Δυτική Αχαΐα: «Οι βαθμοί copies κτώνται...» - Έρευνα για το σκονάκι

«Οι βαθμοί copies κτώνται...» έτσι τιτλοφορούν την πρωτότυπη έρευνά τους μαθητές του Λυκείου Κάτω Αχαΐας που αφορά το γνωστό σε όλους, μαθητές και μη, σκονάκι.

Ομάδα μαθητών του συγκεκριμένου Λυκείου τη γνωρίσαμε όταν ήρθαν επίσκεψη στα γραφεία της εφημερίδας μας στο πλαίσιο μιας προσπάθειας έκδοσης δικής τους εφημερίδας, η οποία τελικά κυκλοφόρησε έχοντας μεγάλο αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία της Κάτω Αχαΐας και όχι μόνον.

Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα θέματα που παρουσίασαν ήταν και η παρούσα έρευνας. Στον ρόλο του ερευνητή οι μαθητές, Μιχάλης Τοπτσής, Μαρία Τοπτσή, Μαριάννα Κολιοπάνου και Βασίλης Φερτάκης.

«Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι μαθητές φαίνεται πως αντιγράφουν όταν αγχώνονται. Ο Ερικ Αντερμαν, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, εξηγεί ότι καθώς η πίεση για καλούς βαθμούς αυξάνεται προκαλείται ανοδική τάση στη συχνότητα εμφάνισης του φαινομένου της αντιγραφής στο σχολείο. Επιρρεπείς φαίνεται πως είναι οι μαθητές που στοχεύουν σε υψηλή βαθμολογία επηρεαζόμενοι περισσότερο από εξωγενείς παράγοντες και όχι από την επιθυμία τους για γνώση» σημειώνουν κατ΄ αρχάς οι μαθητές, εξηγώντας ότι αυτό αποτέλεσε και αφορμή να ερευνήσουν την πρακτική της αντιγραφής η οποία εκτιμούν ότι αποτελεί «τον φόβο και τον τρόμο των καθηγητών, τη μάστιγα του ελληνικού σχολείου, την καταδίκη του εκπαιδευτικού συστήματος...».

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η έρευνα διενεργήθηκε μεταξύ μαθητών το Λυκείου Κάτω Αχαΐας το διάστημα 11/2/2015 έως 20/2/2015. Στόχος της η εκτίμηση της έκτασης του φαινομένου της αντιγραφής αλλά «και να αναδείξουμε την τέχνη του αντιγράφειν (εννοείται χωρίς να γίνεις αντιληπτός/ή από τον επιτηρητή)».

Η δειγματοληψία ήταν τυχαία και τελικά οι συμμετέχοντες στην έρευνα έφτασαν τους 61 μαθητές. Ως εργαλείο συλλογής δεδομένων στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο με 11 ερωτήσεις (ανοιχτού και κλειστού τύπου). Η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων έγινε ψηφιακά, σε χώρο του σχολείου που είχε διαμορφωθεί κατάλληλα για τις ανάγκες της έρευνας (δηλαδή υπήρχε ένας φορητός υπολογιστής στη βιβλιοθήκη του σχολείου... είχαμε και μουσική...).

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Το πρώτο ερώτημα που έθεσαν οι μαθητές - ερευνητές στους συμμετέχοντες στην έρευνα αφορούσε τη συχνότητα της αντιγραφής. Συγκεκριμένα το ερώτημα ήταν

«Πόσο συχνή είναι η αντιγραφή, ως μαθητική πρακτική, στο σχολείο;».

«Οπως φαίνεται στο πρώτο γράφημα, δεν χώρα αμφιβολία το γεγονός ότι το εξασκούμε το αντικείμενο συστηματικά... Δεν υπάρχει ούτε ένας μαθητής που να μην καταμαρτυρεί την εμφάνιση της αντιγραφής!» παρατηρούν οι ερευνητές προσθέτοντας «στο βασανιστικό ερώτημα "υπάρχει μαθητής που δεν έχει αντιγράψει ποτέ;" οι απαντήσεις ξεκάθαρα αποτύπωσαν την πραγματικότητα (βλέπε γράφημα 2)... είναι σχεδόν αδύνατη η ύπαρξη τέτοιου μαθητή και αν υπάρχει τότε είναι άμεση και άκρως επιτακτική η ανάγκη παρέμβασης της UNESCO ώστε να προστατευτεί αυτό το σπάνιο είδος ως "Μνημείο" (Παγκόσμιας) πολιτιστικής κληρονομιάς...».

Οταν ρωτήθηκαν σε προσωπικό επίπεδο, οι συμμετέχοντες στην έρευνα, αν έχουν αντιγράψει ποτέ, φάνηκε πως οι περισσότεροι από αυτούς που απάντησαν (49/52), έχουν προσπαθήσει τουλάχιστον μια φορά στη σχολική τους διαδρομή τους να αντιγράψουν. Ομολογούν, ωστόσο, κάποιοι, πως δεν τα κατάφεραν τελικά... (φαίνεται, λοιπόν, πως έχει δίκιο, ο John Ray όταν λέει: «Πολλοί χωρίς τιμωρία, κανένας χωρίς αμαρτία...»).

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΕΤΑΙ ΔΕΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΤΑΙ

> Αν αναρωτηθήκατε ποτέ πόσο χρόνο απαιτεί η κατασκευή ενός καλού σκονακίου, τότε σας έχουμε την απάντηση ή τέλος πάντων την επικρατούσα άποψη των 61 μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα. Θα διαπιστώσετε, λοιπόν, στο γράφημα 3, ότι για τους ειδήμονες στον χώρο της δημιουργικής αντιγραφής ένα καλό σκονάκι μπορεί να δημιουργηθεί σε λιγότερο από 10 λεπτά. Ισχυρή όμως εμφανίζεται και η επιλογή του μισάωρου ως απαιτούμενου χρόνου για το ιδανικό σκονάκι (άποψη, μάλλον, από ερασιτέχνες σκονακογράφους)...

> Στο ερώτημα αν υπάρχει κάποιο μάθημα που χρειάζεται απαραιτήτως το σκονάκι: «Φανταζόμαστε πως δεν θα εκπλαγεί κανείς όταν μάθει πως υπάρχει τέτοιο μάθημα και δεν είναι άλλο από την Ιστορία... (ιστορία μου, αμαρτία μου, πάθος μου μεγάλο... χρειάστηκαν αρκετά σχολικά χρόνια ΚΑΙ αυτή η έρευνα για να καταλάβουμε τι εννοούσε η αοιδός...)» παρατηρούν οι μαθητές-ερευνητές.

> Αποφασίζεις, λοιπόν, να κάνεις αντιγραφή, φτιάχνεις το σκονάκι... και είσαι έτοιμος να αντιμετωπίσεις το κρισιμότερο των ερωτημάτων: Πού θα κρύψεις το σκονάκι; Οι επιλογές, όπως φαίνεται στο γράφημα 5, πολλές...

> Η αντιγραφή, ωστόσο, δεν γίνεται μόνο με σκονάκια, υπάρχουν κι άλλες μέθοδοι, πιο συνεργατικές ίσως, με περισσότερη επικοινωνία σίγουρα, με αίσθηση αλτρουισμού, με πράξεις που ενισχύουν και ατσαλώνουν τις μαθητικές φιλίες (αν πετύχει βεβαίως η αντιγραφή... εκ του αποτελέσματος κρινόμαστε όλοι, μην το ξεχνάμε αυτό...). Ζητήσαμε, λοιπόν, από τους μαθητές να επιλέξουν από μια λίστα την πιο διαδεδομένη τεχνική αντιγραφής. Στο γράφημα παρουσιάζονται τα ευρήματα στο συγκεκριμένο ερώτημα. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την παράφραση της παροιμίας «πες μου τον διπλανό/μπροστινό (κ.λπ.) σου, να σου πω τι βαθμό θα πάρεις...».

Οι μαθητές-ερευνητές κλείνουν μ' ένα ιδιαίτερο συμπέρασμα την έρευνά τους:

«Αν πραγματικά αξίζει να αντιγράψουμε κάτι (σε τούτη τη ζωή)... τότε δεν είναι τίποτα άλλο από το ΧΑΜΟΓΕΛΟ...».