Μια επίκαιρη παραβολή από το Βέλγο σκηνοθέτη Λουκά Μπελβό
"Αυτή η γη είναι δική μας" είναι η ταινία που θα προβληθεί την Δευτέρα 20 Νοεμβρίου από την Κινηματογραφική Λέσχη. Η προβολή θα γίνει στα Ster Cinemas στις 18:00, 20:15 και 22:30.
Σκηνοθεσία: Λουκά Μπελβό
Σενάριο: Λουκά Μπελβό, Ζερόμ Λερόι
Ηθοποιοί: Eμιλί Ντεκέν, Γκιγιόμ Γκουί, Αντρέ Ντισολιέ
Φωτογραφία: Πιερίκ Καντελμίν ντ'Ιλ
Μοντάζ: Λούντο Τρος
Χώρα: Γαλλία-Βέλγιο (έγχρωμη)
Διάρκεια: 114΄
Η άνοδος της ακροδεξιάς και οι επιπτώσεις της.
Μια εργαζόμενη μητέρα θέτει υποψηφιότητα για τη δημαρχία ύστερα από πρόταση ενός εθνικιστικού κόμματος.
Ο Βέλγος Λουκά Μπελβό ξεσκεπάζει με τόλμη (σχεδόν) ευθέως την απάτη που ακούει στο όνομα Μαρίν Λε Πεν, σε μια ταινία ριψοκίνδυνη και φιλόδοξη που τρέφεται από τις αρετές και τις αδυναμίες της την ίδια ακριβώς στιγμή.
«Η πολιτική δεν είναι δουλειά, είναι αφοσίωση» ακούμε σε μια σκηνή της πολιτικής ταινίας «Αυτή η γη είναι δική μας» («Chez nous», Γαλλία/ Βέλγιο, 2017) του Λουκά Μπελβό. Τη λέει ένας σεβάσμιος γιατρός (Αντρέ Ντισολιέ), πολύ δημοφιλής σε μια πόλη στον βορειοδυτικό τομέα της χώρας, εκεί όπου εκτυλίσσεται η ιστορία. Πολιτικός από τη φύση του αλλά άνθρωπος των παρασκηνίων, πατριώτης αλλά όχι φασίστας, ο γιατρός θα πείσει την Πολίν (Εμιλί Ντικέν), μια αξιαγάπητη νεαρή νοσοκόμα, να διεκδικήσει τη δημαρχία με τη στήριξη του ακροδεξιού κόμματος, στο οποίο ηγείται μια δυναμική γυναίκα (Κατρίν Ζακόμπ). Αυτή η πονηρή μέθοδος του γιατρού που παρασύρει την «απολιτίκ» νοσοκόμα στον κόσμο της πολιτικής, έναν κόσμο που στην πραγματικότητα δεν καταλαβαίνει, είναι η ραχοκοκαλιά της ταινίας που σε παρασύρει με το υποδειγματικό σενάριό της (στο οποίο υπάρχουν αρκετοί β' χαρακτήρες που δυναμώνουν την ιστορία). Ο Μπελβό καταφέρνει να αφουγκραστεί τη σημερινή κοινωνία του μίσους και της διχόνοιας και δίνοντας σημασία ακόμα και στις πιο μικρές λεπτομέρειες μιλάει για την ευκολία με την οποία ένας μη εκπαιδευμένος στην πολιτική σκέψη πολίτης μπορεί να παρασυρθεί και χωρίς καλά-καλά να το καταλάβει να γίνει όργανο φρονημάτων στα οποία ουσιαστικά είναι αντίθετος.
Γιάννης Ζουμπουλάκης
Ο εθνικοπατριωτικός λαϊκισμός και η ακροδεξιά έχουν περάσει από το γραφικό περιθώριο στην άμεση επιρροή του ευρωπαϊκού πολιτικού status quo. Οι ελλιπείς αντιστάσεις σε κοινωνικό επίπεδο δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για την εξάπλωση νεοφασιστικών μορφωμάτων ακόμη και σε χώρους ή στρώματα με τα οποία παλιότερα δεν θα σχετίζονταν ποτέ ιδεολογικά. Χαρακτηριστική περίπτωση ολοκληρωμένης πολιτικής μετάλλαξης και ιδεολογικής αναδίπλωσης αποτελεί το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν, που δίχως να αναφέρεται ρητά στην ταινία του Λούκα Μπελβό («38 Μάρτυρες», «Μήπως Είσαι ο Τύπος μου;») αποτελεί τον έμμεσο πρωταγωνιστή της. Ο σκηνοθέτης αναπαριστά με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο ένα κόμμα όπως αυτό της Λε Πεν εκμεταλλεύεται την πολιτική σύγχυση που κυριαρχεί στην εργατική τάξη, έχοντας την ικανότητα να συμπεριλάβει στους κόλπους του ακόμη και ανθρώπους με πλήρη άγνοια των θέσεών του.
Η πολιτική παραβολή του Μπελβό έχει ως πρωταγωνίστρια την Πολίν, μια νοσοκόμα που συντηρεί μόνη τα παιδιά της σε μια κωμόπολη, όπου συναναστρέφεται ανθρώπους με ποικίλες πολιτισμικές αναφορές. Όταν ένα ανερχόμενο εθνικιστικό κόμμα θα της προτείνει τη θέση της υποψήφιας δημάρχου, η μέχρι πρότινος απολίτικη Πολίν θα ηγηθεί της καμπάνιας. Η κάμερα του Βέλγου σκηνοθέτη αποκρυπτογραφεί το δημόσιο προσωπείο του εθνικισμού, που πλασάρεται καθαρό κι εξευγενισμένο, ενώ παράλληλα απεικονίζει την δράση «μαχητικών» ομάδων που προβαίνουν σε βίαιες λύσεις όποτε χρειαστεί.
Η σχέση που θα αναπτυχθεί μεταξύ της Πολίν κι ενός μέλους μιας τέτοιας ομάδας, το οποίο αρνήθηκε να ανταλλάξει την περιβολή του δρόμου με το κοστούμι, αποκτά προοδευτικά κομβική σεναριακή σημασία για τις αποφάσεις της, ένα εύρημα που αναλαμβάνει αδικαιολόγητα τα ηνία της αφήγησης, αποδυναμώνοντας έτσι την κύρια θεματική της ταινίας. Η Πολίν απογοητεύεται όχι από τις ιδέες του κόμματος, αλλά από την πίεση που η πολιτική στράτευση ασκεί στην προσωπική της ζωή. Έτσι, παρά την αποτελεσματική σκηνοθεσία του Μπελβό, οι προβληματισμοί της ηρωίδας παραμένουν συναισθηματικοί, χωρίς να αμφισβητούν τα πολιτικά ζητήματα που τίθενται και παραμένουν μέχρι τέλους μετέωρα.
Γιάννης Καντέας-Παπαδόπουλος
Ο καταξιωμένος Βέλγος σκηνοθέτης Λούκα Μπελβό (38 Μάρτυρες - 2012), επιστρέφει δυναμικά με τη νέα του ταινία και σκιαγραφεί με τρομακτική ακρίβεια, την άνοδο της ακροδεξιάς, αλλά και τις συνέπειες της, με φόντο τις γαλλικές προεδρικές εκλογές, αλλά και την προσφυγική κρίση. Εξαιρετική στον πρωταγωνιστικό ρόλο η ηθοποιός, Εμιλί Ντεκέν.
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Κεν Λόουτς, ο Λούκα Μπελβό παρουσιάζει ένα πολιτικό σινεμά αξιώσεων, αποτυπώνοντας στην μεγάλη οθόνη τη γέννηση του φιδιού της ακροδεξιάς, στη Γαλλία της οικονομικής κρίσης, αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη.
Ο Βέλγος σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται στο έπακρο το αξιόλογο σύνολο ηθοποιών που έχει στη διάθεσή του και παρουσιάζει με ρεαλισμό, τις τραγικές επιπτώσεις του ρατσισμού και του φασισμού, έτσι όπως εκδηλώνονται και αποτυπώνονται αρχικά μέσα στους κόλπους της οικογένειας και κατ' επέκταση στο σύνολο της κοινωνίας.
«Η ταινία «Αυτή η Γη είναι Δική μας» είναι μία πολιτική ταινία. Δεν είναι όμως μία στρατευμένη ταινία και δεν αποσκοπεί σε κάποια θεωρία. Προσπάθησα να περιγράψω μία κατάσταση, ένα κόμμα, ένα πολιτικό σχήμα και να αποκωδικοποιήσω το λόγο του, να καταλάβω τον αντίκτυπό του, την αποτελεσματικότητά του και τη δύναμή του να αποπλανεί.
Γιώργος Ρούσσος
Μετριοπαθής σκηνοθέτης, με ωραίες ιδέες και μια παιχνιδιάρικη διάθεση πάνω στα κινηματογραφικά είδη, αλλά άτολμος και στις περισσότερες ταινίες του απλά λειτουργικός (στην Ελλάδα είδαμε πρόσφατα τους «38 Μάρτυρες», η πιο γνωστή του στιγμή το υποψήφιο για το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες «La Raison du Plus Faible» του 2006), ο Βέλγος Λουκά Μπελβό κάνει με το «Αυτή η Γη ειναι δική μας» την υπέρβασή του.
Θα έλεγε κανείς πως το επιβάλλει η ίδια η εποχή, αν όχι η ίδια η Ιστορία, όπως αυτή γράφεται αυτή τη στιγμή σε μια χώρα σαν τη Γαλλία όπου έζησε (και ζει;) από πολύ κοντά τον εφιάλτη μιας ακροδεξιάς που μεταλλάχθηκε για να αποβάλλει τα πολύ ακραία χαρακτηριστικά της και στη συνέχεια διεκδίκησε με αξιώσεις την προεδρική καρέκλα ακριβώς επειδή εξέφρασε (με λαϊκισμό και πονηριά) την απογοήτευση των πολλών.
Το ίδιο συνέβη – αλλού λίγοτερο απειλητικά, αλλού με ανεξέλεγχτες για την ώρα προεκτάσεις – σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και την Αμερική, ολοκληρώνοντας μια από τις πιο θλιβερές «επανεκκινήσεις» του κακού σε όλον τον κόσμο, μια μάστιγα που βρήκε πρόσφορο έδαφος για να φυτρώσει ξανά και να εξαπλωθεί σε ένα κόσμο που αποδεικνύεται ότι δυστυχώς ξεχνάει πιο γρήγορα απ’ ότι επουλώνονται οι πληγές του.
Προς τιμήν του και τουλάχιστον για πολλή ώρα μέσα στο «Η Γη ειναι Δική Μας», ο Μπελβό προσπαθεί να φτιάξει μια ενδεικτική λίστα όσων θα οδηγούσαν κάποιον να ακολουθήσει ένα δρόμο που δεν θα έπαιρνε ποτέ. Και το κάνει με ρεαλισμό, προσπαθώντας να αποφύγει τις «ευκολίες», με αρωγό μία από τις πιο σπουδαίες ηθοποιούς των καιρών μας, την υποτιμημένη Εμιλί Ντεκέν (της «Ροζέτας» των αδερφών Νταρντέν και του «Πέρα από τη Λογική» του Γιοακίμ Λαφός) που μεγαλώνει για να μπορεί να παίξει ακόμη περισσότερους ρόλους ικανούς να σε κάνουν να ταυτιστείς, να οργιστείς, να νιώσεις σχεδόν όλη τη ραχοκοκαλιά των αντι-δράσεών τους.
Το έδαφος στο οποίο κινείται ο Μπελβό είναι εκ των πραγμάτων ένα ναρκοπέδιο. Το να παραπέμπεις, έστω και όχι όνομαστικά στο Εθνικό Μέτωπο με μια ηρωίδα που δεν χρειάζεται να μαντέψεις για να καταλάβεις ότι είναι η Μαρίν Λε Πεν (από το χαρακτηριστικό κούρεμα στα μαλλιά της μέχρι την απομάκρυνη από τον πατέρα της), σε κάνει άτρωτο άλλα και ευάλωτο την ίδια στιγμή.
Μπορεί η στάση του Μπελβό να είναι σαφέστατα ακτιβιστική κατά της νεοναζιστικής ιδεολογίας ακόμη και όταν αυτή είναι συγκεκαλυμένη πίσω από ένα πιο «ευγενικό» προσωπείο, αλλά όταν τα επιχειρήματα πρέπει να αποκτήσουν κινηματογραφική υπόσταση είναι λίγα όσα μπορούν να σε πείσουν για τις πολιτικές ανησυχίες των ηρώων και τους λόγους για τους οποίους ρέπουν προς το κόμμα που δίνει τις εύκολες λύσεις.
Ο στόχος της ταινίας του Μπελβό είναι να καταδείξει το πόσο εύκολο είναι να ξεγελαστείς μέσα στην απελπισία σου από το τέρας της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού. Είμαστε τελείως μαζί του και μακάρι όλο και περισσότεροι άνθρωποι να δουν την ταινία του για να το αντιληφθούν.
Μανώλης Κρανάκης
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
