνων και να είσαι. Πάρε μια βαθιά ανάσα και άδειασε τον νου σου. Μην τρέχεις πια. Στάσου και συλλογίσου!

Μείνε στο σπίτι, φρόντισε τους ηλικιωμένους γονείς –που κάποτε θα νοσταλγείς σαν χάδι -, συζήτησε μαζί τους. Οι μεγάλες, όμορφες λέξεις δεν έχουν ειπωθεί ακόμη μεταξύ μας. Είναι εκεί, ολοζώντανες, αλλά δεν έχουν ακουστεί. Πίστευα πως ανάμεσα σε τόσο δυνατές σχέσεις, οι λέξεις δεν χρειάζονται. Λάθος! Όλοι έχουν ανάγκη να τις ακούσουν. Πρέπει να λέγονται. Οι λέξεις δεν είναι αέρας, έχουν σώματα.

Αν πάλι έχεις μικρά παιδιά, πιάσε τα απ’ το χέρι, αγκάλιασέ τα, παίξε μαζί τους. Τόσο γρήγορα, πριν να το καταλάβεις, δεν θα θέλουν να τα κρατάς απ’ το χέρι, δεν θα είναι παιδιά. Κι εσύ δεν θα είσαι νέος, ζωντανός για πολύ ακόμα. Ένα ανοιγόκλεισμα των ματιών διαρκεί η ζωή, όσο και να τρέχεις.

Στάσου! Πάρε μια ανάσα. Ξαναδές τι αξίζει. Φύλαξε το ιερό δώρο της ζωής – της δικής σου, των δικών σου, των ευάλωτων συνανθρώπων μας, όλων μας.

Καλή δύναμη!