Περί της υπόθεσης του Αλέξη Αναγνωστάκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Ο κ. Αλέξιος Αναγνωστάκης είχε υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόταση με την οποία ζητούσε να καθιερωθεί στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η «αρχή της κατάστασης ανάγκης, κατά την οποία, οσάκις η εξυπηρέτηση απεχθούς χρέους απειλεί την οικονομική και πολιτική υπόσταση κράτους, η άρνηση καταβολής του χρέους αυτού είναι αναγκαία και δικαιολογημένη».

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε ότι:«η νομοθετική καθιέρωση γενικού και μόνιμου μηχανισμού διαγραφής του χρέους, δεν μπορεί να στηριχθεί στο άρθρο 122, παράγραφος 2 της Συνθήκης, βάσει του οποίου το Συμβούλιο μπορεί να χορηγήσει χρηματοδοτική ενίσχυση της Ένωσης σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει δυσχέρειες οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή σε έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του». Άρα η διαγραφή του ελληνικού χρέους δεν είναι εφικτή, και με δικαστική απόφαση και μάλιστα προερχόμενη από το κορυφαίο δικαστήριο της Ευρώπης. Η συγκεκριμένη απόφαση δε, είναι τελεσίδικη και μη αναστρέψιμη.

Άρα στερείται και νομικά το πολιτικό επιχείρημα η κυβέρνηση για διαγραφή του ελληνικού χρέους. Δεν υποστηρίζω ότι το συγκεκριμένο επιχείρημα υφίσταται, απλά το υπενθυμίζω γιατί και η υπενθύμιση έχει την αξία της. Μία αξία που ευτελίστηκεκαθ’ οδόν από την πολιτική ηγεσία.

Ας δούμε όμως τι προέβλεπε η Συμφωνία του Λονδίνου του 1953 για τη διαγραφή του γερμανικού χρέους.

Το διεκδικούμενο χρέος της Γερμανίας πριν από τον πόλεμο ανερχόταν σε 22,6 δισεκατομμύρια μάρκα με εκτοκισμό. Το χρέος μετά τον πόλεμο εκτιμήθηκε σε 16,2 δισ. μάρκα.Στη διάρκεια της συμφωνίας του Λονδίνου στις 27 Φεβρουαρίου 1953 τα ποσά μειώθηκαν σε 7,500 δισ. μάρκα για την πρώτη περίοδο και σε 7 δισ. μάρκα για τη δεύτερη. Σε ποσοστό, αυτό αντιπροσωπεύει μείωση κατά 62,6%.Επιπλέον, η συμφωνία προέβλεπε τη δυνατότητα αναστολής των πληρωμών για να επαναδιαπραγματευθούν οι όροι, αν συνέβαινε μια ουσιαστική αλλαγή που περιόριζε τη διαθεσιμότητα των πόρων.

Για να διασφαλιστεί ότι η οικονομία της Δυτικής Γερμανίας έμπαινε πραγματικά σε επανεκκίνηση ώστε να αποτελεί ένα κεντρικό και σταθερό στοιχείο στο ατλαντικό μπλοκ ενώπιον του ανατολικού μπλοκ, οι Σύμμαχοι πιστωτές έκαναν πολύ σημαντικές παραχωρήσεις προς τις χρεωκοπημένες γερμανικές αρχές και εταιρείες που υπερβαίνουν κατά πολύ μια απλή μείωση του χρέους.

Ξεκίνησαν με την αρχή ότι η Γερμανία θα έπρεπε να ήταν σε θέση να αποπληρώσει, διατηρώντας παράλληλα ένα υψηλό επίπεδο ανάπτυξης και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού. Αποπληρωμή χωρίς να φτωχαίνει.

Περαιτέρω, σε περίπτωση διαφορών με τους πιστωτές, σε γενικές γραμμές, αρμόδια θα είναι τα γερμανικά δικαστήρια. Ρητά αναφέρεται ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, «τα γερμανικά δικαστήρια μπορούν να αρνηθούν την εκτέλεση [...] απόφασης ενός αλλοδαπού δικαστηρίου ή Αρχής Διαιτησίας». Τέτοια περίπτωση είναι όταν «η εκτέλεση της απόφασης αντιτίθεται προς τη δημόσια τάξη» (σελ. 12 της Συμφωνίας του Λονδίνου).

Επιπροσθέτως, εφαρμόστηκε ένα εξαιρετικό μέτρο: έγινε μια δραστική μείωση των επιτοκίων, τα οποία κυμάνθηκαν μεταξύ 0% και 5%.

Τέλος, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις δωρεές σε δολάρια των ΗΠΑ προς τη Δυτική Γερμανία: 1,17 δισ. δολάρια με το σχέδιο Μάρσαλ μεταξύ 3 Απρ. 1948 και 30 Ιουνίου 1952 (ήτοι περίπου 10 δισ. σημερινά δολάρια) συν τουλάχιστον 200 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 2 δις σημερινά) μεταξύ 1954 και 1961, κυρίως μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (USAID). Λόγω αυτών των εξαιρετικών συνθηκών, η Δυτική Γερμανία ανάκαμψε οικονομικά πολύ γρήγορα και τελικά απορρόφησε την Ανατολική Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Τίποτα από τα παραπάνω δεν φρόντισε, δεν διεκδίκησε δεν απαίτησε η εκάστοτε ελληνική πολιτική ηγεσία. Αντιθέτως δέχτηκε τα ακριβώς αντίθετα από την Συμφωνία του Λονδίνου.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Αλέξης Τσίπρας σε επίσκεψη του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 27 Σεπτεμβρίου 2012 τόνισε την ανάγκη για μια πραγματική πρωτοβουλία για τη μείωση του ελληνικού χρέους και αναφέρθηκε στην ακύρωση ενός μεγάλου μέρους του γερμανικού χρέους στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Λονδίνο το 1953.

Από τότε έχουν περάσει πέντε χρόνια. Την ομιλία του σημερινού Πρωθυπουργού λίγοι την θυμούνται, θυμούνται και βιώνουν την βίαιη οπισθοχώρηση των αρχών αυτής της Αριστεράς, που οι ίδιοι επικαλούνται, αλλά ποτέ σε κανένα σημείο δεν εφάρμοσαν. Ίσως γιατί στην Ελλάδα υπήρχαν πάντοτε τα «συνήθη υποζύγια», δηλαδή κοινώς τα γαϊδούρια. Και τα γαϊδούρια ως γνωστόν δεν είναι για βόλτα, αλλά για φόρτωμα.