Οι πυρκαγιές σε Τοξαβίδη και Μουστάκη που άλλαξαν τη φυσιογνωμία του εμπορικού κέντρου της Πάτρας-ΦΩΤΟ

Οι φλόγες κατέστρεψαν τα μεγάλα καταστήματα

Το εμπορικό κέντρο της Πάτρας στο πέρασμα των χρόνων δεν φαίνεται να έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές σε ο, τι τουλάχιστον αφορά τη ρυμοτομία του. Υπήρξαν ωστόσο περιστατικά που άλλαξαν σίγουρα τη φυσιογνωμία του. Ανάμεσα σε αυτά δυο μεγάλες πυρκαγιές που κατέστρεψαν σημαντικές επιχειρήσεις και απείλησαν τα κτίσματα σε ένα μεγάλο τμήμα της πόλης.

Η πρώτη ήταν αυτή που ξέσπασε το απόγευμα της Παρασκευής 3 Ιουνιου 1983 στην οδό Ερμού.

Παρανάλωμα της φωτιάς έγινε μέσα σε ελάχιστο χρόνο το πολυκατάστημα νεωτερισμών Β. Τοξαβίδη και Υιοί Α.Ε. Πύρινες γλώσσες και μαύρα σύννεφα καπνού προκάλεσαν μεγάλες ζημιές σε γειτονικά καταστήματα.

«Οι μάνικες της Πυροσβεστικής φάνηκαν ανίσχυρες να αντιμετωπίσουν τη μανία της φωτιάς που ο σφοδρός θερινός απογευματινός αέρας συνεχώς δυνάμωνε. Η ορατότητα στην πλατεία Γεωργίου αλλά και σε αρκετή απόσταση μέχρι την οδό τριών Συμμάχων έφτασε στο μηδέν από τα μανιτάρια καπνού που έζωσαν σχεδόν όλη την πόλη. Χιλιάδες συμπολίτες έζησαν από κοντά το έργο καταστολής της πυρκαγιάς που στοίχισε υλικές ζημιές δεκάδων εκατομμυρίων και άφησε άνεργους δεκάδες οικογενειάρχες», ανάφερε την επομένη στην «Ημέρα» ο Ανδρέας Αδαμόπουλος.

Χιλιάδες πατρινοί μαζεύτηκαν σε μικρή απόσταση από το σημείο της καταστροφής. Επειδή απαγορεύτηκε η κυκλοφορία των οχημάτων στο τμήμα των καιγόμενων μαγαζιών, παρατηρήθηκε τρομερή συμφόρηση στις άλλες κεντρικές αρτηρίες.

Όπως μας θυμίζει στο δημοσίευμά του το plusmagazine.gr, στο κατάστημα εργάζονταν 30 υπάλληλοι, οι περισσότεροι από τους οποίους, ιδίως οι κοπέλες, δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους βλέποντας την επιχείρηση όπου εργάζονταν να γίνεται στάχτη. Στην ίδια ψυχική κατάσταση ήταν και οι ιδιοκτήτες Κώστας και Παύλος Τοξαβίδης. Αμίλητοι παρακολουθούσαν τις φλόγες να κατατρώγουν την περιουσία τους.

Μέχρι στις 10 το βράδυ υπήρχαν μικροεστίες, τις οποίες προσπαθούσαν να σβήσουν οι πυροσβέστες.

Ζημιές έπαθαν από τα νερά και τους καπνούς τόσο ο Μουστάκης όσο και τα καταστήματα υφασμάτων του Β. Τσιρώνη, ειδών δώρων των Τέτης και Λέλας Κανελοπούλου καθώς και το κατάστημα νεωτερισμών του Ηλία Τοξαβίδη, στην οδό Ερμού.

Η φωτιά έγινε αντιληπτή από διερχόμενους πολίτες λίγο μετά τις 4 τα απόγευμα. Το κτίριο κυριολεκτικά λαμπάδιασε, καταστρέφοντας ολοσχερώς το γνωστό πολυκατάστημα Τοξαβίδη, στη γωνιά των οδών Μαιζώνος και Ερμού. Το ιστορικό κέντρο της πόλης έζησε μια πύρινη κόλαση, καθώς απειλήθηκε ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο.

Η φωτιά εκδηλώθηκε μεταξύ δευτέρου και τρίτου ορόφου του καταστήματος όπου υπήρχαν λευκά είδη και λόγω των εύφλεκτων υλικών δεν μπορούσε να τεθεί σε έλεγχο. Την ώρα της πυρκαγιάς επικρατούσε σφοδρή ανεμοθύελλα, η οποία διευκόλυνε την με αστραπιαία ταχύτητα εξάπλωσή της. Μέσα σε λίγα λεπτά τεράστιες φλόγες άρχισαν να υψώνονται στον ουρανό, καταστρέφοντας τα πάντα. Εκτός των φλογών που άρχισαν να γίνονται απειλητικές και για τα παρακείμενα καταστήματα, μαύρος καπνός σκέπασε μεγάλο τμήμα στο κέντρο της πόλης και γινόταν αντιληπτός ακόμη και από τα κοντινά προάστια!

Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του Ανδρέα Α. Βρη στον «Κήρυκα» της εποχής: «Η πυροσβεστική υπηρεσία έθεσε αμέσως σε επιφυλακή ολόκληρη τη δύναμή της, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έφτασε επί τόπου. Το κατάστημα Τοξαβίδη καιγόταν όλο και οι προσπάθειες στράφηκαν κυρίως στη διάσωση των γειτονικών καταστημάτων. Πέρα από την παλαιότητα των κτιρίων και τη δαιδαλώδη διαμόρφωσή τους που εμπόδιζε την προσπέλαση κοντά στις εστίες της πυρκαγιάς, οι πυροσβέστες είχαν ν’ αντιμετωπίσουν και επικίνδυνες εύφλεκτες ύλες. Με κίνδυνο της ζωής τους και αυτοθυσία έδωσαν μεγάλη μάχη μέσα σε αλλεπάλληλες εκρήξεις φιαλών υγραερίου, καλλυντικών και καταρρεύσεις μεγάλων κομματιών από τοίχους, ενώ τα θερμικά φορτία που αναπτύσσονταν ήταν φοβερά, σε μεγάλη ακτίνα γύρω από τις εστίες της πυρκαγιάς».

Η «Αλλαγή» ήταν καταγγελτική: «Στην κυριολεξία αναστατώθηκε ολόκληρη η πόλη, αφού:

- Υπήρχε μόνο ένας υδροφόρος κρουνός και οι μάνικες έπαιρναν νερό από το… λιμάνι! Έτσι κόπηκε η κυκλοφορία στην Αγίου Ανδρέου, Ρ. Φεραίου, Μαιζώνος κ.ά., με αποτέλεσμα μια άνευ προηγουμένου κυκλοφοριακή συμφόρηση, που αναστάτωσε τη ζωή της πόλης.

- Τα πυροσβεστικά οχήματα “έτρεχαν” με ρυθμό… χελώνας, λόγω του μποτιλιαρίσματος. Έτσι μειώθηκε η αποτελεσματικότητα της Π.Υ.».

Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των πυροσβεστών, η φωτιά άρχισε να εξαπλώνεται και στο γειτονικό πολυκατάστημα Μουστάκη, προς την Ερμού αλλά και το κατάστημα «Γκαλερί» του Γ.Ι. Τσόκου στην οδό Μαιζώνος.

Γενικό συναγερμό κήρυξαν η αστυνομική διεύθυνση και το ΚΕΤΧ. Έφτασαν ενισχύσεις από το Αίγιο, ένα «κανονάκι» εκτόξευσης νερού από την αεροπορική βάση του Αράξου, ενώ τέσσερα βυτιοφόρα και γερανοφόρα διέθεσε ο δήμος Πατρέων.

Δραματικές σκηνές εκτυλίχθηκαν έξω από το κτίριο που είχε χαθεί στους καπνούς, όπου οι αδελφοί Κώστας, Ηλίας και Παύλος Τοξαβίδης έβλεπαν με απελπισία τις φλόγες να καταστρέφουν το μόχθο της ζωής τους. Πολλοί από τους εργαζόμενους στο κατάστημα κλαίγοντας παρακολουθούσαν το θέαμα. Έδιναν τη δική τους μάχη μαζεύοντας ό,τι μπορούσαν και μεταφέροντας εμπορεύματα μακριά από τον τόπο της πυρκαγιάς. Πάνω την απελπισία τους ένας από τους αδελφούς Τοξαβίδη διαμαρτυρόταν στους πυροσβέστες όταν δεν ενεργούσαν αποτελεσματικά. Άλλος μουρμουρούσε: «Πάει, καταστραφήκαμε».

Ανάμεσα στους πρώτους που έφτασαν και ο Κώστας Τοξαβίδης, ο οποίος έλεγε: «Ειδοποιήθηκα ότι καίγεται το κατάστημα γύρω στις 4.10, αλλά η πυροσβεστική πρέπει να καθυστέρησε στο έργο της κατάσβεσης. Αρχικά υπήρχε μεγάλο πρόβλημα νερού λόγω ανυπαρξίας υδροφόρων καθώς και κάποια έλλειψη συντονισμού. Για την ασφάλεια μη με ρωτάτε. Δεν φτάνει για τίποτα. Θέλω ακόμα να πω ότι απόψε είδα κάποιο άσχημο όνειρο και αδυνατώ να πιστέψω ότι βγήκε αληθινό. Είμαστε άτυχοι αλλά δεν απογοητευόμαστε. Θα το ξαναστήσουμε»!

Το κτίριο άρχισε να παίρνει κλίση, ενώ οι ρωγμές συνεχώς μεγάλωναν. Αμέσως δημιουργήθηκε ο φόβος ότι θα αρχίσει να πέφτει και οι άντρες της αστυνομίας άρχισαν να απομακρύνουν τον κόσμο. Σε αυτό το κρίσιμο σημείο, λειτούργησε μια διπλή γραμμή άντλησης νερού από τη θάλασσα με τη βοήθεια του πυροσβεστικού σκάφους «Πετράκης» με αποτέλεσμα να ρίξουν τόνους νερού. Είχαν απλωθεί μάνικες από το λιμάνι μέχρι το φλεγόμενο κτίριο. Έτσι η φωτιά άρχισε να υποχωρεί.

Οι ζημιές υπολογίζονταν σε περισσότερα από 65.000.000, ενώ ήταν ασφαλισμένο για το ποσό των 47.000.000 δραχμών σε διάφορες εταιρίες.

Στις 11.15 τη νύχτα, οι πυροσβέστες έβγαλαν την ταμειακή μηχανή του καταστήματος… άθιχτη!

Το κτίριο που εξαιτίας των ανεπανόρθωτων ζημιών τελικά κατεδαφίστηκε άνηκε στον υπουργό Αχιλλέα Γεροκωστόπουλο και την Ελένη Παπαναγιώτου. Η τραγική ειρωνεία της τύχης είναι ότι το κατάστημα του Ηλία Τοξαβίδη που βρισκόταν δίπλα είχε αναγγείλει ότι θα έκαμε εκείνη την ημέρα τα εγκαίνιά του. Δεν πρόλαβε όμως…