Σία Αναγνωστοπούλου: Έπρεπε να καταργηθεί και η διατύπωση «επικρατούσα» θρησκεία από το Σύνταγμα

Στη βουλή μίλησε η Σία Αναγνωστοπούλου για τη Συνταγματική αναθεώρηση. Στην ομιλία της ανέφερε τα εξής:

«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ενώ όλοι και όλες παραδεχτήκαμε ότι η συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος είναι κορυφαία στιγμή του κοινοβουλευτικού και πολιτικού βίου, άκουσα αμέσως, και από την προηγούμενη ομιλήτρια, αλλά και από άλλους, μία στείρα αντιπολίτευση, καταστροφολογία κλπ. Ο μισός χρόνος καταναλώθηκε εκεί. Δεν ξεκινάει με τους καλύτερους οιωνούς αυτή η ύψιστη στιγμή της δημοκρατίας.

Άκουσα επίσης, ότι το Σύνταγμα, τόσο η θέσπισή του όσο και η αναθεώρησή του, απαντάει στις προκλήσεις της ιστορίας. Εδώ τίθεται το μεγάλο ερώτημα πώς και τι διαβάζει ο καθένας μας από την ιστορία. Και εκεί είναι οι ιδεολογικές γραμμές, εκεί δημιουργούνται οι συναινέσεις, εκεί δημιουργούνται, όμως, και οι συγκρούσεις. Και ένα σύνταγμα, επειδή εμπεριέχει αντιφάσεις, εμπεριέχει και συγκρούσεις.

Τι διαβάζουμε, λοιπόν, ο καθένας από την ιστορία; Είχαμε μία μεγάλη κρίση, μία τραυματική κρίση. Είχαμε σε όλη την Ευρώπη και εξακολουθούμε να έχουμε επέλαση ενός νεοφιλελευθερισμού που, όχι μόνο καθηλώνει τις κοινωνίες λόγω ακραίας λιτότητας, κυρίως, όμως, μετασχηματίζει τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς, την ίδια τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Αυτές είναι μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας. Η ακόμα πιο μεγάλη πρόκληση; Είναι η ακραία άνοδος της ακροδεξιάς.

Η αναθεώρηση ενός συντάγματος τι στόχο έχει; Να απαντήσει πρώτον στο κατεπείγον των καιρών, αυτό το ερώτημα το κατεπείγον που έχει θέσει ένας λαός. Δεύτερον, να κατευθύνει το Σύνταγμα άρα και τον ίδιο τον λαό, το ίδιο το πολιτικό σύστημα προς μία κατεύθυνση που θα δείχνει τι όραμα έχει για το μέλλον και τι θέσεις μάχης θέλει να έχει ένας λαός για να μπορέσει να πολεμήσει. Κατεπείγον των καιρών.

Επειδή άκουσα και τον κ. Βενιζέλο να λέει ότι «ωραία, θα τα συζητήσουμε όλα. Δεν θα υπάρχει, όμως, καμία πλειοψηφία. Ψήφιση με εκατόν ογδόντα ψήφους και θα πάμε στην επόμενη αναθεωρητική Βουλή, για να κρίνει ο λαός», αυτό το Σώμα, αυτήν τη στιγμή, εν τόπω και χρόνω αναλαμβάνει την ευθύνη ότι αυτός ο λαός απαξίωσε το πολιτικό σύστημα και εξαιτίας του άρθρου 86 άρα χρειάζεται άμεση αναθεώρηση. Συναινούμε τώρα ότι η επόμενη αναθεωρητική Βουλή προς αυτήν την κατεύθυνση θα το αναθεωρήσει; Αν δεν μιλήσουμε για αυτό, φοβάμαι ότι θέλουμε να φτιάξουμε έναν χυλό.

Τρίτον, συμφωνούμε όλοι ότι αυτή η κοινωνία, αυτήν τη στιγμή και μετά την εμπειρία της κρίσης, φωνάζει ότι το πολιτικό σύστημα συγκροτήθηκε σε μία ελίτ σε διασύνδεση με οικονομικά συμφέροντα, με πελατειακό σύστημα άρα κάπου πρέπει να σπάσει αυτό; Άρα η βουλευτική ασυλία πρέπει να διαφοροποιηθεί και να αναθεωρηθεί; Πρέπει οι βουλευτικές θητείες να μειωθούν, να μην έχουμε αυτήν την επαγγελματοποίηση της βουλευτικής ζωής, της πολιτικής ζωής, που δημιουργεί από την άλλη μεριά και αναγκαστικά πελατειακές σχέσεις;

Πρέπει να απαντήσουμε τώρα σε αυτά όχι αύριο, όχι να αφήσουμε ως άλλοθι να πούμε ότι τα αναθεωρούμε γι’ αυτό τον λόγο και αυτά πρέπει να αναθεωρηθούν. Συναινέσεις, λοιπόν, σε τέτοια μείζονα άρθρα πρέπει να υπάρξουν.

Ένα άλλο άρθρο στο οποίο μπορούν να υπάρχουν συναινέσεις και στο οποίο ρίξαμε νερό στο κρασί μας είναι το άρθρο 3. Επαίρονται τα κόμματα και της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΙΝΑΛ ότι είναι φιλελεύθερα αστικά κόμματα, είναι απ’ ευθείας από τον διαφωτισμό. Πρέπει το άρθρο 3, και σε αυτό πρέπει να συναινέσουμε, να υπογραμμίζει ότι το κράτος είναι ουδετερόθρησκο; Πρέπει σε συνδυασμό με το άρθρο 13 να συναινέσουμε όλοι ότι το κράτος δεν θρησκεύεται; Η κοινωνία θρησκεύεται ή δεν θρησκεύεται. Το κράτος, όμως, δεν θρησκεύεται άρα οι αξιωματούχοι του και οι λειτουργοί του αυτονομιμοποιούνται μέσω των δημοκρατικών θεσμών. Πρέπει να συναινέσουμε;

Εδώ δεν άκουσα καμία απάντηση. Κανένας δεν μίλησε, γιατί κάποιοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν αυτήν την αναθεώρηση, την κατεύθυνση αναθεώρησης λέγοντας ότι θα καταργηθούν οι εκκλησίες, οι βαφτίσεις κ.α και άλλοι έσπευσαν να κάνουν άλλα σόου με αυτό το άρθρο.

Για μένα προσωπικά, έπρεπε να καταργηθεί και η διατύπωση «επικρατούσα» θρησκεία. Ήδη από τον Κοραή υπάρχει αυτό το αίτημα. Αν δεν το φέρνουμε τώρα, είναι γιατί όντως χρειάζονται συναινέσεις σε ένα κρίσιμο θέμα που ακουμπάει την παράδοση του ελληνικού λαού και όλα αυτά, αλλά τουλάχιστον ας συμφωνήσουμε στα minima.

Ας κάνουμε ένα μεγαλύτερο βήμα. Ποια είναι τα επείγοντα των καιρών και στην Ελλάδα, αλλά κυρίως στην Ευρώπη; Το Σύνταγμα πρέπει να δημιουργεί θέσεις μάχης για μια κοινωνία, για ένα πολιτικό σώμα, για τον λαό ως πολιτική οντότητα;

Τι διαπιστώσαμε στην κρίση; Τι διαπιστώνουμε με την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού; Την υπονόμευση των δημοκρατικών θεσμών, την υπονόμευση της λαϊκής κυριαρχίας, άρα την υπονόμευση της ίδιας της Δημοκρατίας. Πρέπει να ξαναβρεί τρόπους. Είναι ή δεν είναι επείγον να ξαναβρεί τρόπους το κοινοβουλευτικό σύστημα, για να μην αποστεωθεί, για να μη χάσει την πολιτική του δυναμική να συνομιλήσει πάλι με τον δρόμο; Να συνομιλήσει και να συνεγείρει τον λαό στην πολιτική πράξη;

Δεν είναι κατεπείγον όταν βλέπουμε ότι απέχει τόσο μεγάλο σώμα, τόσο μεγάλο ποσοστό του εκλογικού σώματος από τις εκλογές; Δεν χτυπάει η καμπάνα της Αγιά Σοφιάς όταν το βλέπουμε αυτό και ταυτοχρόνως βλέπουμε την άνοδο της ακροδεξιάς; Άρα, δεν πρέπει να βρεθούν δρόμοι; Η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, η άμεση Δημοκρατία σε σχέση, σε συνδυασμό πάντα με τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, δηλαδή τα δημοψηφίσματα.

Θα είχα να πω για το δημοψήφισμα του 2015 ότι και εγώ είμαι υπερήφανη και ούτε  το παίρνω πίσω δευτερόλεπτο για έναν λόγο και οφείλω να τον πω σε αυτήν τη Βουλή. Σε εκείνες τις κρίσιμες στιγμές αν το 62% του ελληνικού λαού δεν στεκόταν δίπλα στην Κυβέρνησή του, η χώρα θα είχε βγει από την Ευρωζώνη όπως το κανόνιζε ο Σόιμπλε. Ήταν μια μεγαλειώδης στιγμή και απαξιώστε την όσο θέλετε. Εμείς και αυτοί ξέρουν.

Είχα την τύχη και την τιμή να οριστώ αμέσως μετά από τον Πρωθυπουργό Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών. Όλοι οι πρέσβεις ευρωπαϊκών χωρών που ήλθαν και με επισκέφτηκαν μου είπαν ένα πράγμα, ότι συντάραξε την Ευρώπη. Και εκεί που πρέπει να δείτε τι συμβαίνει πραγματικά και να δούμε το κατεπείγον είναι πώς μια Ευρώπη με τους θεσμούς της που δεν λογοδοτούν, δεν δίνει σημασία στη λαϊκή κυριαρχία. Άρα, το Σύνταγμα είναι θέση μάχης και γι’ αυτό.

Ένα τελευταίο ζήτημα, το περίφημο άρθρο 16. Στην Επιτροπή θα έχουμε χρόνο να συζητήσουμε γι’ αυτό το θέμα. Η θέση μας είναι γνωστή και δεν είναι γνωστή ούτε για ιδεοληψία ούτε για τίποτα τέτοιο όπως θεωρείτε εσείς. Εδώ συμπυκνώνεται η σύγκρουση Αριστεράς, προοδευτικών δυνάμεων –και θα αποδείξουμε ποιες είναι προοδευτικές δυνάμεις- με τον νεοφιλελευθερισμό και τις νεοσυντηρητικές δυνάμεις.

Τι είναι, λοιπόν, το άρθρο 16; Η περιφρούρηση μέσα από το ύψιστο αγαθό που  είναι η γνώση και η έρευνα του δημόσιου χώρου. Είναι η περιφρούρηση του άρρηκτου δεσμού ισότητας και ελευθερίας. Εάν για τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις η ελευθερία είναι ένα πράγμα και σχετίζεται με τον ιδιωτικό τομέα, για τον προοδευτικό κόσμο ελευθερία και ισότητα είναι ένα πράγμα.

Μας κατηγορείτε για εξισωτισμό. Ναι, γιατί για εμάς η αριστεία είναι αποτέλεσμα της ισότητας και της ελευθερίας. Είναι προϋπόθεση η ισότητα και η ελευθερία και αυτό θέλουμε να το εγγυηθούμε. Είδαμε τι έγινε με τα ΜΜΕ και την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου. Για το άρθρο 16, λοιπόν, θα επανέλθουμε.

Και εδώ θα μου επιτρέψετε να κλείσω, επίσης με μια προσωπική εμπειρία. Κόπτεστε τώρα ότι φεύγουν τα παιδιά μας στο εξωτερικό. Πάντα έφευγαν. Και μακάρι, να διεκδικήσουμε και σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο όχι να φτιαχτούν ιδιωτικά πανεπιστήμια. Και θα πω στην κ. Κεραμέως πού δημιουργήθηκαν, πού ιδρύθηκαν, πόσα κλείνουν και όλα αυτά. Τα έχω τα στοιχεία. Μη διαβάζουμε όπως θέλουμε την πραγματικότητα. Θα πω, όμως, ένα πράγμα: Να διεκδικήσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν θα αναφέρω Υπουργούς σας στην προηγούμενη κυβέρνηση που ήθελαν να κλείσουν τμήματα, γιατί είναι πολλά τα ανώτατα ιδρύματά μας. Ή είναι πολλά ή είναι λίγα. Ένα από τα δύο ισχύει. Θα πω, όμως, ότι κατορθώσαμε και πήραμε θέσεις μελών ΔΕΠ, επειδή πρυτάνεις κάποιων από τα σημαντικότερα πανεπιστήμια των δημόσιων πανεπιστημίων της Ευρώπης στάθηκαν στο πλευρό μας στις Βρυξέλλες, για να διεκδικήσουμε θέσεις. Εάν αυτό δεν υπήρχε, εάν η δημόσια παιδεία δεν υπήρχε ως αγαθό και εθνικό και ευρωπαϊκό, θα σας έλεγα εγώ τι θα γινόταν.

Έχουμε ευθύνη, αυτό το Κοινοβούλιο, εμείς σήμερα, απέναντι στην Ιστορία. Δεν μπορεί να ερχόμαστε εδώ και να λέμε ότι το να εξορθολογήσουμε ή να συνταγματοποιήσουμε τον νεοφιλελευθερισμό είναι η απάντηση στις προκλήσεις του καιρού μας. Αύριο οι επόμενες κοινωνίες, οι επόμενες γενεές που θα διαβάζουν τα Πρακτικά της Βουλής, θα έρθουν να μας κρίνουν. Άλλο ανεβαίνει, άλλο επελαύνει, που απαξιώνει μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Σε αυτά πρέπει να απαντήσουμε.»