Σταυρωθήτω ή λίστα vs σταυρού

Το 1844 έγιναν οι πρώτες εκλογές του ελληνικού κράτους σε επίπεδο επικράτειας. Αυτές διήρκεσαν όχι λιγότερο από έξι μήνες, η νοθεία ήταν κάτι υπαρκτό και η διεξαγωγή τους γινόταν με ψηφοδέλτια, παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών δεν γνώριζε γραφή και ανάγνωση (η ψήφος με σφαιρίδια εισήχθη το 1864 και κατεργήθη στην συνέχεια, διότι προσέδιδε μεγάλα περιθώρια νόθευσης του αποτελέσματος)!

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει σε κάποιο βαθμό. Οι εκλογές διεξάγονται σε μια μόνο ημέρα, νοθεία θεωρούμε πως δεν υπάρχει, ωστόσο η σταυροδοσία παραμένει αταλάντευτη!

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που πρωτοτυπεί σε πολλά, πολλές φορές αρνητικά. Ένα από τα παραδείγματα αυτά είναι η διεξαγωγή εκλογών με σταυροδοσία. Το σύνηθες στον ευρωπαϊκό χώρο είναι η ύπαρξη λίστας. Ως εκ τούτου, ο ψηφοφόρος επιλέγει κόμμα και όχι πρόσωπο. Η σειρά των προσώπων έχει προεπιλεγεί από το κόμμα και εμφανίζεται ιεραρχικά στο ψηφοδέλτιο. 

Εμείς, ωστόσο, προτιμάμε τον Μεσαίωνα, την σταυροδοσία υποψηφίων ονομάτων. Με την δυνατότητα αυτή, γεννώνται δυο ζητήματα. 

Πρώτον, η ποιότητα του αντιπροσωπευτικού σώματος. Ο ψηφοφόρος, κατά συντριπτική πλειοψηφία, δεν επιλέγει τον υποψήφιο με κριτήρια την ευφυΐα του, το επίπεδο του πολιτικού του λόγου και της αντιπαράθεσης, τις γνώσεις του και τις δυνατότητές του, αλλά κριτήριο είναι η δημοφιλία. Επιλέγεται αυτός ο οποίος είναι πιο γνωστός, βγαίνει πιο πολύ στην τηλεόραση και "κάνει θόρυβο". Μας είναι αδιάφορο κατά πόσον ο υποψήφιος θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε μια εντόνως τεχνοκρατική εργασία, όπως αυτή του βουλευτή, του δημάρχου κοκ.

Το δεύτερο ζήτημα συνδέεται με το πρώτο. 

Μιλώντας για δημοφιλία του υποψηφίου, αυτή δεν γεννάται μόνο μέσω των "κραυγών" και των λοιπών σόου, αλλά και μέσω ενός άλλου διαύλου· της προσωπικής εξυπηρέτησης. Μέσω της σταυροδοσίας, δηλαδή της δυνατότητας προσωπικής στήριξης σε υποψήφιο, είναι δυνατόν να ζητηθεί μια εξυπηρέτηση από τον υποψήφιο με αντάλλαγμα την προσωπική στήριξη (σταυρό) στις εκλογές. 

Όλα τα παραπάνω είναι κομμάτι της καθημερινότητας και μέρος της κοινωνίας μας, καλώς ή κακώς. 

Ωστόσο, αφού έχουμε τουλάχιστον ένα πρωτόγονο σύστημα διεξαγωγής εκλογών, με την σταυροδοσία, ας μην είναι πρωτόγονα τα κριτήρια επιλογής.  

Είναι γεγονός ότι με σταυρό έχουν μπεί στην Βουλή από αξιόλογες προσωπικότητες με κοινοβουλευτικό λόγο, γνώσεις και ήθος, μέχρι παντός είδους luben στοιχεία, χαμερπούς πολιτικού λόγου και ύφους, τα οποία δεν θα μπορούσε να τα φανταστεί κανείς όχι σε άλλο υψηλό πόστο της διοίκησης, αλλά ούτε στον ατυχή γκισέ της πιο δυσλειτουργικής δημόσιας υπηρεσίας (υπάρχει τεράστια δυνατότητα επιλογής). Υπάρχει βέβαια και ο ενδιάμεσος χώρος που αποτελείται απλώς από αδιάφορους και πλήρως ασχέτους, που προφανώς δεν είναι σε θέση να ασχοληθούν με τις συζητήσεις των νομοσχεδίων και το λοιπό έργο. Αυτό γίνεται εμφανές άμα τους ακούσει κανείς στις λοιπές συνεντεύξεις και τοποθετήσεις τους. 

Η πλειοψηφία των βουλευτών σε καμια περίπτωση δεν ανήκει στην πρώτη κατηγορία (αξιόλογοι με κοινοβουλευτικό λόγο, ευπρέπεια και γνώσεις λειτουργίας του κοινοβουλίου). 

Για να είμαστε όμως ειλικρινείς, χρειάζεται ένας π.χ. βουλευτής να είναι σε θέση να επεξεργαστεί, να διαβάσει και να κατανοήσει ένα νομοσχέδιο πριν το κάνει νόμο του κράτους; Προδήλως όχι.

Όχι, διότι ό, τι νομοσχέδιο, ό, τι και να περιλαμβάνει, ό, τι και να είναι θα ψηφισθεί από την πλειοψηφία μόνο και μόνο εκ του λόγου οτι προέρχεται από την κυβέρνηση. Αντιθέτως, οι προτάσεις νόμου (που προέρχονται από την κοινοβουλευτική αντιπολίτευση) δεν εγκρίνονται ποτέ, με εξαίρεση τα τελευταία χρόνια το μείζον πολιτικό θέμα της ημέρας εορτασμού της τρίτης ηλικίας...

Επομένως ό, τι προέρχεται από την κυβέρνηση είναι εξ ορισμού καλό και ο, τι από την αντιπολίτευση το ακριβώς αντίθετο.

Το αποτέλεσμα; 

Θεσμοθετούνται νόμοι οι οποίοι είναι γεμάτοι άσχετες τροπολογίες (π.χ. τροπολογία για προσόντα υποψηφίων οδηγών σε διακρατική σύμβαση σχετικά με την συνεργασία σε θέματα αμυντικού υλικού με την Φινλανδία) και που καθιστούν αδύνατη την ενημέρωση αυτών που τους αφορούν. Έχουμε, λοιπόν, το σύνολο των νόμων -με εξαίρεση τον εκλογικό- να είναι αντισυνταγματικοί λόγω άσχετων τροπολογιών. Αυτό διότι δεν βρίσκεται ένας βουλευτής της πλειοψηφίας να δηλώσει ότι αρνείται να ψηφίσει τέτοιου είδους "πράγματα". Αυτό είναι το αποτέλεσμα της ενδοκομματικής δημοκρατίας, όπως απαντάται στην Ελλάδα. Δηλαδή, δεν απαντάται. Άν υπήρχε, θα μπορούσαμε να μιλάμε για λίστα αντί για σταυροδοσία, όμως, όπως έχει η κατάσταση, η λίστα θα έκανε το κόμμα "μαγαζί" του προέδρου. 

Άρα... σταυρωθήτω.

Βασίλειος-Γ. Ν Μηλιώνης 

Φοιτητής Πολιτικής Επιστ. κ´ Ιστορίας στο Πάντειον Παν/μιο.