Οι πλανόδιοι "κουλουρτζήδες" της Πάτρας - Πώς από τον κυρ Θανάση φτάσαμε στους πάνω από 30 σημερινούς πωλητές

Μία από τις πιο αγαπημένες πρωινές συνήθειες και συνάμα οικονομικές είναι το κλασικό στρογγυλό σουσαμένιο κουλούρι (που πολλοί αποκαλούν Θεσσαλονίκης).

Το τραγανό ολόφρεσκο και ζεστό κουλούρι που κοστίζει συνήθως γύρω στα 0,40 λεπτά, το πολύ μισό ευρώ έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια επαγγελματική διέξοδο για πολλούς συνανθρώπους μας και στην Πάτρα.

Παλιότερα πηγαίνοντας κάποιος στην Αθήνα αντίκριζε σε χαρακτηριστικά σημεία του κέντρου πλανόδιους πωλητές κουλουριών τα οποία έβαζαν πάνω σε ψάθινα πανέρια ή καλάθια.

Στην Πάτρα υπήρχε ο κυρ Θανάσης, μία αγαπητή φιγούρα που κυκλοφορούσε μέχρι πρότινος διαλαλώντας την «πραμάτεια» του, τα ολόφρεσκα κουλούρια που πουλούσε φρέσκα στους αγουροξυπνημένους συμπολίτες του.

Ο κυρ Θανάσης έχει πια αποσυρθεί από το επάγγελμα, ωστόσο ούτε ο ίδιος δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως εν έτει 2015 στην ευρύτερη περιοχή της Πάτρας ο αριθμός των «κουλουρτζήδων» θα αυξανόταν με απίστευτο ρυθμό και θα άγγιζε αυτή την στιγμή χωρίς υπερβολή ακόμη και τους 30 με 40 πλανόδιους πωλητές.

Ένα ακόμη φαινόμενο των καιρών της οικονομικής κρίσης είναι και η επιλογή πολλών να στραφούν σε αυτού του είδους την απασχόληση. Πρόκειται τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες που πρωί πρωί προμηθεύονται τα κουλούρια τους (ενίοτε και νόστιμα τσουρεκάκια) και στη συνέχεια σπεύδουν σε διάφορα σημεία και γωνιές της πόλης, από καφενεία και μαγαζιά μέχρι δημόσιες υπηρεσίες, το πανεπιστήμιο και το ΑΤΕΙ και αλλού. Βέβαια δεν πάνε όλοι στα ίδια μέρη. Για παράδειγμα σε κάποιες υπηρεσίες πηγαίνουν συγκεκριμένοι διανομείς ή σε κάποιες άλλες υπηρεσίες λειτουργούν καντίνες και καφέ εσωτερικά οπότε οι κουλουρτζήδες είτε το αποφεύγουν είτε είναι προσεκτικοί.

Ένα πρωί που βρισκόμασταν στην υπηρεσία του ΟΑΕΔ απέναντι από το γήπεδο της Παναχαικής μπήκε μία ευγενική κοπέλα με το πανεράκι της και πάνω του σε μία λευκή πετσέτα ήταν τοποθετημένα τα σουσαμένια κουλούρια της. Με ευγένεια και χαμόγελο μπήκε μέσα στα γραφεία των εργαζομένων κι ήσαν αρκετοί και αρκετές όσοι πήραν το συνοδευτικό κουλουράκι τους για τον πρώτο καφέ της ημέρας. Εξάλλου είναι και βολικό για έναν εργαζόμενο που μπορεί να είναι φορτωμένος με δουλειά και άγχος, να βλέπει μπροστά του την δυνατότητα να αγοράσει ένα φρέσκο κουλούρι από το να σηκώνεται και να τρέχει σε κάποιο κοντινό φούρνο ή καφέ, ζαχαροπλαστείο.

Η δουλειά αυτή μπορεί να φαίνεται εύκολη αλλά δεν είναι, και λόγω της αύξησης των πλανόδιων εργαζόμενων και συνάμα της οικονομικής κρίσης το μεροκάματο δεν βγαίνει πάντα.

Όπως είπε στο thebest.gr ο 49χρονος Σπύρος, γνώριμη πλέον φιγούρα στους Πατρινούς καθώς γυρίζει ή πεζός ή με το ποδήλατο του, στο πίσω μέρος του οποίου, μέσα σε ένα μεγάλο καθαρό αλευρόσακο βάζει τα κουλούρια του που προμηθεύεται από γνωστό παραδοσιακό φούρνο της Πάτρας, τις καλές μέρες μπορεί να βγάλει μεροκάματο και 30 ευρώ, ωστόσο έχουν υπάρξει μέρες που το κέρδος του δεν ξεπερνά τα 10 ευρώ. Με ζέστη αλλά και κρύο όπως αυτές τις μέρες που το χιόνι έφτασε πολύ χαμηλά στην πόλη και τα πάντα πάγωσαν, ο Σπύρος βρίσκεται συνεχώς στο δρόμο, ευδιάθετος, ευγενικός να προσπαθεί να πουλήσει τα κουλούρια του φροντίζοντας να μην πηγαίνει σε μέρη όπου θα συμπέσει και με άλλους κουλουρτζήδες ή έξω και κοντά σε φούρνους και αρτοποιεία σεβόμενος απόλυτα τα συγκεκριμένα μαγαζιά και μην θέλοντας να λειτουργήσει ανταγωνιστικά και να δημιουργήσει πρόβλημα.

Η αλήθεια πάντως είναι πως κάποιοι νεότεροι και πιο βιαστικοί για κέρδος, κουλουρτζήδες που έχουν μπει στο επάγγελμα, δεν το πολυλαβαίνουν αυτό υπόψη τους και έχει τύχει π.χ. κάποιος με κουλούρια να πηγαίνει να πουλήσει μέσα σε καφέ ακριβώς απέναντι από αρτοποιείο – ζαχαροπλαστείο του κέντρου της Πάτρας.

Ο Σπύρος (Άννης στο επώνυμο) προμηθεύεται αποκλειστικά τα φρέσκα κουλουράκια του από γνωστό και εκ των παλαιότερων Πατρινών αρτοποιείων της Πάτρας (είναι ο μόνος σχεδόν που παίρνει από εδώ) και κατά το παρελθόν έχει δουλέψει ως ηθοποιός ενώ όπως με καμάρι μας είπε έχει συνεργαστεί και με την Ρούλα Κορομηλά στην τηλεόραση. Ο Σπύρος λοιπόν μας είπε πως πάει πάντα όταν έχει αγώνα και στο γήπεδο της Παναχαικής. «Με αφήνουν και μπαίνω και αγοράζουν πολλοί κουλούρια», μας είπε με χαρά. Είναι πατέρας ενός παιδιού και κάνει αυτή την δουλειά για βιοπορισμό τα τελευταία 5 χρόνια.

Δεν είναι όλα ρόδινα και εύκολα για τους πλανόδιους πωλητές κουλουριών όπως καταλάβαμε. Κάτι ο ανταγωνισμός, κάτι η κρίση μειώνει συχνά τον τζίρο τους. Όπως μάθαμε μέσα από το ρεπορτάζ, έχει τύχει περαστικοί να πουν σε κουλουρτζή, «έχω μόνο 0,20 λεπτά, μου δίνεις ένα κουλουράκι» κι εκείνος καταλαβαίνοντας το ζαόρι δεν το αρνείται!

Έχει επίσης τύχει να κεράσει κουλούρι αλλά και κάποιοι να παίρνουν σταθερά τα σουσαμένια κουλουράκια τους βερεσέ με την προυπόθεση να πληρώσουν αργότερα στο τέλος της εβδομάδας ή του μήνα. Κάποιοι πάντως δεν τηρούν την συμφωνία και έχει τύχει κουλουρτζής να μην πληρωθεί τελικά και να χάσει τα χρήματα του.

Συνήθως οι πλανόδιοι πωλητές αγοράζουν τα κουλούρια τους προς 0,25 λεπτά (ίσως και 0,20) και τα διαθέτουν στη συνέχεια 0,40 και 0,50 ευρώ.

Λέγεται πως οι περισσότεροι προμηθεύονται από συγκεκριμένο κεντρικό φούρνο της Πάτρας που κάνει μεγάλη παραγωγή και για τον λόγο αυτό, τις εξωτερικές δηλαδή προμήθειες.

Είναι αλήθεια πως υπάρχει ανοχή ως προς την πλανόδια αυτή επαγγελματική συνήθεια αν και δεν έχουν λείψει και περιστατικά που ενοχλημένοι και δυσαρεστημένοι αρτοποιοί έχουν βάλει τις φωνές και ζητήσει να απομακρυνθούν οι κουλουρτζήδες.

Συνήθως οι γνωστοί και επώνυμοι αρτοποιοί αρνούνται να δώσουν κουλούρια υπό αυτή την μορφή της συνεργασίας ώστε ακριβώς να μην συμβάλλουν και να μην λειτουργήσουν ανταγωνιστικά προς τους συναδέλφους τους, ιδιοκτήτες φούρνων.

Μία κοπέλα που διανέμει τα κουλούρια της, την βοηθά όπως μάθαμε ο σύζυγος της, μεταφέροντας την με το μηχανάκι.

Την ίδια ώρα παρατηρείται και το φαινόμενο να έχουν μπει στο «επάγγελμα» και «εργολάβοι», δηλαδή κάποιοι που απλώς διευθύνουν και κατευθύνουν το όλο πράγμα. Συντονίζουν π.χ. μία ομάδα 2 και 3 νέων παιδιών που δουλεύουν απλώς με ένα ποσοστό (ενδεχομένως να είναι μικρό) από την πώληση και διάθεση των κουλουριών. Αυτούς τους κουλουρτζήδες πιθανόν να τους συναντήσουμε και σε μέρη όπως τα φανάρια προκειμένου να πάρουν το κουλουράκι τους κάποιοι οδηγοί αυτοκινήτων ή και στην πλαζ του ΕΟΤ τους καλοκαιρινούς μήνες ή στο Ρίο.

Κάπως έτσι και στην Πάτρα της οικονομικής κρίσης είδαμε να γίνεται καθημερινό φαινόμενο και συνήθεια η παρουσία του συμπαθούς πλανόδιου κουλουρτζή στους δρόμους της πόλης και στα γραφεία και τα μαγαζιά, που θα πει την καλημέρα του και θα προτάξει στον εκάστοτε εργαζόμενο ή διαβάτη ένα απλό εύγεστο σουσαμένιο κουλουράκι, ένα υγιεινό «σνακ» (αφού δεν επιβαρύνει με πολλές θερμίδες τον οργανισμό) για συνοδευτικό του πρωινού καφέ ή για το λεγόμενο «δεκατιανό».

Eπιμέλεια - Τ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ