Η Πάτρα δικαιούται να έχει τη Νομική της

Η ανακοίνωση της κυβερνητικής απόφασης για ίδρυση τέταρτης Νομικής Σχολής στην Πάτρα προκάλεσε τις αντιδράσεις της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) και της ευρύτερης περιοχής.

Η τοπική κοινωνία, οι φοιτητές του τμήματος, οι Μητροπολίτες της Θράκης και οι φορείς της περιοχής με πανθρακικές συγκεντρώσεις και ψηφίσματα δήλωσαν σε όλους τους τόνους ότι δεν θα επιτρέψουν την υποβάθμιση της Νομικής Σχολής του ΔΠΘ. Η ίδια η Σχολή αντέδρασε αναστέλλοντας το εκπαιδευτικό της έργο για μια εβδομάδα, από τις 6 έως τις 12 Δεκεμβρίου 2018. Παράλληλα οι δικηγόροι της εφετειακής περιφέρειας Θράκης απείχαν από τα καθήκοντά τους από τις 5 έως τις 7 Δεκεμβρίου.

Στις αντιρρήσεις που προβάλλονται εν είδει επιχειρημάτων, ακούγονται μεταξύ άλλων ότι η ίδρυση τέταρτης Νομικής Σχολής σε κεντρικότερο Πανεπιστήμιο, όπως αυτό των Πατρών θα οδηγήσει στην περαιτέρω συρρίκνωση του διδακτικού προσωπικού της Νομικής Σχολής του ΔΠΘ και στη γενικότερη υποβάθμισή του. Εκφράζεται ανησυχία από τη διοίκηση του Τμήματος ότι κάποιοι νέοι καθηγητές θα ζητήσουν μετάταξη στην υπό ίδρυση νέα Σχολή που η έδρα της βρίσκεται πιο κοντά στα γονικά τους. Μια πραγματικότητα που είναι γνωστή σ’ όλους και ταλανίζει χρόνια την ακαδημαϊκή κοινότητα, αποκαλύπτοντας συνάμα την έλλειψη εμπιστοσύνης συνολικά της ελληνικής κοινωνίας στην αξία των περιφερειακών Πανεπιστημίων. Πολλοί διδάσκοντες σ’ αυτά αντιμετωπίζουν το ίδρυμά τους, όπως ο νέος αθλητής τη μικρή ομάδα του, δηλαδή ως πρώτο βήμα για τη «μετεγγραφή» τους σ’ ένα μεγαλύτερο που επιπλέον θα βρίσκεται κοντά στο σπίτι τους.

Άνθρωποι του Δημοκριτείου εκφράζουν την εκτίμηση ότι η ίδρυση της Νομικής Πατρών «θα δημιουργήσει ένα επιπλέον ανταγωνισμό και μια δυσκολότερη κατάσταση απ’ αυτή που βιώνουν σήμερα οι τρεις Νομικές Σχολές της χώρας και το σύνολο των νομικών που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στη Ελλάδα». Στην ίδια συχνότητα και οι αντιρρήσεις δικηγορικών συλλόγων της χώρας που επισημαίνουν ότι, πριν από την ίδρυση νέας Νομικής Σχολής, απαιτείται πρώτα να επιλυθούν όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τρεις Νομικές Σχολές που ήδη λειτουργούν στη χώρα. Επιπλέον, κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ίδρυσή της θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τον ήδη επιβαρυμένο από την ανεργία κλάδο των δικηγόρων.

Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα υπάρχει κορεσμός στον κλάδο με αποτέλεσμα οι νέοι δικηγόροι να αντιμετωπίζουν έντονα το φάσμα της ανεργίας. Κάθε χρόνο εισάγονται στα Νομικά Τμήματα της χώρας γύρω στους 1.200 υποψηφίους και συνταξιοδοτούνται περίπου 400 δικηγόροι ενώ είναι ελάχιστοι αυτοί που απορροφώνται από τον δικαστικό κλάδο. Στην Ευρώπη η Ελλάδα έχει τους περισσότερους δικηγόρους και συμβολαιογράφους ανά κάτοικο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Council of Bars and Low Societies of Europe (CCBE) οι εν ενεργεία δικηγόροι στη χώρα είναι περίπου 44.000 και αναλογούν 254 ανά κάτοικο. Όταν στην Πορτογαλία, που έχει παραπλήσιο πληθυσμό κατοίκων με την Ελλάδα και τον αμέσως μικρότερο αριθμό δικηγόρων (25.695), η αναλογία ανά κάτοικο είναι 404. Ενδεικτικά οι δικηγόροι της Αθήνας (21.739 για το 2014) είναι περίπου όσοι οι δικηγόροι της Αυστρίας (5.129), της Ουγγαρίας (9.934) και της Τσεχίας (8.020) μαζί.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία, που αναδεικνύουν μια χρονίζουσα εσφαλμένη κατάσταση, δεν μπορούν να λειτουργήσουν την παρούσα στιγμή ως δικαιολογία για την μη ίδρυση τέταρτης Νομικής, όταν μάλιστα σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Υπουργείου Παιδείας δεν θα αυξηθεί ο αριθμός των εισακτέων στις Νομικές Σχολές. Το 2018, με ελάχιστες αποκλίσεις τα τελευταία χρόνια, ο συνολικός αριθμός των επιτυχόντων με την επιλογή ΓΕΛ στα 3 τμήματα της Νομικής ήταν 1.170 (396 στο ΕΚΠΑ, 339 στο ΑΠΘ και 435 στο ΔΠΘ). Εφόσον καμία κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν αναλαμβάνει το πολιτικό κόστος επενδύοντας στη μείωση του αριθμού εισακτέων, η αναγκαία ισόποση ανακατανομή των περίπου 1.200 θέσεων στα τέσσερα τμήματα (μαζί με το νέο της Πάτρας) σε καμία περίπτωση δεν επιδεινώνει την ήδη υπάρχουσα κατάσταση στον κλάδο των νομικών προκαλώντας υπερκορεσμό. Όσοι πιστεύουν το αντίθετο θα πρέπει να δουν το γεγονός, ότι πολλά ακόμη ελληνόπουλα σπουδάζουν την επιστήμη της Νομικής σε χώρες του Εξωτερικού και κύρια στην Κύπρο. Συνεπώς πρέπει να σταματήσουν οι υπηρεσίες του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. να αναγνωρίζουν αυτά τα πτυχία;

Η Νομική Σχολή της Θράκης θα χάσει από την προτεινόμενη ανακατανομή περίπου το 25% των εισακτέων της, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα επιφέρει σταδιακή απαξίωση στο Τμήμα και γενικότερα στο ΔΠΘ, όπως ανησυχούν οι περισσότεροι στην ακριτική περιοχή. Η εκπαιδευτική βιωσιμότητα του ΔΠΘ σίγουρα δεν κινδυνεύει από την απώλεια μερικών θέσεων εισακτέων στη Νομική Κομοτηνής αλλά από την όποια αναποτελεσματικότητά του, όπως των περισσότερων ΑΕΙ της περιφέρειας, να πείσει την ελληνική κοινωνία για το ρόλο του. Μεγάλη σημασία γι’ αυτή έχει ο βαθμός αντιληπτικότητας και ανάδειξης από την περιφέρεια του αναπτυξιακού χαρακτήρα του Πανεπιστημίου.

Το επιχείρημα ότι η ίδρυση νέας σχολής στην Πάτρα θα ενισχύσει τη διαρροή φοιτητών από τη Νομική της Κομοτηνής έχει εν μέρει βάση αλλά δεν είναι πάλι καινούργιο ως φαινόμενο. Συμβαίνει και σήμερα, σε μεγάλο ποσοστό, κατά τη διάρκεια των μετεγγραφών και χωρίς να λειτουργεί  ακόμη το τέταρτο τμήμα στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας. Τα Τμήματα της Νομικής ανήκουν στην κατηγορία των περιζήτητων σχολών με πολύ ψηλές βάσεις. Τα περισσότερα μόρια εισαγωγής (γενική σειρά) για το 2018 είχε η Νομική Αθήνας (18.219), αμέσως μετά η Νομική Θεσσαλονίκης (17.965) και έπεται η Νομική Κομοτηνής (17.465). Παρόλο που μεγάλος αριθμός πτυχιούχων της Νομικής αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια το φάσμα της ανεργίας και της υποαπασχόλησης, χιλιάδες υποψήφιοι της ομάδας προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών επιμένουν να έχουν στις πρώτες προτιμήσεις τους τα τμήματα της Σχολής. Κάθε χρόνο περίπου 1 στους 4 υποψηφίους της συγκεκριμένης ομάδας, δηλώνει ως πρώτη προτίμηση τη Νομική.