Τι χρειάζεται για να γίνει μια πόλη “έξυπνη” και βιώσιμη;

Αν το σκεφτείς, μια πόλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός: αναπνέει, κινείται, παράγει, καταναλώνει, κουράζεται. Και όπως κάθε οργανισμός που θέλει να ζήσει, χρειάζεται και να εξελιχθεί, όχι μόνο να μεγαλώσει.

Το ζητούμενο για να γίνει μια πόλη βιώσιμη και έξυπνη δεν είναι να την γεμίσουμε με οθόνες και apps, αλλά να την αλλάξουμε με τέτοιο τρόπο που θα κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη, πιο πράσινη και πιο ανθρώπινη.

1.   Μετακινήσεις με σεβασμό στο περιβάλλον

Το πώς μετακινούμαστε λέει πολλά για μια πόλη και η… εξυπνάδα της κρίνεται από το πόσες επιλογές προσφέρει: ηλεκτρικά λεωφορεία, δίκτυα φόρτισης, ποδηλατόδρομους, ακόμα και χώρο για e-scooters ή κοινόχρηστα ποδήλατα.

Και ως πολίτες, μπορούμε να ενισχύσουμε το εγχείρημα με μικρές κινήσεις: να χρησιμοποιούμε τα ΜΜΜ, να δοκιμάσουμε την ηλεκτροκίνηση μέσω leasing με www.myavis.gr/el, να μοιραζόμαστε διαδρομές, να αφήνουμε το αυτοκίνητο σπίτι πιο συχνά.

2.   Υποδομές που “σκέφτονται”

Μια έξυπνη πόλη ξεκινά από τις βάσεις της: δρόμους, φώτα, απορρίμματα, ενέργεια. Δεν μιλάμε για Τεχνητή Νοημοσύνη και σενάρια επιστημονικής φαντασίας αλλά για εργαλεία που εξοικονομούν πόρους και μειώνουν τη ρύπανση. Ποια μπορεί να είναι αυτά; Φανάρια που ρυθμίζουν τη ροή της κίνησης, φώτα που χαμηλώνουν όταν δεν υπάρχει κίνηση, κάδοι που ειδοποιούν όταν γεμίζουν.

3.   Ενέργεια που δεν πάει χαμένη

Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι ο πυρήνας κάθε έξυπνης πόλης. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές ευρωπαϊκές πόλεις προσφέρουν επιδοτήσεις για πράσινες ανακαινίσεις και ανανεώσιμες πηγές. Και στη χώρα μας πρόσφατα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για νέο επιδοτούμενο πρόγραμμα που θα συνδυάζει ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του αναθεωρημένου ΕΣΠΑ, κατόπιν έγκρισης της Κομισιόν.

Και εδώ βέβαια έρχεται ο ρόλος του πολίτη: αν επιλέγεις συσκευές ενεργειακής κλάσης Α, μονώνεις σωστά το σπίτι σου ή επενδύεις σε ηλιακή ενέργεια, συμμετέχεις κι εσύ στην έξυπνη μετάβαση.

4.   Νερό και απορρίμματα με σύστημα

Η βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο την ενέργεια φυσικά. Μια έξυπνη πόλη διαχειρίζεται έξυπνα και το νερό και τα σκουπίδια της. Συστήματα που ανιχνεύουν διαρροές, αυτόματη ειδοποίηση για γεμάτους κάδους, επαναχρησιμοποίηση γκρίζου νερού όπως διαβάζουμε στο ecopress και φυσικά ανακύκλωση με πραγματικό αποτέλεσμα. Αν σταματούσαμε να πετάμε απερίσκεπτα και αρχίζαμε να διαχωρίζουμε συνειδητά, οι πόλεις μας θα ήταν πολύ καλύτερες.

5.   Ψηφιακές υπηρεσίες για καθημερινή ευκολία

Το να σταθείς σε ουρά για να πληρώσεις λογαριασμό ή να πάρεις ένα χαρτί είναι ταλαιπωρία. Οι σύγχρονες πόλεις δίνουν στους πολίτες πρόσβαση σε εφαρμογές που κάνουν τη γραφειοκρατία πιο γρήγορη: πληρωμές, πάρκινγκ, ενημέρωση για κυκλοφορία, ακόμα και για την ποιότητα του αέρα. Όλα από το κινητό. Όσο πιο απλές και λειτουργικές είναι αυτές οι υπηρεσίες, τόσο πιο πιθανό είναι να τις χρησιμοποιήσει ο πολίτης.

Κι ένας ενημερωμένος πολίτης είναι με τη σειρά του ένας έξυπνος πολίτης. Οι πλατφόρμες συμμετοχής, όπου μπορείς να προτείνεις ιδέες ή να δεις πού πηγαίνουν τα κονδύλια, χτίζουν εμπιστοσύνη. Όταν το κράτος λειτουργεί με ανοιχτά δεδομένα και ο πολίτης συμμετέχει, η πόλη γίνεται πιο δίκαιη και λειτουργική.

6.   Πράσινοι χώροι και ανθεκτικότητα

Οι πόλεις δεν πρέπει να είναι μόνο τσιμέντο. Η έξυπνη ανάπτυξη σημαίνει πράσινες ταράτσες, πάρκα, δέντρα που μειώνουν τη θερμοκρασία και βελτιώνουν τη διάθεση. Επιπλέον, ο σωστός αστικός σχεδιασμός προστατεύει από πλημμύρες ή υπερθέρμανση. Και ως κάτοικοι, έχουμε λόγο: μπορούμε να ζητάμε περισσότερο πράσινο και να το φροντίζουμε.

Κάτι ακόμα που μπορούμε να “απαιτήσουμε” ως πολίτες είναι και η ενίσχυση της βιωσιμότητας και της κυκλικής οικονομίας: η επισκευή συσκευών αντί για αγορά νέων καθώς και η τοπική παραγωγή μειώνουν το αποτύπωμα της πόλης. Μπορεί η αγορά χύμα προϊόντων από την τοπική λαϊκή να φαίνεται… μικρή ως κίνηση, όμως μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο.

Στο τέλος, η έξυπνη πόλη δεν είναι ένα μακρινό όνειρο ή ένα φιλόδοξο project των δήμων. Είναι μια συλλογική επιλογή. Όσο περισσότερο διεκδικούμε, συμμετέχουμε και υιοθετούμε βιώσιμες συνήθειες, τόσο πιο κοντά ερχόμαστε σε μια καθημερινότητα που λειτουργεί καλύτερα για όλους μας.