Συναινέσεως το Ανάγνωσμα...

Σύνηθες είναι η μειοψηφία να θέτει υποψηφιότητα στις εκλογές και η πλειοψηφία να μην. Φέτος μάλλον οριακή είναι η κατάσταση στις αυτοδιοικητικές εκλογές, καθώς, αν σκεφτούμε το πλήθος των υποψηφίων δημάρχων (δέκα σε Πάτρα, Καλαμάτα και Μαρούσι, δεκατέσσερις στην Αθήνα, δεκαεννέα στην Θεσσαλονίκη) σε συνδυασμό με τους συμβούλους του κάθε συνδυασμού, που υπερβαίνουν τους εκατό, οδηγούμαστε σε ένα τεράστιο πλήθος υποψηφίων.

Αυτό προφανώς δεν συμβαίνει εν καινώ και ούτε είναι συμπτωματική αυτή η κοσμοσυρροή προς τις αυλές του πολιτικού στίβου. Οφείλεται, κατά την γνώμη μου, στον εκλογικό νόμο, δυνάμει του οποίου το Δ.Σ. θα σχηματισθεί από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών, ανεξαρτήτως των ποσοστών που θα λάβουν οι επικεφαλής των ψηφοδελτίων και, επομένως, αν θα πραγματοποιηθεί δεύτερος γύρος εκλογών ή όχι.

Άρα, στον πρώτο γύρο αυτό που αναδεικνύεται σίγουρα είναι το Δ.Σ. Με άλλα λόγια, δεν είναι δεδομένο -αντιθέτως, είναι μάλλον απίθανο- ότι ο δήμαρχος θα έχει την απαραίτητη πλειοψηφία συμβούλων για να λαμβάνει αποφάσεις καθώς θα είναι απαραίτητη η συναίνεση (και) συμβούλων της μειοψηφίας. Αυτή όμως η συναίνεση είναι που γεννά ερωτηματικά, ιδίως όταν θέσουμε υπ' όψιν μας την πολιτική κουλτούρα του τόπου.

Είναι γνωστό και ευκόλως αντιληπτό, ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει η λογική των συναινέσεων και πρώτη θέση έχει η πολιτική/κομματική σύγκρουση. Αυτό συμβαίνει καθώς το μόνο όπλο της αντιπολίτευσης είναι η άσκηση κριτικής στην πλειοψηφία. Σ' αυτή την κριτική θα βασιστεί για να επιδιώξει να καταστεί στο μέλλον πλειοψηφία. Η ύπαρξη δημάρχου που δεν διαθέτει την πλειοψηφία των συμβούλων, συνεπάγεται την ανάγκη στήριξής του από συμβούλους της μειοψηφίας. Έτσι η αντιπολίτευση αποκτά δύναμη καθώς ορίζει και αυτή τα πράγματα. Γι' αυτό και η τόσο μεγάλη "ζήτηση" για τις δημοτικές εκλογές. Διότι ο δήμαρχος -πιθανότατα- θα έχει την ανάγκη συνεργασιών και, ως εκ τούτου, θα στραφεί και σε "ξένους" συμβούλους.

Κατά πολλούς, αυτό συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό, όπως λένε, του τρόπου λήψης αποφάσεων στους Δήμους, καθ' ότι ο Δήμαρχος δεν θα είναι "παντοδύναμος". Όμως, πρέπει να έχουμε υπ' όψιν μας ότι το Κοινοβούλιο και ο Δήμος είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Σε επίπεδο Κοινοβουλίου, όντως οι συνεργασίες μειώνουν την "παντοδυναμία" του πρώτου κόμματος και του ίδιου του πρωθυπουργού. Επομένως λειτουργεί, ίσως, ως αντιστάθμισμα εξουσίας. Στην περίπτωση αυτή είναι χρήσιμο, διότι λαμβάνονται αποφάσεις σε κορυφαίο επίπεδο και καλόν είναι αυτές να μην εκφράζουν την βούληση ενός και μόνο κόμματος. Σε επίπεδο Δήμου, ωστόσο, τα πράγματα είναι πιο "γειωμένα" και τα προς διευθέτηση θέματα πολύ περισσότερα και, πολλές φορές, πολύ πιο άμεσα και πρακτικά. Ένας Δήμος έχει να διευθετήσει μια πλειάδα θεμάτων σε πολύ πυκνό χρόνο.

Για τον λόγο αυτό, θεωρώ ότι ο δήμαρχος πρέπει να έχει την δυνατότητα να λαμβάνει αποφάσεις και να προχωρά τα ζητήματα που ανακύπτουν, χωρίς την συνεχή παρεμπόδιση της μειοψηφίας. Λέω παρεμπόδιση, διότι όλοι γνωρίζουμε τον τρόπο λειτουργίας της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Πολύ δύσκολα κάποιος θα παραιτηθεί του "δικαιώματος κριτικής" που έχει ως αντιπολίτευση για να ευνοήσει τον δήμαρχο, στον οποίον τελικά θα πιστωθεί η αξία της όποιας ενέργειας. Επομένως, αυτό το σύστημα των "συναινέσεων" δίνει βήμα στην μειοψηφία, αλλά σε μια μειοψηφία, η οποία συνεχώς κατακεραυνώνει την πλειοψηφία (διαχρονικές αξίες).

Επίσης, δίνει έδαφος πρόσφορο για πολιτικές συναλλαγές, καθώς μπορεί να υπάρξουν αυτοί της μειοψηφίας που θα προσφέρουν την ψήφο, ζητώντας κάποιο πολιτικό αντάλλαγμα. Θεωρώντας το νέο θεσμικό τοπίο των Ο.Τ.Α., την απλή αναλογική, γεννάται ο προβληματισμός για το πού αυτή η λογική θα οδηγήσει. Θα έχουμε τις κομματικές διαμάχες και τις πολιτικές συναλλαγές να "δένουν" τα χέρια του δημάρχου στο να λαμβάνει αποφάσεις ή θα επιτευχθεί η συναίνεση μεταξύ των πολιτικών αντιπάλων, οι οποίοι θα προασπίσουν το καλό του (εκάστοτε) τόπου; Μπορεί να υπάρξει συναίνεση σε ένα τοπίο που ποτέ μέχρι τώρα δεν υπήρξε (και δεν χρειάστηκε να υπάρξει); Μπορεί η συναίνεση αυτή να επιβληθεί από τα πάνω προς τα κάτω; Οψόμεθα!

*Ο Βασίλειος Ν. Μηλιώνης είναι φοιτητής