Να αλλάξουμε τις φυλακές, πριν μας αλλάξουν αυτές!

Γα να μπορέσει το σωφρονιστικό μας σύστημα να ανταποκριθεί στην αποστολή του και να λειτουργήσουν οι φυλακές μας ως τόποι βελτίωσης των τροφίμων και προετοιμασίας για την ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία, είναι απαραίτητη η σταδιακή αλλαγή του ιδεολογικού προσανατολισμού του θεσμού, από μέσο άσκησης εξουσίας, σε μέσο σωφρονισμού και επανακοινωνικοποίησης των κρατουμένων.

Μια πραγματική μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού μας συστήματος θα πρέπει να στηρίζεται στους ακόλουθους πυλώνες:

• Στην κατάργηση της έννοιας της εξατομίκευσης της μεταχείρισης και όλων των συναφών θεσμών που δημιουργούν διακρίσεις και ανισότητες.

• Στην ταξινόμηση των κρατουμένων κατά ομοειδείς κατηγορίες, όχι στο πλαίσιο της ίδιας φυλακής, αλλά με κατανομή των κατηγοριών αυτών σε διαφορετικό για κάθε μία κατάστημα.

• Στη μετατροπή της φυλακής από τόπο στέρησης της ελευθερίας σε τόπο ελεγχόμενης ελευθερίας, έτσι ώστε ο κρατούμενος να μην αποκόπτεται οριστικά και αμετάκλητα από την κοινωνία.

• Στην καθιέρωση της σωφρονιστικής νομιμότητας, με σαφή αναγνώριση στους κρατούμενους όλων των συνταγματικών τους δικαιωμάτων και ελευθεριών, πλην αυτών που η άσκησή τους δε συμβιβάζεται με το καθεστώς του κρατούμενου.

• Στην εξασφάλιση εργασίας σε όλους και την υπαγωγή του εργαζόμενου κρατούμενου και της οικογένειάς του στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων..

• Στην ενεργοποίηση των -ανενεργών μέχρι σήμερα- διατάξεων του Σωφρονιστικού μας Κώδικα περί επιτροπών κοινωνικής υποστήριξης αποφυλακιζομένων (άρθρο 81), ημιελεύθερης διαβίωσης κρατουμένων (άρθρο 59), οργάνωσης εργασίας έξω από τα καταστήματα κράτησης (άρθρο 42), τμηματικής έκτισης των ποινών (άρθρο 63) και παροχής κοινωφελούς εργασίας (άρθρο 64).

• Στην αλλαγή του καθεστώτος παροχής αδειών εξόδου και τη θέσπιση κριτηρίων για αυτούς που θα τις δικαιούνται.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα πρέπει άμεσα να καταβάλει μια πολύπλευρη προσπάθεια προκειμένου να γίνουν οι φυλακές της χώρας κέντρα πραγματικού σωφρονισμού και όχι τιμωρίας.

Σχολεία μιας δεύτερης ευκαιρίας για όλους τους κρατούμενους και όχι εστίες διαφθοράς, όπως δυστυχώς παραμένουν μέχρι σήμερα.

Αναμορφωτήρια με την ουσιαστική έννοια του όρου και όχι κολαστήρια.

Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίος ο σχεδιασμός προγραμμάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης των κρατουμένων σε όλα τα καταστήματα κράτησης.

Με τις παραπάνω αλλαγές, αν οι φυλακές δε γίνουν κοινωνικά ωφέλιμες, τουλάχιστον θα πάψουν να είναι βλαπτικές στην έκταση που ήταν μέχρι σήμερα._

____________________

Ο Άγγελος Τσιγκρής έχει διατελέσει εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Δίκτυο Πρόληψης της Εγκληματικότητας της ΕΕ και στη Μόνιμη Αντιπροσωπία του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποινική Δικαιοσύνη.