Τοξική ομορφιά: Τα επικίνδυνα συστατικά στα προϊόντα ομορφιάς καθημερινής χρήσης και πώς να προφυλαχθούμε

Κρέμες, ενυδατικές λοσιόν, κραγιόν, ρούζ και τζελ για τα μαλλιά, είναι προϊόντα που σχεδόν όλοι μας χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση.

Για την ακρίβεια τουλάχιστον δώδεκα προϊόντα προσωπικής φροντίδας έρχονται σε επαφή με το δέρμα και τα μαλλιά μας. Αν και το να επενδύουμε σε τέτοιες ρουτίνες ομορφιάς είναι σίγουρα καλό τόσο για την αυτοπεποίθησή μας, όσο και για το να προλαβαίνουμε σημάδια του χρόνου και να ενυδατώνουμε το δέρμα μας, πολλές φορές, τα ίδια αυτά συστατικά που περιέχουν μπορεί αντί για σύμμαχοι να μετατραπούν σε εχθρούς μας.

Σύμφωνα λοιπόν με το Consumer Reports, αυτή η φαινομενικά αβλαβής ρουτίνα ομορφιάς μας, ισοδυναμεί με έκθεσή μας σε περίπου 168 χημικά συστατικά κάθε μέρα. Και ενώ περιμένουμε από αυτά τα προϊόντα να βελτιώσουν την εμφάνιση ή την υγιεινή μας, πολλά από αυτά μπορεί να προκαλούν πολύ περισσότερο κακό παρά καλό — και συχνά χωρίς να το γνωρίζουμε.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία των ΗΠΑ, η πολυδισεκατομμυριούχα βιομηχανία προϊόντων προσωπικής φροντίδας λειτουργεί με εξαιρετικά περιορισμένη ομοσπονδιακή εποπτεία. Σε αντίθεση με τα τρόφιμα και τα φάρμακα, τα καλλυντικά και τα προϊόντα ομορφιάς δεν απαιτούν έγκριση από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) πριν φτάσουν στα ράφια των καταστημάτων. Αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται απευθείας στο δέρμα, τα μαλλιά και ακόμη και τα χείλη μας μπορεί να περιέχουν τοξικές ή επικίνδυνες ουσίες — και οι εταιρείες δεν είναι πάντα υποχρεωμένες να τις γνωστοποιούν.

Ένα κρυφό τοξικό φορτίο

Επιστημονικές μελέτες και ερευνητικές εκθέσεις έχουν επανειλημμένα αποκαλύψει ανησυχητικά στοιχεία: πολλά προϊόντα προσωπικής φροντίδας περιέχουν συστατικά που συνδέονται με καρκίνο, βλάβες στην αναπαραγωγική λειτουργία, ορμονικές διαταραχές και νευρολογικές βλάβες.

Μερικά από τα πιο συνηθισμένα παραβατικά συστατικά είναι τα εξής:

• Φορμαλδεΰδη: Γνωστό καρκινογόνο για τον άνθρωπο, χρησιμοποιείται ως συντηρητικό σε ορισμένες θεραπείες ισιώματος μαλλιών και προϊόντα για τα νύχια.
• Παραμπέν: Συντηρητικά που μπορούν να μιμηθούν την οιστρογόνο και έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού και την αναπαραγωγική τοξικότητα.
• Φθαλικές ενώσεις: Συχνά απαντώνται σε συνθετικά αρώματα, αυτές οι χημικές ουσίες συνδέονται με ορμονικές διαταραχές, ιδιαίτερα στην εμβρυϊκή ανάπτυξη.
• Μόλυβδος: Βρίσκεται σε ορισμένα κραγιόν και eyeliners, ο μόλυβδος είναι μια νευροτοξίνη που μπορεί να προκαλέσει αναπτυξιακές βλάβες και εγκεφαλικές βλάβες.
• Αμίαντος: Βρίσκεται περιστασιακά σε προϊόντα με βάση το τάλκ, όπως η πούδρα για μωρά και ορισμένα καλλυντικά, ο αμίαντος είναι ένα θανατηφόρο καρκινογόνο.
• Υδράργυρος: Βρίσκεται σε ορισμένες κρέμες λεύκανσης του δέρματος, ο υδράργυρος μπορεί να βλάψει τα νεφρά και το νευρικό σύστημα.

Αν και αυτά τα συστατικά ακούγονται σαν να προέρχονται από εργαστήριο, και όχι από τσάντα με καλλυντικά, πολλά από αυτά είναι νόμιμα επιτρεπόμενα στα καλλυντικά που βρίσκουμε στα καταστήματα σε πολλές χώρες.

Ποιοι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο;

Το βάρος όμως, αυτής της τοξικής έκθεσης δεν κατανέμεται ισότιμα. Οι γυναίκες με σκούρο δέρμα, ειδικότερα, αντιμετωπίζουν δυσανάλογο κίνδυνο λόγω του στοχευμένου μάρκετινγκ και των πολιτισμικών προτύπων ομορφιάς. Σύμφωνα με το Consumer Reports, οι γυναίκες με σκούρο δέρμα χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο δύο φορές περισσότερα προϊόντα προσωπικής φροντίδας από τις λευκές γυναίκες.

Πολλά προϊόντα για το ίσιωμα των μαλλιών, κρέμες λεύκανσης του δέρματος και ορισμένα προϊόντα μακιγιάζ που είναι δημοφιλή στις κοινότητες με σκούρο δέρμα είναι πιο πιθανό να περιέχουν εξαιρετικά τοξικά συστατικά. Μια μελέτη του 2022 από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) διαπίστωσε ότι η συχνή χρήση χημικών προϊόντων για το ίσιωμα των μαλλιών συσχετίζεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας, ιδιαίτερα μεταξύ των μαύρων γυναικών.

Οι εργαζόμενοι σε κομμωτήρια — συχνά γυναίκες και μετανάστες — είναι μια άλλη ομάδα που διατρέχει κίνδυνο. Μια έκθεση του 2018 από την οργάνωση Women’s Voices for the Earth διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι σε σαλόνια περιποίησης νυχιών αντιμετωπίζουν χρόνια έκθεση σε επικίνδυνες αναθυμιάσεις και ουσίες όπως τολουόλιο, φορμαλδεΰδη και διβουτυλοφθαλικό εστέρα. Αυτές οι εκθέσεις έχουν συνδεθεί με αποβολές, αναπνευστικά προβλήματα και μακροπρόθεσμους κινδύνους καρκίνου.

Αλλαγή στον ορίζοντα;

Μετά από δεκαετίες αδράνειας, υπάρχει αυξανόμενη υποστήριξη και από τα δύο κόμματα για τη μεταρρύθμιση της ασφάλειας των καλλυντικών. Αρκετές προτάσεις νόμων στοχεύουν να αλλάξουν τον τρόπο ρύθμισης του κλάδου:

• Ο νόμος για την ασφάλεια των καλλυντικών και των προϊόντων προσωπικής φροντίδας: Αυτός ο νόμος θα δώσει στην FDA την εξουσία να ανακαλεί επικίνδυνα προϊόντα, να απαιτεί την υποχρεωτική δημοσιοποίηση των συστατικών και να απαγορεύει τις τοξικές ουσίες που έχουν αποδειχθεί επιβλαβείς. Θα δίνει επίσης προτεραιότητα στην έρευνα για τις επιπτώσεις των χημικών ουσιών σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, όπως τα παιδιά, οι γυναίκες χρώματος και οι εργαζόμενοι σε κομμωτήρια.
• Ο νόμος για την ομορφιά χωρίς τοξικές ουσίες: Ο νόμος αυτός, που κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, θα απαγορεύει 11 από τις πιο επικίνδυνες χημικές ουσίες που εξακολουθούν να επιτρέπονται στα καλλυντικά των ΗΠΑ — οι οποίες έχουν ήδη απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτές περιλαμβάνονται ο υδράργυρος, η φορμαλδεΰδη και διάφορες φθαλικές ενώσεις και παραμπέν που διαταράσσουν το ορμονικό σύστημα.
• Ο νόμος για την ασφάλεια των προϊόντων προσωπικής φροντίδας: Υποστηριζόμενος από μεγάλους παράγοντες της βιομηχανίας, όπως η Johnson & Johnson και η Procter & Gamble, αυτός ο νόμος θα υποχρεώνει τις εταιρείες να καταχωρούν τα συστατικά στην FDA και να αναφέρουν επιβλαβείς για την υγεία περιστατικά. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι δεν είναι αρκετά αυστηρός, αλλά αποτελεί ένα βήμα προς μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία.

Τι μπορείτε να κάνετε

Ενώ οι νομοθέτες συζητούν νέους κανόνες, οι καταναλωτές δεν είναι ανίσχυροι. Ακολουθούν ορισμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν τα άτομα για να μειώσουν την έκθεση σε τοξικές ουσίες:

• Διαβάστε προσεκτικά τις ετικέτες των συστατικών. Προσέξτε λέξεις όπως «άρωμα» ή «parfum», οι οποίες συχνά κρύβουν δεκάδες μη αναγραφόμενες χημικές ουσίες.
• Χρησιμοποιήστε εφαρμογές όπως το EWG’s Skin Deep ή το Think Dirty για να ελέγξετε τις αξιολογήσεις ασφάλειας των προϊόντων.
• Υποστηρίξτε εταιρείες που δεσμεύονται για πλήρη διαφάνεια των συστατικών και μη τοξικές συνθέσεις.
• Επιλέξτε χωρίς αρώματα ή πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα όποτε είναι δυνατόν.

Η βιομηχανία ομορφιάς σε σταυροδρόμι

Η ομορφιά δεν πρέπει να έχει ως τίμημα την υγεία. Καθώς οι έρευνες συνεχίζουν να επισημαίνουν τους κινδύνους των κοινών συστατικών καλλυντικών και καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές απαιτούν διαφάνεια, αυξάνεται η πίεση τόσο στους νομοθέτες όσο και στις εταιρείες να ενεργήσουν υπεύθυνα. Μέχρι να συμβεί αυτό, εναπόκειται στους καταναλωτές να παραμένουν ενημερωμένοι, να θέτουν ερωτήματα και να συνεχίζουν να πιέζουν για αλλαγή. Διότι η ομορφιά πρέπει να ενδυναμώνει — και όχι να θέτει σε κίνδυνο — τους ανθρώπους που την αναζητούν.

ΠΗΓΗ protothema.gr