Η τραγική κατάσταση των Ανώτατων Ιδρυμάτων της Δυτικής Ελλάδας

Όλα τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας  βρίσκονται σε δεινή κατάσταση για δυο κυρίως λόγους : Χαμηλή κρατική χρηματοδότηση και συνεχώς μειούμενο  μόνιμο διδακτικό  εκπαιδευτικό προσωπικό ,αφού τα τελευταία 6 έτη υπάρχουν μόνο συνταξιοδοτήσεις και καμία νέα προκήρυξη. Τα ΑΕΙ σύμφωνα με τον  Ν 4386/16 έχουν δυο δυνατότητες πρόσληψης « συμβασιούχου» διδακτικού προσωπικού(Πανεπιστημιακοί Υπότροφοι):

Ο ένας  είναι  από το ταμειακό υπόλοιπο προηγούμενων οικονομικών ετών των Ιδρυμάτων και ο άλλος από ερευνητικά έργα, υποτροφίες και πόρους που θα εξασφαλίζει  το κάθε τμήμα του κάθε Ιδρύματος. Δυστυχώς σε καμία περίπτωση δεν προβλέπεται  επιχορήγηση του Κρατικού Προϋπολογισμού ώστε να μπορέσουν τα ΑΕΙ να καλύψουν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες τους σε διδακτικό προσωπικό . Eκπληξη   προκάλεσε  το Υπουργείο Παιδείας όταν ανακοίνωσε ότι  φέτος  θα δώσει  364 θέσεις  μόνιμου διδακτικού προσωπικού  στα ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ  και 136 στα ΤΕΙ

Το Υπουργείο ισχυρίστηκε  ότι  τα κριτήρια βάσει των οποίων κατένειμε τις θέσεις στα ΑΕΙ ήταν ο αριθμός κενών θέσεων που τα ίδια τα Ιδρύματα είχαν αποστείλει στο Υπουργείο, η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων, καθώς επίσης και η βελτίωση κατά 1-2% της αναλογίας διδασκόντων-διδασκομένων .Αυτό φυσικά ήταν ένα από τα  εκατοντάδες ψέματα που αυτή η κυβέρνηση  συνεχώς μας  χαρίζει απλόχερα. Η σύνοδος των Προέδρων των ΤΕΙ  καταγγέλλει την  Κυβέρνηση  για «μεροληπτικά και αδιαφανή κριτήρια» και «αυθαίρετη και εξωπραγματική απόφαση» που οδηγεί  τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά  Ιδρύματα της τεχνολογικής εκπαίδευσης σε περαιτέρω μαρασμό .

Κάπου εδώ ξεκινά άλλο ένα   μεγάλο πρόβλημα .Πως θα λειτουργήσουν τα ΑΕΙ της  χώρας μας  το επόμενο ακαδημαϊκό έτος και συγκεκριμένα τα ΑΕΙ της  περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας  κάτω από αυτές τις συνθήκες ?Το Υπουργείο δίνει 27 θέσεις μόνιμου διδακτικού εκπαιδευτικού προσωπικού στο Πανεπιστήμιο  Πάτρας και 12 θέσεις στο ΤΕΙ Δ Ελλάδας.

Οι θέσεις αυτές φυσικά δεν καλύπτουν ούτε στο ελάχιστο τις ανάγκες των δυο ΑΕΙ .Το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ένα Πανεπιστήμιο με ιστορία 50 χρόνων, κόσμημα για την περιοχή μας αφού σύμφωνα με το σύστημα QS World Ranking / Top Universities( έναν από τους πλέον έγκριτους, σε παγκόσμιο επίπεδο, παρόχους πληροφοριών για την ανώτατη εκπαίδευση), παρά τις δύσκολες συνθήκες των τελευταίων ετών, όχι μόνο παραμένει σε σταθερή τροχιά διατηρώντας τη θέση του υψηλα στη γενική κατάταξη, αλλά εμφανίζεται σαφώς βελτιούμενο στις θεματικές περιοχές του ,έχει σημαντικές ελλείψεις σε μόνιμο διδακτικό προσωπικό λογω των  συνεχών αυξανόμενων αναγκών του που  οφείλονται στον μεγάλο αριθμό μαζικών συνταξιοδοτήσεων.

Τα .27 μέλη ΔΕΠ που του αναλογούν είναι ένα πολύ μικρό βοήθημα αν σκεφτεί κανείς ότι  υπάρχουν τμήματα όπως το Βιολογικό,, το Οικονομικό κ.α που κινδυνεύουν να κλείσουν. Η Κυβέρνηση απλά ήθελε να κάνει μια κίνηση εντυπωσιασμού και μοίρασε θέσεις  με κριτήρια  μη ορθολογικά .Το ΤΕΙ Δυτ Ελλάδας, ένα όχι και τόσο επιτυχημένο δημιούργημα του σχεδίου ΑΘΗΝΑ ,έχει ακόμα μεγαλύτερες  ανάγκες,   διότι το μόνιμο διδακτικό προσωπικό του ήταν εξ αρχής λίγο τώρα πια έγινε ελάχιστο  αφού φυλλορροεί με ταχύτητα γεωμετρικής προόδου λογω των μαζικών συνταξιοδοτήσεων και σε αυτή την περίπτωση .Στο ΤΕΙ Δυτ Ελλάδας ,όπως και στα περισσότερα ΤΕΙ  της χώρας, ο μεγαλύτερος όγκος  διδακτικού έργου  καλύπτεται από τους Πανεπιστημιακούς υποτρόφους

Το Παν Πάτρας επέλεξε και ορθά κατά την γνώμη μου να αφήσει το κάθε τμήμα του να χειριστεί τις ανάγκες του σε συμβασιούχο διδακτικό προσωπικό(Π.Υ) καλύπτοντας τις αμοιβές τους από  ερευνητικά έργα, υποτροφίες και πόρους που θα εξασφαλίζει  το ίδιο .Φυσικά το Πανεπιστήμιο έχει την πολυτέλεια να επιλέξει αυτόν τον τρόπο, διότι έχει έναν μεγάλο  αριθμό ερευνητικών έργων  και έχει  λιγότερες ανάγκες  σε έκτακτο προσωπικό απ ότι το ΤΕΙ. Ταυτόχρονα το ταμειακό του υπόλοιπο το χειρίζεται έτσι ώστε να   καλύπτει και τις ερευνητικές ανάγκες και υποχρεώσεις του.

Το περιεχόμενο της έννοιας του ΑΕΙ καθορίζεται εδώ και αιώνες από συγκεκριμένες αρχές και αξίες σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρώπη οι σημαντικότερες εξ αυτών  αυτών καταγράφονται στην MagnaCharta (http://goo.gl/9TMZcq) των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων( υπογεγραμμένη από 755 Πανεπιστήμια σε 80 χώρες, περιλαμβανομένης και της Ελληνικής Συνόδου Πρυτάνεων)Εδώ αναφέρεται ρητά ότι  Η στελέχωση  των  ΑΕΙ  με διδάσκοντες και ο κανονισμός για τη νομική τους υπόσταση πρέπει να υπακούουν στην αρχή ότι η έρευνα είναι αδιαίρετη από τη διδασκαλία.

Λογω αυτού σε καμία χώρα, εντός ή εκτός Ευρώπης, η ανανέωση των ΔΕΠ/ΕΠ δεν γίνεται προκηρύσσοντας θέσεις με σύμβαση έργου, όπως κάνουμε εμείς με τους  πανεπιστημιακούς υποτρόφους  Φαίνεται δηλαδή το κράτος να θεωρεί πως η έρευνα και η διδασκαλία στα ΑΕΙ δεν είναι παρά μια διεκπαιρεωτική εργασία που μπορεί να ανατεθεί «κατ’ αποκοπή» σε κάποιου είδους υπεργολάβους. Από τη στιγμή που οι θέσεις Π.Υ δεν υποστηρίζονται οικονομικά από το κράτος τα περισσότερα Ελληνικά ΑΕΙ και ειδικά τα ΤΕΙ προσπαθούν να τις καλύψουν από τα αποθεματικά τους τα οποία διαρκώς λιγοστεύουν.  Στην δεινή αυτή θέση βρέθηκε και το ΤΕΙ Δ ΕΛΛΑΔΑΣ .

Εδώ όμως υπάρχει ένα θέμα άξιο σχολιασμού και  ένα υπαρκτό πρόβλημα, που ελπίζω να λύσει η Διοίκηση του Ιδρύματος .Υπάρχουν κάποια τμήματα του ,που δυστυχώς δεν μπορούν να δουν σφαιρικά το πρόβλημα και έχουν απαιτήσεις  κοιτώντας αποκλειστικά και μόνο το δικό τους συμφέρον. Έτσι  εμφανίστηκε το  φαινόμενο τμήματα που είναι σε μεταβατικότητα και έχουν να δεχτούν  εισακτέους πάνω από 3 έτη να ζητούν  πάλι να γίνονται μαθήματα των  πρώτων εξαμήνων και εργαστήρια για 2 και 3 άτομα. Άλλα τμήματα πάλι εξακολουθούν να έχουν ένα μεγάλο αριθμό μαθημάτων επιλογής η να τρέχουν παράλληλα δυο και τρία προγράμματα σπουδών

Αποτέλεσμα αυτού είναι μια φαινομενική αύξηση αναγκών σε διδακτικό προσωπικό, η οποία  φυσικά και δεν μπορεί  να ικανοποιηθεί   από το συνεχώς μειούμενο αποθεματικό του Ιδρύματος

Μέσα  σε όλο αυτό το αδιέξοδο που έχει φέρει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τα ΑΕΙ  αν δεν γίνεται μια ορθολογική διαχείριση στις ανάγκες των τμημάτων θα έχουμε συνεχώς τέτοια προβλήματα και θα φτάνουμε στο σημείο που έφτασε η τωρινή διοίκηση του ΤΕΙ Δ Ελλάδας, να ζητά από τους Π.Υ να  έχουν στην καλύτερη περίπτωση  30 ώρες (από 40 που ήταν το αρχικό τους) συνολικό ωράριο παρουσίας στο Ίδρυμα , το οποίο θα περιλαμβάνει 16 ώρες  διδασκαλίας και μείωση 25% των αποδοχών και της ασφάλισης  με αμφίβολη ανανέωση όλων των συμβάσεων. Είναι προφανές ότι  η νομική  υπόσταση  των διδασκόντων  με αυτή την απόφαση  δεν θα  μπορεί να υπακούει στην αρχή ότι η έρευνα είναι αδιαίρετη από τη διδασκαλία.

Όλοι γνωρίζουμε  ότι  είναι  τεράστιες οι ανάγκες των ΑΕΙ για αύξηση της κρατικής επιχορήγησης αλλά  πάνω απ όλα  χρειάζεται  ένας  ορθολογικός  τρόπος  διαχείρισης και από την κυβέρνηση αλλά και από τα ίδια τα Ιδρύματα, κάτι που δυστυχώς δεν το βλέπουμε σε όλα! Είναι το λιγότερο τραγικό  να  αντιμετωπίζουμε μια αν υπουργό Παιδείας που για να ικανοποιήσει την εκλογική της περιφέρεια δεσμεύεται δημοσίως να ξαναλειτουργήσει το τμήμα των Τουριστικών Επιχειρήσεων στην  Πάτρα (του ΤΕΙ Δ Ελλάδας) ενώ ταυτόχρονα γνωρίζει ότι λειτουργεί ένα ίδιο τμήμα  με μόνη ενεργή κατεύθυνση την διοίκηση μονάδων φιλοξενίας και πολιτιστικών μονάδων στον Πύργο του ιδίου εκπαιδευτικού Ιδρύματος.

Αναρωτιέμαι γιατί δεν δεσμεύεται για την επαναλειτουργία  του τμήματος κοινωνικής εργασίας  στην Πάτρα αφού  σε μια περίοδο που διακηρυγμένη θέση της κυβέρνησης είναι η ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης, η διατήρηση εφαρμοσμένων επιστημών όπως η Κοινωνική Εργασία είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Δομές κοινωνικής αλληλεγγύης όπως «Βοήθεια στο Σπίτι», συνδρομή σε ΑμεΑ, ψυχολογικές κλινικές επιβίωναν στην δυτική Ελλάδα  λόγω της εργασίας των φοιτητών του συγκεκριμένου τμήματος

Γιατί   αν πράγματι η αναπληρώτρια  Υπουργός  θέλει να βοηθήσει την ανάπτυξη της περιοχής της δεν δεσμεύεται για την επαναλειτουργία του τμήματος της Λογιστικής στην Πάτρα,  ένα τμήμα το οποίο υποστηρίζει με τους τελειόφοιτους και  τους αποφοίτους του την οικονομική κ επιχειρηματική δραστηριότητα της Πάτρας και  της ευρύτερης περιοχής ;

Είναι γνωστό ότι οι φοιτητές του τμήματος τόσο κατά την πρακτική τους άσκηση όσο και ως απόφοιτοι, υποστηρίζουν τις  επιχειρήσεις  της βιομηχανικής περιοχής, τις υπηρεσίες της περιφέρειας Δυτ Ελλάδας και  το πλήθος των λογιστικών γραφείων  της πόλης μας .Για ποιους λόγους δεν δεσμεύεται λοιπόν  να το κρατήσει στην Πάτρα  και το αφήνει να μαραζώνει και να  συρρικνώνεται στο Μεσολόγγι  που δεν εξυπηρετεί κανένα από τους στρατηγικούς  στόχους του τμήματος;

Αναρωτιέμαι  όταν δεν βλέπεις την ορθολογική σκέψη και διαχείριση από την υπεύθυνη Υπουργό γιατί να περιμένεις να την δεις από τα τμήματα των ΑΕΙ;

Το  τραγικό όμως  δεν σταματά εδώ ,παρατηρώ  ότι υπάρχουν τμήματα του ΤΕΙ Δ Ελλάδας που ενώ κλείνουν το 2018,ενώ δεν έχουν παρά μόνο ελάχιστο αριθμό φοιτητών και ανύπαρκτο αριθμό  ΕΠ  ζητούν   την δημιουργία  ερευνητικών εργαστηρίων .

Το εντυπωσιακό όμως  είναι ότι  αιτούνται παρανόμως και με την σύμφωνη γνώμη της Κοσμητείας και χρηματοδότηση για αυτά τα εργαστήρια, κάτι που ρητά απαγορεύει ο νόμος  υπ’ αριθ. 4310/14 αρθ 96

Όταν οι νόμοι αγνοούνται και οι αρχές δεν τηρούνται πώς να πάει μπροστά η Παιδεία?

Η Κυβέρνηση αυτή , έχει δείξει πια το πρόσωπο της σε όλους μας, δεν νομίζω ότι υπάρχει ακαδημαϊκός  δάσκαλος (σώφρων) στην χώρα αυτή που περιμένει να δει κάτι  από τη πρώτη  φορά  αριστερά. Αυτό δυστυχώς θα το αποδεχτούμε και θα το βιώσουμε  για ένα ακόμα (ελπίζω μικρό)διάστημα. Το  να μάθουν όμως  κάποιοι  ακαδημαϊκοί  να σκέπτονται ορθολογικά και να βλέπουν ότι όταν κοιτάς μόνο  τις  δικές  σου ανάγκες , δημιουργείς μεγαλύτερα προβλήματα στο Ίδρυμα σου το θεωρώ εκ των ουκ άνευ