"Τα νέα παιδιά θα αντιδράσουν στο ζόφο της εποχής μας"
Το καινούριο βιβλίο του Πατρινού συγγραφέα και φιλόλογου Κώστα Λογαρά με τίτλο «Τα Πουλιά με το Μαύρο Κολάρο» κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις Καστανιώτη και πρόκειται για ένα μυθιστόρημα 200 και κάτι σελίδων, τολμηρό, κοινωνικό όσο και ζοφερό και απαισιόδοξο. «Μα ζοφερή είναι και η εποχή μας», μας είπε ο Κώστας Λογαράς, ο οποίος φρόντισε να βρει λίγο χρόνο ν’ απαντήσει στα ερωτήματα που του θέσαμε από το thebest.gr.
Αφορμή για τη συνομιλία η εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2017 στις 20.30 το βράδυ στον αριστοκρατικό χώρο του δίπατου κτιρίου King George Hall στο κάτω μέρος της πλατείας Γεωργίου Α’, που έχει αναλάβει τη διεύθυνση του ο Νίκος Μαντάς.
Στη βραδιά που συνδιοργανώνουν το βιβλιοπωλείο Discover και οι εκδόσεις Καστανιώτη με την υποστήριξη της Κινηματογραφικής Λέσχης Πάτρας, θα παραστεί ο ίδιος ο κ. Λογαράς ενώ το συντονισμό θα κάνει η Κρίστυ Κουνινιώτη, πολιτιστική συντάκτρια της εφημερίδας Πελοπόννησος. Αποσπάσματα του βιβλίου θα διαβάσουν οι Αλέξανδρος Μπασιάς και Πέτρος Χατζής, μέλη του θεατρικού εργαστηρίου του Καταστήματος Κράτησης Πάτρας, Αγ. Στεφάνου ενώ η όλη εκδήλωση θα πλαισιωθεί και μουσικά από τον πιανίστα και συνθέτη Γιώργο Δίπλα στο ακορντεόν και την Ιωάννα Γκέλη στο τραγούδι.
Ο Κώστας Λογαράς με συνεπή και σταθερή παρουσία στα λογοτεχνικά μας πράγματα από τα τέλη του ’70, έχει λάβει τον άτυπο χαρακτηρισμό του «συγγραφέα της Πάτρας» μιας και σε πολλά γραπτά του, η πόλη της Πάτρας, οι οσμές και οι άνθρωποι της, οι δρόμοι και η ιστορία τους όχι απλώς αναφέρονται αλλά σχεδόν «πρωταγωνιστούν». Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο νέο του μυθιστόρημα όπου κεντρικός ήρωας είναι ένας 50άρης στην ηλικία, ο Μαρίνος Τριάντης που μετά από τριάντα χρόνια κάθειρξης και με τη «ρετσινιά» του ποινικού κρατούμενου για το φόνο ενός 16χρονου «φίλου» του, βγαίνει ξανά στην κοινωνία, στην κοινωνία του 2011 και στην Ελλάδα στην κρίσης.
Ζει μόνος στην Πάτρα, σ’ έναν απόμερο δρόμο του λιμανιού της – πέρασμα μεταναστών προς την κοντινή Ιταλία, έχοντας ως μοναδική του συντροφιά το σκυλί του, τον Ραμόν και τη γερασμένη μάνα του, την Στυλιανή να έρχεται να του παίρνει τα άπλυτα σεντόνια και ρούχα.
Το στόρι όπως διευκρινίζεται, είναι εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα, ωστόσο η εξέλιξη και πλοκή είναι καθαρά ένα μυθοπλαστικό αποτέλεσμα του συγγραφέα.
Ο Κώστας Λογαράς έχει μεταξύ άλλων γράψει τα διηγήματα «Παλιές Αμαρτίες» που επίσης είχαν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Το «Σάββατα δίχως μύθο» που πρόσφατα επανεκδόθηκε, θεωρείται από τα σημαντικότερα βιβλία του και το πιο ενδεικτικό για την στενή λογοτεχνική του σχέση με την γενέτειρα του, την Πάτρα. Το μυθιστόρημά του «Ερημιά στο βλέμμα τους» είχε περιληφθεί στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων το 2009.
- Κύριε Λογαρά ποια η αφορμή για το συγκεκριμένο βιβλίο και ιστορία με ήρωα έναν πρώην ισοβίτη φυλακισμένο;
Ο ήρωας και το θέμα έρχονται και σε βρίσκουν, σχεδόν πέφτουν πάνω σου. Κάποια πολύ συγκρουσιακά και ενδιαφέροντα στοιχεία εντοπίζεις στο θέμα, που καταλαβαίνεις ότι έχουν ψαχνό. Ανιχνεύεις, θαρρείς, ένα κοίτασμα που έχεις βάσιμες υποψίες ότι είναι πλούσιο. Όσο κι αν το διώχνεις απ’ το μυαλό σου, έρχεται και ξανάρχεται πεισματικά. Απαιτώντας την ανάδυσή του στο φως της μέρας. Και τότε μπαίνεις στο τρυπάκι να εξορύξεις το υλικό. Έτσι έγινε με το θέμα του μυθιστορήματος και τον ήρωά μου, απ' τη στιγμή που έπεσε στην αντίληψή μου. Από το '86 μαζεύω το υλικό μου, κάνω έρευνα.
- Πώς θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας, ίσως λίγο «σκοτεινό» και απαισιόδοξο, μία αιχμηρή κριτική στην σημερινή κοινωνία αλλά και στην Ελλάδα της κρίσης.
Είναι μυθιστόρημα κοινωνικό σε πολιτικό φόντο. Ο κύριος κορμός του αφορά την ιστορία του Μαρίνου Τριάντη που διαπράττει, αρχές του ‘80, ένα έγκλημα : δολοφονεί τον 16χρονο "φίλο" του, τρόφιμο ενός Οικοτροφείου. Όμως, ως περιρρέουσα ατμόσφαιρα της ιστορίας μου χρησιμοποιώ τις διαβρωτικές πολιτικές συνθήκες και την κοινωνική έκπτωση των τελευταίων δεκαετιών. Οι δύο θεματικοί άξονες έχουν κοινά στοιχεία: την εξαγορά των συνειδήσεων, την επιβολή της θέλησης πάνω στον άλλον, τη σύγχυση και τη δημιουργία ψευδαισθήσεων που εκκολάπτουν «τον τέλειο πολίτη της ολοκληρωτικής εξουσίας» καθώς λέει η ΧΑΝΑ ΑΡΕΝΤ.
Είναι σκοτεινές οι εποχές, τα χρόνια που ζούμε ζοφερά. Δεν θα μπορούσα να αποδώσω διαφορετικά αυτήν την πραγματικότητα. Πρέπει να βάζουμε το χέρι στον τύπο των ήλων, αν θέλουμε να διορθώσουμε τα στραβά. Αλλιώς, είμαστε καταδικασμένοι να κάνουμε τα ίδια λάθη.
-Κύριε Λογαρά, η Πάτρα έχει και πάλι ένα ρόλο, ως φόντο της δράσης και δεν λείπουν οι περιγραφές για την «γενέθλια» πόλη αλλά του…παρηκμασμένου σήμερα. Παράδειγμα το κεφάλαιο που κάνετε αναφορά στην Ρήγα Φεραίου.
Ο χώρος διαμορφώνει συνειδήσεις, επιβάλλει συμπεριφορές, επενεργεί στην ψυχοσύνθεση των ανθρώπων. Μου δίνεται η ευκαιρία λοιπόν να αναφερθώ (μέσα από την περιγραφή τέτοιων χώρων) σε μια πόλη που μετασχηματίζεται και αλλάζει. Και μαζί μ’ αυτήν, οι άνθρωποι. Η Ρήγα Φεραίου λχ από ασήμαντος και σκοτεινός δρόμος επαρχίας του ‘80, είναι το 2012 ο πιο ζωντανός δρόμος τής πόλης. Έτσι αισθητοποιούνται στην αφήγησή μου οι κοινωνικές ανακατατάξεις στο διάστημα των τελευταίων 35-40 χρόνων, οι οικονομικές αλλαγές, η διαφοροποίηση των αντιλήψεων.
- Τι πιστεύετε ότι αντλεί ο αναγνώστης από την ιστορία του νέου σας μυθιστορήματος.
Καλύτερα να σας πω ποιοι ήταν οι στόχοι μου, τι επεδίωξα συνειδητά – το τι πέτυχα και κατά πόσο -- αυτό θα το πει ο αναγνώστης. Θέλησα η αφήγηση να θέτει ερωτηματικά (χωρίς να ποδηγετεί τον αναγνώστη αλλά αφήνοντάς τον ελεύθερο να κρίνει, κι αυτήν τη "μεσότητα" πιστεύω ότι θα την δει ο αναγνώστης) πάνω σε θέματα σχέσεων, αντιλήψεων, επιβολής. Έχω καταβάλει προσπάθεια για μια γλώσσα ρέουσα, προκειμένου να την απολαύσει ο αναγνώστης του μυθιστορήματος. Άνοιξα επιπλέον τη θεματική μου σε ζητήματα Πολιτικής και Τέχνης, στην άνοδο του Φασισμού καθώς και σε προβληματισμό που αφορά τα όρια ατομική ελευθερία και κοινωνικής ευθύνης. Πώς η θυμική αντιμετώπιση των πραγμάτων επιφέρει τη διάχυση του Κακού, τη διάβρωση μιας κοινωνίας.
- Ως καθηγητής πέρα από συγγραφέας και έχοντας επαφή με τα νέα παιδιά και μυαλά πόσο αισιόδοξος είστε ότι οι νεότερες γενιές θα μπορέσουν να ανατρέψουν το ζοφερό παρόν.
Είμαι αισιόδοξος. Τα νέα παιδιά θα αντιδράσουν στο ζόφο. Θα βρουν τον τρόπο να βγουν από τις οδυνηρές καταστάσεις. Στις γενιές που μεγάλωσαν σε εποχές ευμάρειας προσφέρθηκαν από μας τα πάντα (υλικά αγαθά, εννοώ) και γι’ αυτό οι γενιές εκείνες επαναπαύθηκαν. Δεν ωρίμασαν. Νομίζω ότι οι συνθήκες που ζουν, η στενωπός απ’ την οποία περνάνε τώρα θα τους σφυρηλατήσει και θα τους κάνει πιο δημιουργικούς. Και πιο ειλικρινείς απ' ότι υπήρξαμε εμείς, οι δήθεν και οι τάχαμου.
- Μία από τις ιδιαιτερότητες της εκδήλωσης παρουσίασης του βιβλίου σας «Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο» είναι ότι αποσπάσματα θα διαβάσουν δύο άνθρωποι, μέλη του θεατρικού εργαστηρίου του Καταστήματος κράτησης Πατρών Αγ. Στεφάνου. Πως προέκυψε αυτό.
Θέλω να αλλάζω το σκηνικό, να δοκιμάζω καινούρια πράγματα, νέους τρόπους για να αισθάνονται όμορφα αυτοί που έρχονται στις παρουσιάσεις των βιβλίων μου και με τιμούν. Ακόμα κι αν δεν είναι τέλειοι αναγνώστες ο Πέτρος κι ο Αλέξανδρος, όμως έχουν αυθεντικότητα. Η γνησιότητά τους ταιριάζει απολύτως στον ήρωά μου. Δυο άνθρωποι που έχουν δοκιμάσει τη ζωή απ’ την καλή κι απ’ την ανάποδη. Και στο κάτω κάτω με ενδιαφέρει η επανένταξή τους στην κοινωνία. Αν διασωθούμε τελικά ως ατομικές υπάρξεις, αυτό θα γίνει μόνο μέσα από την κοινωνία. Η πόλη – και προπάντων η γενέθλια- είναι η μήτρα που μας γεννάει ή μας πνίγει.
*Οι φωτογραφίες είναι του Μενέλαου Μυρίλλα.
Επιμέλεια κειμένου: ΤΑΚΗΣ Γ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
