Πως φτάσαμε στις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων

Οι διαδηλωτές που έκαναν πορεία το πρωί της περασμένης Τρίτης προς το κέντρο της Πάτρας, κατεβαίνοντας στην Αγίας Σοφίας, είχαν πιάσει το δεξί άκρο του δρόμου και δεν παρεμπόδιζαν την κυκλοφορία. Όπως έπρεπε να γίνει, όπως έπρεπε να γίνεται πάντα, σε κάθε περίπτωση που οι διαδηλωτές είναι λιγοστοί.

Νοικοκυραίοι άνθρωποι προφανώς, υπάλληλοι της Περιφέρειας και του Δήμου Πατρέων, κατέβηκαν στο δρόμο να διαδηλώσουν το αναφαίρετο  δικαίωμα τους στην εργασία, διαμαρτυρόμενοι για τις επικείμενες απολύσεις που περιμένουν (και) κάποιους από αυτούς.

«Κι εσείς που μας κοιτάτε, σε λίγο θα πεινάτε», ήταν ένα από τα συνθήματα που φώναζαν ενώ περνούσαν μπροστά από μια πολυκατοικία. Όμως, εκείνη την ώρα, από τον πρώτο όροφο της πολυκατοικίας, και να ήθελε κάποιος να τους κοιτάξει, αυτό δεν ήταν δυνατόν. Το διαμέρισμα στον πρώτο όροφο έχει ξενοικιαστεί εδώ καιρό, καθώς το ζευγάρι που έμενε σ’ αυτό αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει.

Ο λόγος; Και οι δυο απολύθηκαν από τις δουλειές τους και δεν μπορούσαν να πληρώνουν πια το ενοίκιο του διαμερίσματος. Μια απλή ιστορία, για την ακρίβεια ένα δράμα, από αυτά που ζουν κάθε μέρα τα χιλιάδες θύματα του «κραχ» που βιώνουμε.

Καθημερινά υπολογίζεται ότι (κατά μέσο όρο) πάνω από χίλια άτομα χάνουν τη δουλειά τους στον ιδιωτικό τομέα. Ο απολογισμός, τραγικός, μακραίνει συνεχώς. Με 25% επίσημα καταγεγραμμένη (για την ώρα) ανεργία εκτιμάται ότι σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι έχουν μείνει έως τώρα χωρίς δουλειά. Και σ’ αυτούς θα προστεθούν κι άλλοι, κι άλλοι, κι άλλοι. Προσοχή, για να μην ξεχνιόμαστε, η καταγεγραμμένη ανεργία αφορά προς το παρόν μόνο τον ιδιωτικό τομέα, αποκλειστικά αυτόν.

Πώς φτάσαμε στο πρόβλημα

Με τον ιδιωτικό τομέα να «ματώνει» και να έχει πληρώσει  με βαρύτατο φόρο «αίματος» το μάρμαρο της κρίσης, ο δημόσιος τομέας είχε μείνει έως τώρα αλώβητος. Αλλά όλα έχουν μια αρχή κι ένα τέλος.

Το υπερτροφικό δημόσιο που έκτισαν για «πελατειακούς» και κομματικούς λόγους το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ θα πάρει τέλος, όχι γιατί το απαιτεί μόνο η τρόικα, αλλά γιατί δεν μπορεί να γίνει πλέον διαφορετικά. Θα γίνει νομοτελειακά, ενώ οι ευθύνες γι’ αυτό πρέπει να αναζητηθούν  ακριβώς στα δύο κόμματα που κυβέρνησαν την περίοδο της μεταπολίτευσης.

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αντί να δημιουργήσουν στο πέρασμα των χρόνων ένα ευέλικτο, σύγχρονο και αποτελεσματικό δημόσιο τομέα, που θα λειτουργούσε πρωτίστως για την εξυπηρέτηση του πολίτη, έφτιαξαν ένα αναχρονιστικό γραφειοκρατικό τερατούργημα στο οποίο βασίλευε η διαφθορά με σημαία το «λάδωμα», που βαπτίστηκε με διάφορες λέξεις οι οποίες είχαν τη γνωστή κατάληξη «όσημο».

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, δεν τόλμησαν επί δεκαετίες να άρουν τη μονιμότητα στο Δημόσιο. Δεν φρόντισαν να φτιάξουν ένα Δημόσιο που να επιβραβεύει, παρέχοντας κίνητρα για απόδοση, τους δημόσιους υπαλλήλους που δούλευαν και ήταν παραγωγικοί, και να διώχνει, να στέλνει εν τέλει στο σπίτι τους αυτούς που δεν έκαναν τη δουλειά τους, που δεν πατούσαν το πόδι τους στην υπηρεσία τους, ακόμη και αυτούς που έκλεβαν!

Δημιούργησαν έτσι στρατιές δημοσίων υπαλλήλων που τους καλλιέργησαν τη στρεβλή νοοτροπία ότι, δούλευαν δεν δούλευαν, παρήγαγαν δεν παρήγαγαν, θα έπαιρναν το μισθό τους, στην ώρα τους «βρέξει – χιονίσει».

Παράλληλα, έφτιαξαν και εκατοντάδες , χιλιάδες, «πράσινους» και «μπλε» κρατικοδίαιτους συνδικαλιστές με προκλητικά προνόμια που (εννοείται, δεν δούλευαν) και υποτίθεται ότι προστάτευαν τους «βολεμένους», όντας «βολεμένοι» και αυτοί, όχι βέβαια με το αζημίωτο.

Με τις «ευλογίες» ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, για λόγους που πλέον καταλαβαίνουμε όλοι, στην Ελλάδα βάλαμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Κακά τα ψέματα, από ένα υπερτροφικό δημόσιο τομέα (με τα δανεικά λεφτά και τα αλλεπάλληλα κοινοτικά πλαίσια στήριξης την περίοδο παχέων αγελάδων) περίμεναν οι πάντες.

Από τις στρατιές των υπαλλήλων που είχαν «βολευτεί» (στην απόλυτη αποθέωση των ρουσφετιών) μέχρι και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, όλοι περίμεναν να ζήσουν από τον κρατικό κορβανά που ζούσε με τη σειρά του με δανεικά!

Γιατί, ναι, και ο ιδιωτικός τομέας, σε μεγάλο βαθμό, περίμενε πολλά από το κράτος. Εξ ου και το γεγονός ότι ο λεγόμενος κρατικός καπιταλισμός των άφθονων επιδοτήσεων ευδοκίμησε επί χρόνια στην Ελλάδα με μια ελεύθερη οικονομία, σοβιετικού τύπου, χωρίς προηγούμενο.

Έτσι, αντί ένας εκτενής υγιής ιδιωτικός τομέας να συντηρεί ένα μικρό, αποτελεσματικό και ευέλικτο κράτος, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Ένα τεράστιο, δυσλειτουργικό και αναποτελεσματικό κράτος είχε φορτωθεί εν μέρει κι έναν ιδιωτικό τομέα, εν πολλοίς με γυάλινα πόδια. Κάπως έτσι, φτάσαμε εδώ φτάσαμε. Το αδιέξοδο ήταν προδιαγεγραμμένο.

Συνεπώς, το ερώτημα, το ζητούμενο, δεν είναι (ή δεν θα έπρεπε να είναι) γιατί να γίνουν απολύσεις στο Δημόσιο, αλλά αν αυτές θα μπορούσαν πραγματικά να αποτραπούν και με ποιο τρόπο θα ήταν δυνατόν να αποτραπούν. Πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο.

Το ερώτημα, απλό: ποιος ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα του σήμερα θα παράγει πλούτο για να συντηρείται το υπερτροφικό Δημόσιο;

Η κατάληξη και ο κίνδυνος

Η πρωτοφανής κρίση που βιώνει η Ελλάδα δεν είναι αποτέλεσμα μόνο του δημοσιονομικού αδιεξόδου στο οποίο έχει βρεθεί η χώρα. Είναι και συνδυασμός αρρωστημένων νοοτροπιών κτισμένων σε παγιωμένες αντιλήψεις που έχουν ξεπεραστεί από την εποχή μας, είτε μας αρέσει είτε όχι.

Οι διαφαινόμενες απολύσεις στο Δημόσιο έχουν προκαλέσει, όπως αναμένονταν, έντονες αντιδράσεις. Μόνο που στις αντιδράσεις των δημοσίων υπαλλήλων που βρίσκονται αντιμέτωποι (και αυτοί) με ένα αβέβαιο μέλλον (για το οποίο δεν τους είχε, επίσης, προετοιμάσει κανένας) θα πρέπει να προστεθούν και αυτές των ανθρώπων που έχουν ήδη πληγεί από την κρίση και δεν τους υπερασπίστηκε κανένας.

Η σκέψη ότι κόμματα και μέσα του συστήματος «θα βάλουν τους μεν να στραφούν εναντίον των δε» είναι ρηχή και ανεδαφική. Ο λεγόμενος κοινωνικός αυτοματισμός ( σύμφωνα με τον οποίο η μια τάξη στρέφεται κατά της άλλης) στην χειμαζόμενη Ελλάδα του 2012 δεν χρειάζεται καμία καθοδήγηση, δεν απαιτεί κανένα σχεδιασμό. Ενεργοποιείται από μόνος του.

Ο άνθρωπος που έχει μείνει στον ιδιωτικό τομέα άνεργος εδώ και πολύ καιρό, αγανακτεί, εξοργίζεται, όταν βλέπει τη θύελλα αντιδράσεων που έχουν ξεσηκώσει οι απολύσεις στο Δημόσιο και για το δικό του δράμα δεν ενδιαφέρεται, δεν ενδιαφέρθηκε, στην πραγματικότητα κανένας, εκτός από τον ίδιο που το ζει.

Το «κραχ» που βιώνουμε είναι μαζί έγκλημα και τιμωρία με θύματα τους ανθρώπους που βυθίζονται καθημερινά στη φτώχεια και στην εξαθλίωση, που είτε έχασαν τη δουλειά τους, είτε θα τη χάσουν, είτε εργάζονται απλήρωτοι ή με «ψίχουλα», σε συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα.

Σε κάθε περίπτωση, εν κατακλείδι, ας γίνει κατανοητό και σεβαστό ότι όσο ιερό είναι το δικαίωμα της εργασίας στο δημόσιο τομέα άλλο τόσο ιερό είναι και το δικαίωμα της εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.

Επιπλέον, κι επειδή θα έρθουν ακόμη πιο δύσκολες μέρες, ας προσπαθήσουμε να δείξουμε τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση για να μην καταντήσουμε ως κοινωνία τελικά μια ζούγκλα στην οποία ο ένας θα κοιτάζει πώς θα φάει τις σάρκες του άλλου.

Στο ίδιο καζάνι, άλλωστε, βράζουμε όλοι.