Τέτοιοι είμαστε… ρουσφετολόγοι!

Η ρουσφετολογία είναι η πρακτική της υπόσχεσης και παροχής ρουσφετιών. Η λέξη ρουσφέτι (ruşvet) είναι τουρκικό δάνειο στην ελληνική γλώσσα.

\Η ερμηνεία της στο τουρκικό λεξιλόγιο είναι τα χρηματικά ποσά που πληρώνονται ή τα πράγματα που δίνονται έναντι κάποιας παράνομης διευκόλυνσης ή έναντι γρήγορης και κατάλληλης εξυπηρέτησης. Στο ελληνικό, περιορίζεται κυρίως στη χαριστική παροχή ή εξυπηρέτηση πολιτικού σε κομματικούς οπαδούς, φίλους ή γνωστούς.

Από τις πρώτες στιγμές του το νεοσύστατο ελληνικό κράτος «συνοδοιπόρησε» με το ρουσφέτι, για την πραγμάτωση του οποίου χρειάζονται δύο άτομα. Μια συνέργεια, εκτός των ορίων της ηθικής, η αποποινικοποίηση της οποίας στη συνέχεια τη γιγάντωσε και τη μετάλλαξε σε «άδολο» αμάρτημα κοινότυπης ζωής, κινούμενο πάντα στο πεδίο της αναξιοκρατίας. Με την εφαρμογή του, οι αποδέκτες του προφανώς παραμένουν σε πολιτική ομηρία…

Η αμαρτωλή συνήθεια του ρουσφετιού παρ’ όλη την οθωμανική της καταγωγή διακατέχει διαχρονικά τον «πεφωτισμένο» ελληνισμό και ταλανίζει τη σημερινή καθημερινότητα.

Όσο και να θέλουν δήθεν οι Νεοέλληνες να την αποβάλλουν, λόγω της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης και της «θεωρητικά» εφαρμοσμένης ενσυναίσθησης της κοινωνίας, αυτή βασιλεύει, «στρογγυλοκαθισμένη» περισσότερο πάνω στις συμπεριφορές της συντηρητικής ηγεμονίας. Ένα κακό, αναγκαίο, για τη διατήρηση των ρουσφετολόγων στην εξουσία, έστω και αν αυτό γίνεται κάτω από την πίεση όλων αυτών που αναζητούν το ρουσφέτι.

Ο Ιωάννης Κωλέττης, ηγετική πολιτική φυσιογνωμία της Επανάστασης του 1821 και των πρώτων χρόνων του νεοελληνικού κράτους, αναφερόμενος στην ένταση της πίεσης από τη μεριά των πολιτών λέει χαρακτηριστικά: «Όταν έρχονται να μου γυρεύουν τον διορισμόν εις το αξίωμα του προξένου ενός αγράμματου, που δεν ηξεύρει καλά-καλά ούτε Ελληνικά, διότι είναι αρβανιτόγλωσσος, και τους εξηγείς τους λόγους όπου το πράγμα αυτό δεν γίνεται, δεν πρέπει, τότε τι να κάμω; Τους υπόσχομαι και το φεγγάρι, μα και τ’ άστρα να μου γυρέψουν τους τα δίδω»  (Κυριάκος Δ. Σκιαθᾶς, τα ερωτικά του ’21, σ.422 τ. Α’, 2014).

Ο Ευάγγελος Κοροβίνης στο βιβλίο του Η Νεοελληνική Φαυλοκρατία επισημαίνει για τον Ηπειρώτη πολιτικό, που θεωρείται «πατέρας» του κομματικού ρουσφετιού: «Ο Κωλέττης μέχρι αργά το απόγευμα ασχολείτο με τη διεκπεραίωση ρουσφετιών πρώτα στην κατοικία του και μετά στην έδρα της κυβερνήσεως».

Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα στέλεχος από το «Εθνικό Κόμμα Ελλάδος» (Ε.Κ.Ε.) σε ρουσφετολογικό του σημείωμα μετά την παρουσίαση του αιτήματος «εξομολογείται» στον ρουσφετολόγο:

«Αθήναι τη 28-6-1945

………………..Να με συγχωρήτε διά τας συχνάς ενοχλήσεις μου, ευρίσκομαι εις την ανάγκην, ο κόσμος είναι απαιτητικός, η πολιτική αυτά έχει.»

Το ρουσφέτι διαχρονικά έχει πολιτικό χρώμα, όχι όμως και φύλο. Το παρακάτω παράδειγμα έρχεται από τα χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Το αίτημα για ρουσφέτι ανήκει στην Αγγελίνα, κόρη του κορυφαίου προεπαναστατικά οπλαρχηγού Καπετάν Ζαχαριά και μετέπειτα σύζυγος του ηρωικού Νικηταρά (Νικήτα Σταματελόπουλου). Η Αγγελίνα Νικήταινα με αίτηση της προς το Βουλευτικό, στις 18 Ιουνίου 1823, ζητούσε ρουσφέτι για να διοριστεί Αστυνολιμενάρχης Πύργου κάποιος Δημήτριος Ξενάκης. Η Βουλή παρέπεμψε το αίτημα της για διευθέτηση στο Υπουργείο Ναυτικών: «[Η αναφορά] της ευγενούς συζύγου του γενναιοτάτου στρατηγού Νικήτα [Νικηταρά] μετά την ανάγνωσιν εστάλη εις το Υπουργείον Ναυτικών» (Κυριάκος Δ. Σκιαθᾶς, Άγνωστες στιγμές από το 1821, σ.114, 2022).

Αρκετά χρόνια αργότερα, η Δέσποινα Μανιάτη, σύζυγος του Κωνσταντίνου Κανάρη, στο κενό μεσοδιάστημα της τρίτης και τέταρτης πρωθυπουργίας του (16 Απριλίου-26 Ιουλίου 1864) φαίνεται ότι «ασκούσε» το ελληνικό ελάττωμα της εξυπηρέτησης ρουσφετιών, κάποιες φορές μάλιστα με τη σύμφωνη γνώμη του μπουρλοτιέρη, όπως στο παρακάτω αίτημά της προς τον Υπουργόν των Στρατιωτικών Χ. Ζυμβρακάκη.

«Κύριε Χ. Ζυμβρακάκη,

Παρακαλείσθε παρ’ εμού και παρά του συζύγου μου να διορίσητε τον επιφέροντα το παρόν Δ.Α. Δγιοματάρην εις το ατμοκίνητον ο Καρχαρίας, ο οποίος υπάγεται εις την δικαιοδοσίαν του υπουργείου των Εσωτερικών, αντί του Κωνσταντίνου Σκανδάλη, και θα μας υποχρεώσητε τα μέγιστα αν τελειώσητε τον διορισμόν τούτον σήμερον.

Εν Αθήναις, την 20 Μαΐου 1864.

Διά την αγράμματον Δεσποινούν Κ. Κανάρη.

Ιωάν. Χ”. Αλεξανδρής»

(Κυριάκος Δ. Σκιαθᾶς, τα ερωτικά του ’21, τ. Γ’ σ.42, 2020)

Ιστορικό ντοκουμέντο αποτελεί το «ιατρικό» ρουσφέτι-αίτημα του Ελευθερίου Βενιζέλου προς τον καθηγητή Πανεπιστημίου Δημητριάδη, που διαβάζεται στην προσωπική του καρτολίνα:

«Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ                               Τρίτη

Φίλτατε καθηγητή,

Παρακαλώ, θερμώς να δεχθήτε να εξετάσετε τον μικρανεψιόν μου Μητσοτάκην πάσχοντα από το αυτί του.

Με φιλικώτατα αισθήματα,

Ελευθέριος Βενιζέλος»

Στο διάβα των διακοσίων χρόνων του νεοελληνικού κράτους χιλιάδες ιδιόχειρα και δαχτυλογραφημένα ρουσφετολογικά σημειώματα με υπογραφές κυρίως πολιτικών και σημαντικών προσωπικοτήτων κατακλύζουν τις συλλογές μουσείων και ιδιωτών. Δεν λείπουν τα ρουσφετολογικά τεκμήρια, τα οποία «κοσμούν» ονόματα και υπογραφές ανθρώπων της Πολιτικής, της Εκπαίδευσης, της Δημοσιογραφίας, της Δικαιοσύνης, της Εκκλησίας, των Τεχνών κ.α. Υπάρχει μεγάλος αριθμός από δαύτα που επιτρέπει κοινωνιολογικά να προσεγγισθεί το φαινόμενο ρουσφέτι.

Αυτός που το επιθυμεί «μεγαλύνει» με την αναζήτηση του, νοιώθει και αυτός τρανός για τις γνωριμίες του. Μέσα από αυτό τις περισσότερες φορές διεκδικεί το «δικαίωμα» του, κατά την άποψη του, για ιδιαίτερη και πλεονεκτικότερη μεταχείριση από την Πολιτεία, είναι περισσότερο «Έλληνας» από τους άλλους πολίτες. Δεν είναι όμως και λίγες οι φορές που ο επιζητών ρουσφέτι το κάνει από ανάγκη… για την επιβίωση του.

Στον αντίποδα «ο ρουσφετολογών πολιτικός ή άλλος παράγοντας εξουσίας, ποικίλει σε συμπεριφορές και συναισθήματα, υποχρεούται ή μάλλον αναγκάζεται να “παίζει” σε πάσης φύσεως επίπεδα, από αγγαρείας έως υποχρέωσης και από ανέχειας έως επιβεβλημένου καθήκοντος και ανάλογα του ήθους του και της θέσης που κατέχει, παρακαλεί, διατάζει, επιβάλει και πολλές φορές δικαιολογεί την επιθυμία του με σοβαρά ή φαιδρά επιχειρήματα (τουλάχιστον για την εποχή μας)» (Ρουσφετολογικά Σημειώματα, Πρόλογος-Σχόλια Αργύρης Βουρνάς, σ.6, 2006).

Ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της κατοχής το ρουσφέτι έκανε «θραύση». Το παρακάτω ρουσφετολογικό σημείωμα προέρχεται από το Πρωθυπουργικό Γραφείο:

« Εν Αθήναις τη 7 Μαΐου 1943 

Αξιότιμε κ. Υπουργέ

Έχω την τιμήν να παρακαλέσω υμάς, εντολή κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως, όπως ευαρεστηθήτε και εγκρίνητε, την απόσπασιν του Καθηγητού……..εις το Γυμνάσιον…»

Στα μέσα του 20ου αιώνα και μετέπειτα στο ρουσφετολογικό παιχνίδι συμμετέχουν όλοι οι αστοί που έχουν εξουσία, με τους περισσότερους να ανήκουν στα συντηρητικά κόμματα. Οι αιτήσεις για ρουσφέτια αγγίζουν όλα τα πεδία της ελληνικής κοινωνίας. Συνηθέστερα, οι διορισμοί επανδρώνουν με προσωπικό σχολεία, φυλακές, κεντρικά ταχυδρομικά καταστήματα. Δεν λείπουν βέβαια τα ρουσφέτια για προσλήψεις σε πολυεθνικές εταιρείες και σε οργανισμούς κοινής ωφέλειας, για μεταθέσεις στρατιωτικών, για χορηγήσεις δανείων…και άλλα ιδιαίτερα.

Παρακάτω παρατίθενται κάποια χαρακτηριστικά ρουσφέτια με την ημερομηνία και τα αρχικά του αιτούντος, δίχως να αποκαλύπτονται περισσότερα στοιχεία αναγνώρισης με μοναδικό στόχο την αποτύπωση της ρουσφετολογικής φρασεολογίας της εποχής:

«                                                                                                                 Αθήναι τη 8.2.54 
Αγαπητέ Κύριε…..

Θερμότατα σας παρακαλώ όπως ενδιαφερθήτε όλως ιδιαιτέρως δια τον διορισμόν εις την περιφέρειαν…..της δημοδιδασκαλίσσης…..δια την οποίαν ενδιαφέρομαι προσωπικώς. Η ανωτέρω είναι θύμα των συμμοριτών, μοναδική προστάτις της οικογένειας της, είναι δε αξία πάσης υποστηρίξεως.

Με αγάπην

                                                                                                                                 Π.Κ  »

 

«                                                                                                Αθήναι τη 31 Μαρτίου 1954
…Συμφώνως τω Νόμω 1811/51 άρθρου 23 παράγρ 3, δικαιούται προτιμήσεως κατά τους διορισμούς, ως πολεμιστής μετάσχων εις αντισυμμοριακόν αγώνα…θα γίνουν…διορισμοί καθηγητών της αυτής ειδικότητας…

Χ.Σ  »

 

«                                                                                                                Αθήναι τη 22/9/55
Φίλτατε κε Καθηγητά

Ο…..έδωσε εξετάσεις εις την …..

Ούτος είναι ένας άριστος νέος που η οικογένεια του ολοκαυτώθηκε στον Εθνικό μας αγώνα.

Είναι υιός αναπήρου συμπολεμιστού μου και θα με υποχρεώσητε προσωπικά εάν τον βοηθήσετε και εισαχθή, δεδομένου ότι, ως με διαβεβαίωσε, έγραψε πολύ καλά.

Ευχαριστώ πολύ

Φιλικώτατα

Ν.Ζ   »

 

«Αγαπητέ Ν…..                                                                                                      18/10/1955                                                   
ο κομιστής της παρούσης είναι ο……

Πρόκειται περί εξαιρετικού νέου ο οποίος επί πενταετίαν προσφέρει τας υπηρεσίας του εις το Πολιτικόν μου Γραφείον. Αντιλαμβάνεσαι επομένως το ενδιαφέρον μου δι’ αυτόν και την επιθυμίαν μου να τακτοποιηθή το δυνατόν καλύτερον.

Φιλικώτατα

                                                   Κ.Κ   »

 

«κ. Υπουργόν…..                                                                                                     10/12/58
Ο φίλτατος ….. έχων αναμφισβητήτως τα περισσότερα προσόντα των λοιπών ενδιαφερομένων δια την κατάληψιν της θέσεως: α!/ Τυγχάνει ανταρτόπληκτος – β!/Έφεδρος …γός επιστρατευθείς ονομαστικώς κατά τον συμμοριτοπόλεμον και υπηρετήσας επί 2ετίαν…»

«                                                                                                               Εν….. τη 24-1-1959
Ο κάτωθι υπογεγραμμένος Βουλευτής της Ε.Ρ.Ε……. βεβαιώ ότι ο …….. ανήκει εις την παράταξιν της Ε.Ρ.Ε. και ειργάσθη κατά τας εκλογάς της 11ης Μαΐου 1957 υπέρ της επιτυχίας της._

                                                                                                                                  Ν.Α.Π  »

 

 

 

«                                                                                       Αθήναι τη 14 Σεπτεμβρίου 1959
Φίλε κ. Υπουργέ,

………………………. Παρακαλούμεν όπως ενδιαφερθήτε και ικανοποιηθή κατά το δυνατόν η παράκλησις μας αυτή, δοθέντος ότι πρόκειται περί θύματος πολέμου υπηρετήσαντος ως Λοχίου εις το ΝΑΤΟ και ενθέρμου φίλου της Ε.Ρ.Ε. αξίου πάσης υποστηρίξεως…»

«                                                                                                             Εν …… τη 30/9/1959
                                                                                                               Προς

                                                                                                       Την Α.Ε Τον Υπουργόν……

                                                                                                               Αθήνας

Εξοχώτατε

Ευσεβάστως λαμβάνομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν όπως ευαρεστούμενοι, δώσητε, εί δυνατόν, εντολήν διορισμού του…….κλάσεως 1947 ως φύλακας Φυλάκων…… Πρόκειται περί ενόπλου αγωνιστού των Εθνικών Ομάδων και πρώην Χωρ/κος τη αιτήσει του απολυθέντος ως και προστατού 5/μελούς ολοσχερώς απόρου οικογενείας και κατεστραμένης.

Με την πεποίθησιν ότι θα ενδιαφερθήτε και δια τον πτωχόν τούτον αγωνιστήν τα πάντα δια την ελευθερίαν της Ελλάδος και φιλτάτης μας Πατρίδος απωλέσαντα.

………….

Ν.Μ   »

 

«                                                                                                            Εν Αθήναις τη 25/9/60
                                        Φίλτατε υπουργέ

Κατόπιν της συνεννοήσεως μας σας υποβάλλω τα δικαιολογητικά του ………. τραυματία του συμμοριτοπολέμου και παρακαλώ όπως προβήτε εις τον διορισμόν του ως φύλακος φυλακών…………

                                                                                                           Ευχαριστώ θερμότατα

                                                                                                                          Σ.Α.Κ             »

 

«                                                                                                         ΕΠΕΙΓΟΝ
                                                                                                   Αθήναι τη 27-2-64

                                                                                                   Προς

                                                                                                   τον κ. Υφυπουργόν………

…………………….όπως εξετάσητε μετ’ ενδιαφέροντος το αίτημα και ενεργήσετε αρμοδίως επί τούτου, γνωρίσητε δε σχετικώς τω ενδιαφερομένω και ημίν προς ενημέρωσιν του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως.

..………..

                                                                                                                                      Γ.Μ     »

 

 

 

«                                                                                                Εν……….. τη 16 Ιουλίου 1964
Κύριε……….

Έχομεν την τιμήν να σας συστήσομεν …………… οπαδόν της Ενώσεως Κέντρου………….όπως επιδείξητε το ενδιαφέρον σας για την πρόσληψιν ……ως υπάλληλον του Ο.Τ.Ε…»

 

Τον μπελά του είχε βρει ο Διευθυντής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων (Κ.Ρ.Σ.Ε.Δ.Ε) από τις «εξυπηρετήσεις».

Δεν λείπουν και τα ρουσφέτια για χορήγηση στεγαστικών δανείων, τηλεφώνων (!)… και επιστροφής αδείας κυκλοφορίας αυτοκινήτων:

«                                                                                                  Εν Αθήναις τη………. 1954
       Παρακαλούμεν θερμώς όπως ενδιαφερθήτε δια την χορήγησιν στεγαστικού δανείου εκ δρχ 60.000 υπό των Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων……….                                                                                     

                                                                                                                                  Α.Β   »

Για την ιστορία, τελικώς χορηγήθηκε δάνειο 70.000 δραχμών.

 

«                                                                                                        Εν Αθήναις τη 15.11.64
      Φίλε κ………..

Επανερχόμενος επί παλαιοτέρου αιτήματος μου περί χορηγήσεως τηλεφώνου εις…………………………, παρακαλώ και αύθις υμάς δια την τακτοποίησίν του

Φιλικώτατα

Σ. Π  »

 

«                                                                                                Εν ………. τη 10-12-1962
          Αγαπητέ μου……….

Η επιφέρουσα την παρούσαν επιστολήν μου τυγχάνει ……………παρακαλώ όλως κατ’ ιδίαν να εξετασθή ευμενώς η περίπτωσις μειώσεως της επιβληθείσας ποινής αφαιρέσεως αδείας κυκλοφορίας του αυτοκινήτου της...

Με αγάπη

Κ.Π

 

Όλη η Ελλάδα… ένα απέραντο ρουσφέτι. Τα ρουσφέτια μετά την ευοίωνη κατάληξη τους και κατά τη συνήθη πρακτική τα κρατούσαν στα συρτάρια τους οι υπουργοί ώστε να μπορούν να επιδιώκουν ανταποδοτικά τα δικά τους. Πάνω σ’ αυτές τις ρουσφετολογικές συμπεριφορές «οικοδομήθηκε» το σύγχρονο ελληνικό κράτος με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα. Το ρουσφέτι έχει και σήμερα τη συμμετοχή του στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα, αντιπαλεύοντας την ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ.

Ειδήσεις Τώρα