Σε "τούνελ" η Ολυμπία και η Ιόνια οδός - Καθυστερήσεις και διαπραγματεύσεις...

Με ολική κατάρρευση κινδυνεύουν τα έργα κατασκευής αυτοκινητόδρομων, μεταξύ των οποίων και η Ολύμπια και Ιόνια Οδός, αν δεν ομαλοποιηθούν τα ποικίλα προβλήματα που υπάρχουν, αναφέρει δημοσίευμα της εφημερίδας 'Έθνος". Είναι ήδη γνωστό, ότι τα έργα βρίσκονται ουσιαστικά στον αέρα,ότι οι απολύσεις έχυον ξεκινήσει από το τέλος του 2010 σε κατασκευαστική εταιρεία που εργάζεται στον αυτοκινητόδρομο της Ολυμπίας Οδού και το Σωματείο Εργαζομένων σε αυτόν, "Η Γαλαρία", έχει καταγγείλει στο www.thebest.gr ότι το έργο δεν υφίσταται, επί της ουσίας, μιας και οι εργασίες που γίνονται αφορούν μόνο τα τούνελ.

Την ίδια ώρα τα προβλήματα στη χρηματοδότηση από τις τράπεζες, η πτώση του αριθμού  κυκλοφορίας των οχημάτων, αλλά και η μη καταβολή διοδίων, αναφέρονται ως τα κύρια προβλήματα στην εξέλιξη των έργων.

Οι διαπραγματεύσεις των εταιρειών με την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων βρίσκονται σε κρίσιμη φάση, σύμφωνα με το "Έθνος". Οι τράπεζες (43 συνολικά) συμμετέχουν στις συζητήσεις μέσω ειδικής εκπροσώπησης, ωστόσο έχουν αναστείλει τη χρηματοδότηση, υποστηρίζοντας πως έχουν επέλθει στη ροή της κατασκευής γεγονότα που θεμελιώνουν «καταγγελία σε βάρος του Δημοσίου», και απειλούν να προχωρήσουν άμεσα σε επίσημη καταγγελία των συμβάσεων, αν δεν τους υποβληθούν επικαιροποιημένα και βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια.

Τα γεγονότα που επικαλούνται είναι οι καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, στις αρχαιολογικές έρευνες και στη μετακίνηση των δικτύων Κοινής Ωφέλειας (με αποτέλεσμα να μην αποδίδονται έγκαιρα από το ελληνικό Δημόσιο οι απαραίτητοι ελεύθεροι χώροι) και η μείωση των εισπράξεων από τα διόδια εξαιτίας της πτώσης της κυκλοφορίας (η οποία ξεπέρασε το 15% μέσα σε έναν χρόνο σε ορισμένες περιπτώσεις) και τελευταία εξαιτίας του κινήματος κατά της πληρωμής των διοδίων.

Καθυστερήσεις...

Οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων έχουν ξεπεράσει τα δύο χρόνια για την Ολυμπία Οδό (Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα), τη Νέα Οδό (Ιονία Οδός) και την Κεντρική Οδό (αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδος), που, σύμφωνα με το συμβατικό χρονοδιάγραμμα, θα έπρεπε να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2013 μέχρι τα μέσα του 2014. Ο αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (Μαλιακός-Κλειδί) παρουσιάζει καθυστέρηση 10 μηνών, με αποτέλεσμα ο χρόνος παράδοσης να έχει μετατεθεί για την άνοιξη του 2013 αντί του καλοκαιριού του 2012 που προέβλεπε η σύμβαση.

Ο αυτοκινητόδρομος Μορέας (Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα - Σπάρτη) υπολογίζεται πως θα ολοκληρωθεί στην ώρα του, στο τέλος του χρόνου, για τον κλάδο προς Καλαμάτα, αναμένεται όμως καθυστέρηση ενός χρόνου για τον κλάδο προς Σπάρτη, εξαιτίας περιβαλλοντικών προβλημάτων στην κοιλάδα του Ευρώτα. Σημειώνεται πως καθυστερήσεις εμφανίζονται και στο τμήμα Παραδείσια -Τσακώνα, το οποίο εκτελείται από το Δημόσιο.

Οι συμβάσεις των αυτοκινητοδρόμων υπεγράφησαν το 2007 και οι παραχωρήσεις ξεκίνησαν, σχεδόν ταυτόχρονα, το 2008. Οι συμβατικοί όροι υπήρξαν εξαιρετικά φιλόδοξοι και οδήγησαν στα άκρα τις διοικητικές και οικονομικές δυνατότητες του ελληνικού Δημοσίου, αναφέρει το δημοσίευμα.

Το κόστος

Σε ό,τι αφορά το κόστος: Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υποδομών, το πρόγραμμα των πέντε αυτοκινητοδρόμων έχει συνολικό ύψος επένδυσης 8,7 δισ. ευρώ. Τα 2,3 δισ. ευρώ αποτελούν συνεισφορά του Δημοσίου (και της ΕΕ), τα 2,3 δισ. προέρχονται από τα έσοδα των διοδίων, τα 3,3 δισ. ευρώ προέρχονται από τον τραπεζικό δανεισμό των παραχωρησιούχων, ενώ 800 εκατομμύρια ευρώ αποτελούν ίδια κεφάλαια των παραχωρησιούχων.

Μέχρι σήμερα το Δημόσιο έχει καταβάλει 1 δισ. ευρώ, ενώ κατά τις τελευταίες μέρες καταβλήθηκαν 300 εκατομμύρια ευρώ για απαλλοτριώσεις.

Οι συζητήσεις των εκπροσώπων των εταιρειών με την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων είναι συνεχείς, όπως και με τους εκπροσώπους των τραπεζών. Ομως ο χρόνος να εξευρεθεί λύση στενεύει συνεχώς. Εχει δοθεί περιθώριο μέχρι το τέλος Μαρτίου, προκειμένου να καταλήξουν οι πλευρές σε συμφωνία. Ενδεχομένως να υπάρξει δυνατότητα παράτασης μέχρι τον Μάιο. Οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να κυρωθεί από την Βουλή.

Το Δημόσιο εισπράττει το 85% του αντιτίμου των διοδίων

Από την έναρξη των παραχωρήσεων, το αντίτιμο των διοδίων αυξήθηκε περίπου 25% μέσω συνεχών ανατιμήσεων που αναμένεται να συνεχιστούν. Το κόστος ανά χιλιόμετρο έχει ήδη φθάσει τα 4 λεπτά του ευρώ, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις το έχει ξεπεράσει. Πλησιάζουμε δηλαδή τα ευρωπαϊκά στάνταρ, με μία διαφορά: οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν τα αυξημένα διόδια για τμήματα που είναι ακόμα υπό κατασκευή.

Το χειρότερο όμως είναι πως το μεγαλύτερο τμήμα του διοδίου, ποσοστό ακόμα και 85%, πηγαίνει στο Δημόσιο, μέσω των φόρων που έχουν ενσωματωθεί στο αντίτιμο. Το υπόλοιπο χρηματοδοτεί την κατασκευή και λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων και αποτελεί αληθινό «οξυγόνο» για την εξέλιξη του έργου, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι εκπρόσωποι των παραχωρησιούχων. Οι εταιρείες θα αρχίσουν να εισπράττουν κέρδη μετά το 2014, ακόμα και ύστερα από δέκα χρόνια, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Ολυμπίας Οδού.

Αλλο σημείο έντασης αποτελεί η συχνότητα των σταθμών διοδίων, ακόμα και μέσα στον αστικό ιστό, όπως συμβαίνει στις Αφίδνες. Την ίδια ώρα δεν υπάρχει πρόβλεψη εναλλακτικού δικτύου, σε ορισμένα, λίγα, σημεία των αυτοκινητοδρόμων, ώστε να διευκολυνθούν οι κάτοικοι στις τοπικές μετακινήσεις τους.

Στο τραπέζι των συζητήσεων έχουν πέσει προτάσεις για περιορισμούς στην κλιμάκωση των διοδίων, ιδίως στα υπό κατασκευή τμήματα, για την εφαρμογή εκπτωτικής πολιτικής για τους συχνούς χρήστες, για τη δημιουργία εναλλακτικού δικτύου όπου χρειάζεται, ενώ επισπεύδεται από το υπουργείο Υποδομών η εφαρμογή των αναλογικών ηλεκτρονικών διοδίων, ώστε ο χρήστης να πληρώνει ακριβώς για την απόσταση που έχει διανύσει.

1 στα 10 ΙΧ και 3 στα 10 φορτηγά δεν πληρώνουν διόδια

Η μη πληρωμή των διοδίων οδηγεί σε ασφυξία τα έργα των αυτοκινητοδρόμων,επισημαίνουν οι εταιρείες, καθώς τα στερεί από τη βασική πηγή για τις πληρωμές των χιλιάδων εργαζόμενων και των υλικών. Στον αυτοκινητόδρομο Αιγαίου εκτιμάται πως ένας στους δέκα οδηγούς ΙΧ αυτοκινήτου δεν καταβάλλουν διόδια.

Εκτιμάται πως περισσότερο από το 30% των φορτηγών που διέρχονται από τον αυτοκινητόδρομο Αιγαίου δεν καταβάλλουν διόδια, με απώλεια ημερήσιων εσόδων που πλησιάζει το 50%! Τα μισά από τα φορτηγά αυτά έχουν ξένες πινακίδες κυκλοφορίας.

Οι εκπρόσωποι των εταιρειών παραχώρησης έχουν διαμαρτυρηθεί με έντονο τρόπο για το κίνημα του «Δεν πληρώνω», ειδικά μάλιστα για την τακτική των εταιρειών μεταφορών, τις οποίες καταγγέλλουν για αισχροκέρδεια.

Εως 30% μειώθηκε η κυκλοφορία των οχημάτων

Η οικονομική κρίση έδωσε καίριο χτύπημα στην εξέλιξη των έργων καθώς οδήγησε στη δραματική μείωση της κυκλοφορίας των οχημάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία των εταιρειών παραχώρησης, και η άνοδος της τιμής της βενζίνης τον τελευταίο καιρό είναι αντιστρόφως ανάλογη με τη μείωση των διελεύσεων από τους σταθμούς διοδίων.

Η πτώση της κυκλοφορίας κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 15%, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει φθάσει το 30%. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση της κατασκευής τμημάτων (όπου θα τοποθετούνταν νέοι σταθμοί διοδίων) και την άρνηση της καταβολής των διοδίων, έχει οδηγήσει στην κατάρρευση του επιχειρηματικού σχεδίου όπως αποτυπώθηκε στις συμβάσεις παραχώρησης.

Η κρίση προκάλεσε αδυναμία πληρωμών στο Δημόσιο, με αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, να μην επιστρέφει έγκαιρα τον ΦΠΑ.

Στο δίκτυο Νatura ο Καϊάφας
Περιβαλλοντικά προβλήματα φρενάρουν τα έργα

Θέματα προστασίας του περιβάλλοντος επίσης συντελούν στην καθυστέρηση της ομαλής ροής των έργων. Ο αυτοκινητόδρομος έχει σταματήσει στην περιοχή του Καϊάφα ύστερα από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς η περιοχή της γνωστής λίμνης αποτελεί προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura. Οι εργασίες στη βόρεια χάραξη του αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας, μήκους 37 χιλιομέτρων, έχουν επίσης σταματήσει με απόφαση του ΣτΕ και η δίκη έχει οριστεί για τις 16 Νοεμβρίου 2011.

Περιβαλλοντικά προβλήματα αντιμετωπίζει και ο αυτοκινητόδρομος Μορέας σε ένα τμήμα πριν από την είσοδο στην Καλαμάτα, όπως και στο τμήμα προς Σπάρτη, στην κοιλάδα του Ευρώτα. Στα παραπάνω προβλήματα προστίθενται και άλλες καθυστερήσεις με ευθύνη του Δημοσίου, όπως η μη παράδοση του τμήματος Σκάρφεια-Ράχες, που θα έπρεπε να έχει παραδοθεί στην Κεντρική Οδό από τον Σεπτέμβριο του 2009. Οι εργασίες έχουν σταματήσει εδώ και τρία χρόνια.

Καθυστερεί επίσης το τμήμα Παραδείσια-Τσακώνα, μήκους 11 χιλιομέτρων, που ενσωματώνεται στον αυτοκινητόδρομο Τριπόλεως-Καλαμάτας. Σε αυτό σημειώθηκε πριν από επτά χρόνια μεγάλη κατολίσθηση. Ο δρόμος ανακατασκευάζεται από το Δημόσιο, με προϋπολογισμό 120 εκατομμυρίων ευρώ.