Ο Λειβαδίτης και η Πάτρα – Μια αναδρομή - αφιέρωμα στον σπουδαίο ποιητή, που γεννήθηκε σαν σήμερα

Ο Γορτυνιακός Σύνδεσμος Πατρών είχε κάνει αφιέρωμα

«… καὶ σμίγουν καὶ χωρίζουν οἱ ἄνθρωποι
καὶ δὲν παίρνει τίποτα ὁ ἕνας ἀπ᾿ τὸν ἄλλον.

Γιατί ὁ ἔρωτας εἶναι ὁ πιὸ δύσκολος δρόμος νὰ γνωριστοῦν.

Γιατί οἱ ἄνθρωποι, σύντροφε, ζοῦν ἀπὸ τὴ στιγμὴ
ποῦ βρίσκουν μιὰ θέση
στὴ ζωὴ τῶν ἄλλων.

Καὶ τότε κατάλαβες γιατί οἱ ἀπελπισμένοι
γίνονται οἱ πιὸ καλοὶ ἐπαναστάτες».

…………….

«Ζήσαμε πάντοτε αλλού
και μόνο όταν κάποιος μας αγαπήσει, ερχόμαστε για λίγο
κι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον είμαστε κιόλας νεκροί».

Μερικοί από τους στίχους του σπουδαίου ποιητή Τάσου Λειβαδίτη. Λέξεις απλές, που τις «καρφώνει» στο χαρτί, με έναν τρόπο μοναδικό. Η ποίησή του «χτυπά»
χορδές μέχρι σήμερα. Ακόμα και πολύ νέων ανθρώπων.

Ο ποιητής γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1922 στο Μεταξουργείο. Βράδυ Ανάστασης. Γιος του Λύσσανδρου από την Κοντοβάζαινα Αρκαδίας και της Βασιλικής. Η καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του ήταν η αφορμή για το αφιέρωμα που πραγματοποίησε τον Απρίλιο του 2005 ο Γορτυνιακός Σύνδεσμος της Πάτρας. Ο «σπόρος» είχε πέσει το 2004 σε μια εκδήλωση στο σχολείο των Δεμενίκων, για τον ποιητή, στην οποία είχε παραβρεθεί ο τότε Πρόεδρος των Γορτυνίων της Πάτρας, Γιώργος Κακούρης.

Αφορμή για τη σημερινή αναδρομή,η συμπλήρωση 96 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή.

ΦΩΤΟ ΑΠΌ WIKIPEDIA

Η Πάτρα τον Απρίλιο του 2005 είχε την ευκαιρία να φιλοξενήσει στο Παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείο, έκθεση με σπάνια χειρόγραφα και προσωπικά αντικείμενα του ποιητή, σε μια από τις ελάχιστες φορές, που αυτά είδαν το «φως». Επίσης είχε πραγματοποιηθεί, στον ίδιο χώρο, εκδήλωση Λόγου και Μουσικής, προς τιμήν του Γορτύνιου ποιητή.

Ο εγγονός του ποιητή, Στέλιος Χαλάς, γιος της κόρης του Βάσως, είχε παραδώσει τότε στον Γιώργο Κακούρη προσωπικά αντικείμενα, όπως τα γυαλιά του, το κομπολόι του, τα μαντήλια του, αλλά και χειρόγραφα. Ο Λειβαδίτης έγραφε παντού. Σε χάρτινα τραπεζομάντηλα, ακόμα και σε πακέτα τσιγάρων, τα οποία αποτέλεσαν μέρος των εκθεμάτων.

«Οφείλω αρχικά να σας ευχαριστήσω για την τόσο νοσταλγική για εμάς πρωτοβουλία σας. Πραγματικά συγκινούμαι καθώς πρέπει να ανασύρω από την μνήμη μου τα γεγονότα που σχετίζονται με την πραγματικά εντυπωσιακή για τα δεδομένα της Πάτρας, της εποχής αλλά και του μεγέθους του Γορτυνιακού Συνδέσμου Πατρών, δράση προς τιμήν του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη.
Ήταν πραγματικά μια συγκλονιστική εμπειρία το όλο εγχείρημα και δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Αυτό όμως που θα μείνει ανεξίτηλο στην ψυχή μου είναι η στιγμή που ο εγγονός του μεγάλου μας ποιητή και πνευματικός του κληρονόμος κ. Στέλιος Χαλάς μου παρέδωσε τα προσωπικά του αντικείμενα τα οποία έπρεπε να φυλάξω ως κόρην οφθαλμού στο σπίτι μου, για μια εβδομάδα, έως ότου τα τοποθετήσουμε στην έκθεση.
Φανταστείτε τι σήμαινε αυτό για ένα παιδί 27 ετών...
Πέρασα ατελείωτες ώρες χαζεύοντας και αγγίζοντας αυτά τα κειμήλια και φυσικά η αγωνία μου για την ασφάλειά τους μου επέτρεψε πολύ λίγες ώρες ύπνου...
Όλα όμως κύλησαν άψογα και έτσι ο Γορτυνιακός Σύνδεσμος Πατρών έγραψε, με την πρωτοβουλία του αυτή, μια λαμπρή σελίδα πολιτισμού για την πόλη μας», δηλώνει στο thebest.gr o γιατρός και τότε πρόεδρος του Γορτυνιακού Συνδέσμου, Γιώργος Κακούρης.

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Η αίθουσα Χάνσεν του Παλαιού Δημοτικού Νοσοκομείου ήταν κατάμεστη στη διάρκεια της εκδήλωσης για τον ποιητή, την οποία παρακολούθησε και ο εγγονός του Στέλιος Χαλάς.

«Δραπετσώνα», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Έχω μια αγάπη», «Μάνα μου και Παναγιά», ήταν μερικά από τα τραγούδια που ακούστηκαν. Πρόκειται για μελοποιημένους στίχους του Λειβαδίτη, από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Στους ομιλητές ήταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Απόστολος Μπενάτσης και ο δημοσιογράφος και ποιητής Γιώργος Δουατζής, οι οποίοι αναφέρθηκαν στην προσωπικότητά του, στην πολιτική δράση του και μετέφεραν εμπειρίες από τη γνωριμία τους με τον ποιητή.

Επίσης είχε προβληθεί το ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Σταύρου Στρατηγάκου, στο οποίο ο Τασος Λειβαδίτης για μία και μόνη φορά διάβασε ποιήματά του μπροστά στην κάμερα.

Ποιήματα του ποιητή είχε απαγγείλει ο αείμνηστος φιλόλογος Παναγιώτης Φωτίου.

Η εκδήλωση είχε πραγματοποιηθεί με την υποστήριξη της Γ.Γ. Νέας Γενιάς και της ΔΕΠΑΠ, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Πάτρας.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ

Το πλήρες όνομά του ήταν Αναστάσιος – Παντελεήμων Λειβαδίτης. Σπούδασε νομικά, όμως τον κέρδισε η λογοτεχνία και συγκεκριμένα η ποίηση. Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της αριστεράς με συνέπεια να εξοριστεί από το 1947 έως το 1951. Στο Μούδρο, στη Μακρόνησο και μετά στον Αϊ Στράτη κι από κει στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα, απ’ όπου αφέθηκε ελεύθερος το 1951. Το «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου» θεωρήθηκε «κήρυγμα ανατρεπτικό» και κατασχέθηκε. Τελικά το δικαστήριο τον απάλλαξε λόγω αμφιβολιών.

Στο ελληνικό κοινό ο Τάσος Λειβαδίτης εμφανίστηκε το 1946, μέσα από τις στήλες του περιοδικού Ελεύθερα Γράμματα (τεύχ. 55,15-11-46) με το ποίημα «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη». Το 1952 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική σύνθεση με τίτλο «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και εργάστηκε επίσης σαν κριτικός ποίησης στην εφημερίδα Αυγή, από το 1954.

Στο διάστημα της Χούντας των Συνταγματαρχών ο ποιητής για βιοποριστικούς λόγους μεταφράζει ή διασκευάζει λογοτεχνικά έργα για λαϊκά περιοδικά ποικίλης ύλης με το ψευδώνυμο Pόκκος.

Ο Τάσος Λειβαδίτης πέθανε στην Αθήνα 30 Οκτωβρίου 1988, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν χειρόγραφα ανέκδοτα ποιήματά του με τον τίτλο «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου».

Στίχοι του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, στο δίσκο «Πολιτεία» (1961), «Της εξορίας» (1976), «Πολιτεία Γ' - Οκτώβρης '78» (1976), «Τα Λυρικά» (1977), «Λειτουργία Νο2: Για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο» (1987), τον Μάνο Λοΐζο στο δίσκο «Για μια μέρα ζωής» (1980), τον Γιώργο Τσαγκάρη στο δίσκο «Φυσάει» (1993) με ερμηνευτή το Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τη συμμετοχή του ηθοποιού Γιώργου Μιχαλακόπουλου, τον Μιχάλη Γρηγορίου στο δίσκο «Σκοτεινή πράξη, ένα Ορατόριο σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη» (1997) και από το συγκρότημα Όναρ στο δίσκο «Αλαντίν, τελειώσαν οι ευχές σου» (2003).

Συνυπέγραψε ακόμη με τον Κώστα Κοτζιά τα σενάρια των ελληνικών ταινιών «Ο θρίαμβος» και «Συνοικία το όνειρο» σε σκηνοθεσία του Αλέκου Αλεξανδράκη[2].

Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ρωσικά, Σερβικά, Ουγγρικά, Σουηδικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Αλβανικά, Βουλγαρικά, Κινεζικά και Αγγλικά.

Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία (1953 για τη συλλογή του «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου»), το πρώτο βραβείο ποίησης του Δήμου Αθηναίων (1957 για τη συλλογή του «Συμφωνία αρ.Ι»), το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976 για τη συλλογή «Βιολί για μονόχειρα»), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1979 για το «Εγχειρίδιο ευθανασίας»).
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Συγγραφέων».
Έγραψε επίσης κι ένα μικρό τόμο με τίτλο: «Έλληνες ποιητές», ο οποίος αναφέρεται στις συλλογές που εκδόθηκαν την περίοδο 1978-1981, και αποτελεί μια απογραφή 74 ποιητικών συλλογών.

Όπως σημειώνει ο Τίτος Πατρίκιος, φίλος και συνεργάτης του Λειβαδίτη, ήταν τόσο αφοσιωμένος στην ποίηση ώστε όσα ποιήματα του έστελναν «τα διάβαζε όλα ως το κόκαλο και όσο μεγαλύτερη αξία τους έβρισκε, τόσο την αναγνώριζε και τη διακήρυσσε». Και παρακάτω: «άσκησε την κριτική με διεισδυτική ευαισθησία, με στοχασμό που δεν κατέληγε σε κάποια κανονιστικότητα, με άνοιγμα σε όλους τους τρόπους της ποίησης και αγάπη για όλους τους ποιητές, χωρίς εύνοιες και πατερναλισμούς».

Έργα

Ποίηση:

«Μάχη στην άκρη της νύχτας». Αθήνα, Κέδρος, 1952.

«Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας». Αθήνα, Κέδρος, 1952.

«Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου». Αθήνα, Κέδρος,1953.

«Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο». Αθήνα, Κέδρος, 1956.

«Συμφωνία αρ.Ι». Αθήνα, Κέδρος, 1957.

«Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια». Αθήνα, Κέδρος, 1958.

«Καντάτα». Αθήνα, Κέδρος, 1960.

«25η ραψωδία της Οδύσσειας. Αθήνα, Κέδρος, 1963.

«Ποίηση (1952-1963)». Αθήνα, Κέδρος, 1965.

«Οι τελευταίοι». Αθήνα, Κέδρος, 1966.