Μηνυτήρια αναφορά από τον πρόεδρο της ΝΟΔΕ για την κατάρρευση του στεγάστρου και τον αμίαντο

Μηνυτήρια αναφορά ενώπιον του κ. Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Πατρών κατέθεσε το πρωί της Τρίτης ο πρόεδρος της ΝΟΔΕ ΝΔ Αχαΐας Ανδρέας Μαζαράκη για την υπόθεση της κατάρρευσης του στεγάστρου στο παλαιό λιμάνι της Πάτρας, που στοίχησε τη ζωή ενός ανθρώπου. Ο κ. Μαζαράκης ζητά από τον Εισαγγελέα να ασκήσει ποινική δίωξη κατά παντός υπευθύνου «προκειμένου να προληφθούν και περαιτέρω αξιόποινες πράξεις όσον αφορά την αποξήλωση των πλακών αμιάντου και την διαχείρισή του υλικού αυτού ως αποβλήτου».

Στην μηνυτήρια αναφορά του ο κ. Μαζαράκης αναφέρει τα εξής:

«Αξιότιμε κ. Εισαγγελέα,

Μηνύω και ζητώ την νόμιμη τιμωρία για τις εξής αξιόποινες πράξεις:

Την Παρασκευή 4/8/2017 η στέγη ετοιμόρροπου κτιρίου στο παλιό λιμάνι Πατρών κατέρρευσε με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ένας άνθρωπος αλγερινής υπηκοότητας30 ετών και να τραυματιστούν άλλοι δύο, σοβαρά. Κατέρρευσε δε και η οροφή από τα πρώην κρατητήρια στο παλιό λιμάνι της Πάτρας, στο ύψος των οδών Όθωνος Αμαλίας και Αγίου Νικολάου. Οι αρμόδιες αρχές άργησαν καθώς οι προειδοποιήσεις από αρμόδιους φορείς αλλά και τοπικά ΜΜΕ για κίνδυνο επικείμενης κατάρρευσης της στέγης χρονολογούνται από το 2015 (βλ. στον σύνδεσμο http://www.iefimerida.gr/news/354644/apokalypsi-apo-2015-eihe-parei-klisi-i-stegi-poy-katerreyse-stin-patra-eikones-vinteo σχετικό ρεπορτάζ του μέσου ενημέρωσηςtempo24 σύμφωνα με το οποίο από τότε είχε πάρει κλίση η στέγη).

Η τραγωδία θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη καθώς μέσα στην διετία που πέρασε στο σημείο αυτό υπήρχαν κρατούμενοι μετανάστες και λιμενικοί που υπηρετούσαν στον χώρο αυτόν, ενώ πολλοί πατρινοί πάρκαραν τα αυτοκίνητά τους καθημερινά.

Και δεν είναι μόνον τα ανωτέρω: Η στέγη που κατέρρευσε (βλ. σχετική φωτογραφία που επισυνάπτουμε) έγινε γνωστό ότι ήταν κατασκευασμένη από πλάκες αμιάντου, του οποίου η χρήση απαγορεύτηκε από 1.1.2005. Είναι γνωστό ότι ο αμίαντος προκαλεί αμιάντωση, καρκίνο του πνεύμονα,του λάρυγγα,του στομάχου και του εντέρου. Ήταν υποχρέωση των αρμοδίων αρχών, ενόψει και του κινδύνου κατάρρευσης της στέγης, να απομακρύνουν με ειδική διαδικασία τις πλάκες αμιάντου και να αντικατασταθεί από άλλα σύγχρονα και ακίνδυνα υλικά. Εν συντομία η διαδικασία αυτή προβλέπει να απομονωθεί η περιοχή και ειδικά συνεργεία με ειδικές στολές να απομακρύνουν το επικίνδυνο τοξικό υλικό και να το αποθηκεύσουνσε ειδικούς χώρους ταφής. Κι αυτό γίνεται γιατί εάν συμβεί έκτακτο γεγονός όπως σεισμός ή κατάρρευση θα απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα Ν ιμάτια του αμιάντου που είναι αόρατα λόγω των πολύ μικρών διαστάσεων και βοηθούντος και του ανέμου να διασπαρούν και να εισπνευσθούν από τους πολίτες με οδυνηρές συνέπειες ιδιαίτερα για τους καπνιστές. Εν προκειμένου είχαμε διάρρηξη υλικού και σηκώθηκε σκόνη, κάτι που είναι ότι χειρότερο θα μπορούσε να συμβεί. Πρόβλημα θα υπάρξει και με την αποκομιδή των μπαζών.

Βλ. δε σχετικά και την μελέτη των Α. Καράμπελα, Δρ. Περιβαλλοντολόγου - Γεωλόγου και Δ. Χατζηδάκη Δρ. Χημικού Μηχανικού «Ο αμίαντος και η διαχείρισή του ως αποβλήτου», στο περιοδικό ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ, 2006 σελ. 68, όπου παρατίθενται και η σχετική νομοθεσία και παραπομπές σε επιστημονικές έρευνες, στην οποία μελέτη μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

«Με το πέρασμα του χρόνου διαπιστώθηκε από επιδημιολογικές και άλλες μελέτες ότι ο διαχωρισμός του υλικού αυτού σε λεπτότατες ίνες, η απελευθέρωση αυτών των ινών στον αέρα και η είσοδός τους στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της εισπνοής, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα υγείας. Οι ίνες αμιάντου -ειδικά του χρυσότιλου που λόγω της μορφολογίας τους είναι οι ευκολότερα εισπνεύσιμες- διαπερνούν τους ιστούς και ο ανθρώπινος οργανισμός, προσπαθώντας να τις αποβάλει, ενεργοποιεί μηχανισμούς άμυνας που δημιουργούν σκληρό και ινώδη ιστό στους πνεύμονες, συνήθως 25-40 χρόνια μετά την αρχική έκθεση στις ίνες. Η ασθένεια αυτή ονομάζεται «αμιάντωση», με κύριο σύμπτωμα την έντονη δύσπνοια και είναι ανίατη. Η εισπνοή ινών αμιάντου μπορεί να προκαλέσει και μεσοθηλίωμα, δηλαδή καρκίνο στα κύτταρα του μεσοθηλίου (στους πνεύμονες, στέρνο, κοιλιακή χώρα και καρδιά). Η ασθένεια αυτή πλήττει, σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικάνικης Υπηρεσίας για το Περιβάλλον (EPA), περίπου το 2% των εργαζομένων στα ορυχεία αμιάντου και το 10% των βιομηχανικών εργατών, συνήθως 10-20 χρόνια μετά την αρχική έκθεση στις ίνες του ορυκτού, ανάλογα με το βαθμό έκθεσης σε αυτό, τη χρονική διάρκεια και τη συγκέντρωση των εισπνεομένων ινών. Ενδείξεις υπάρχουν για εμφάνιση και άλλων μορφών καρκίνου. Οι ίνες αμιάντου μπορεί να εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό με την κατάποση τροφής, μέσα σε χώρο όπου υπάρχουν ίνες στον αέρα. Σύμφωνα με την EPA και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), οι συνέπειες της λήψης αμιάντου μέσω του πεπτικού συστήματος ή της επαφής των ινών αμιάντου με το δέρμα δεν έχουν πλήρως μελετηθεί…………Με την Οδηγία 91/632/ΕΟΚ9 σε κοινοτικό επίπεδο, όλες οι μορφές αμιάντου καταχωρήθηκαν ως καρκινογόνοι…………………….Η διαχείριση του αμιάντου ως αποβλήτου. α. Εντοπισμός των υλικών με αμίαντο. Ο αμίαντος μπορεί να εντοπιστεί, μεταξύ άλλων, ως μονωτικό υλικό βιομηχανικών εγκαταστάσεων και μέσα στο τσιμέντο (αμιαντοτσιμέντο), στο γύψο και στις ρητίνες σε διάφορες οικοδομικές κατασκευές.Ο εντοπισμός του αμιάντου μπορεί να γίνει αρχικά με οπτικό έλεγχο, με τη βοήθεια σχεδίων και κατόψεων των εγκαταστάσεων και αναφορών για τα υλικά κατασκευής τους και στη συνέχεια με δειγματοληψία των ύποπτων υλικών και εξέτασή τους σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.Προσωρινές λύσεις αποτελούν η επικάλυψη ή στεγανοποίηση των υλικών με ειδική διεισδυτική ουσία που τα σκληραίνει ή ο εγκλεισμός του υλικού σε άλλο υλικό που θα το απομονώσει από τον περιβάλλοντα χώρο. Όταν όμως υπάρχει κίνδυνος απελευθέρωσης ινών αμιάντου, λόγω ευθρυπτότητάς του υλικού ή χαλαρής σύνδεσης με το συνδετικό υλικό, το υλικό με αμίαντο επιβάλλεται να αποξηλωθεί.β. Αποξήλωση των υλικών με αμίαντο. …….Πριν από την έναρξη των εργασιών αποξήλωσης οικοδομικών κατασκευών που περιέχουν εύθρυπτα μονωτικά υλικά με αμίαντο (καθώς και των αντίστοιχων εργασιών σε πλοία), πρέπει να συντάσσεται σχέδιο εργασίας (τεχνική έκθεση) (άρθρο 8). Ως «εύθρυπτα υλικά με αμίαντο» ορίζονται τα υλικά που περιέχουν μη σταθερά εγκλωβισμένο αμίαντο, έτσι ώστε σε ενδεχόμενη μηχανική καταπόνησή τους να μπορούν εύκολα να απελευθερώσουν ίνες ή σκόνη αμιάντου στο περιβάλλον, (άρθρο 2.στ).Το σχέδιο εργασίας πρέπει να περιέχει πληροφορίες σχετικά με (ΠΔ 175/97, άρθρο 8.5.):– τη φύση και τη πιθανή διάρκεια των εργασιών,– τον τόπο εκτέλεσης των εργασιών,– τις χρησιμοποιούμενες μεθόδους,– τα χαρακτηριστικά του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται για την προστασία και τον επιμελή καθαρισμό και του προσωπικού που έχει αναλάβει τις εργασίες και των λοιπών προσώπων που βρίσκονται στο χώρο των εργασιών ή κοντά στο χώρο αυτό.Το σχέδιο εργασίας πρέπει να υποβληθεί για έγκριση στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας και στην αρμόδια Υπηρεσία Περιβάλλοντος της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης,21 (άρθρο 14 του ΠΔ 175/1997, άρθρο 8 και ΚΥΑ 8243/1113/91, άρθρο 7.1.).Οι εργασίες πρέπει να γίνονται από αδειοδοτημένα συνεργεία, με εξειδικευμένο προσωπικό και με τρόπο, ώστε (ΠΔ 70α/1988, άρθρο 4 του ΠΔ 175/1997, άρθρο 8):– ο χώρος των εργασιών να απομονωθεί και οι ίνες του αμιάντου να μην διαφύγουν στον περιβάλλοντα χώρο,– ο αμίαντος να διαταράσσεται όσο το δυνατόν λιγότερο, ώστε η σκόνη να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα,– οι εργαζόμενοι να φέρουν ατομικά μέσα προστασίας (στολές μίας χρήσης και μάσκες) και– ο χώρος να καθαρίζεται με ειδικές ηλεκτρικές σκούπες, εφοδιασμένες με ειδικά φίλτρα, τα οποία ελέγχονται και αντικαθίστανται.Κάθε εργοδότης πρέπει:– να ενημερώνει τους εργαζόμενους σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία τους από την έκθεση σε αμίαντο, τα μέτρα υγιεινής που πρέπει να τηρούνται και τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται, τα μέτρα που λήφθηκαν και τις διατάξεις του ΠΔ 70α/1988 (άρθρο 5, όπως εκάστοτε ισχύει τροποποιημένο),– να διενεργεί τακτικό έλεγχο του περιβάλλοντος (άρθρο 8 και Παράρτημα Ι),– να επιβλέπει την υγεία των εργαζομένων με περιοδικές ιατρικές εξετάσεις (άρθρο 9),– να μεριμνά, ώστε κανένας εργαζόμενος να μην εκτίθεται σε ατμόσφαιρα με περιεκτικότητα σε αμίαντο μεγαλύτερη της 0,1 ίνας ανά cm3 για 8 ώρες (Οδηγία 2003/18/ΕΚ, άρθρο 1.8). Για ορισμένες δραστηριότητες κατά τις οποίες προβλέπεται υπέρβαση αυτών των οριακών τιμών, ο εργοδότης καθορίζει τα μέτρα προστασίας των εργαζομένων (Οδηγία 2003/18/ΕΚ, άρθρο 1.12).

γ. Προσωρινή αποθήκευση των αποβλήτων αμιάντου

Ως προσωρινή αποθήκευση επικινδύνων αποβλήτων ορίζεται η τοποθέτησή τους σε κατάλληλο χώρο ή μέσο και με την κατάλληλη συσκευασία και επισήμανση για μέγιστο χρονικό διάστημα δύο ετών και μέχρις ότου πραγματοποιηθεί η τελική αντιμετώπισή τους,22 (άρθρο 2.12).Σύμφωνα με Απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας23 η ταφή απορριμμάτων «παρά την ονομασία της ως έργου προσωρινής αποθήκευσης, συνιστά έργο διάθεσης απορριμμάτων, διότι εμπίπτει στις διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης που ρυθμίζει τη διαχείριση στερεών αποβλήτων [εννοείται η ΚΥΑ 69728/824/1996 (ΦΕΚ Β΄ 358)].Τα απόβλητα αμιάντου τοποθετούνται σε κατάλληλες κλειστές συσκευασίες, δηλαδή σε αδιάβροχους σάκους ή σε ειδικά δοχεία (ΚΥΑ 8243/1113/91, άρθρο 8), με επισήμανση για το περιεχόμενό τους (Οδηγία 2003/18/ΕΚ, άρθρο 1.6 ΚΥΑ 8243/1113/91, άρθρο 4γ).Για την προσωρινή αποθήκευσή τους σε κάποιο χώρο απαιτείται η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΚΥΑ 8243/1113/91, άρθρο 3), μετά από υποβολή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)24 και αδειοδότηση από την οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (ΚΥΑ 11014/703/Φ104, άρθρο 10 ΚΥΑ 19396/1546/97, άρθρο 7).

δ. Μεταφορά των αποβλήτων αμιάντου

Οι κλειστές συσκευασίες με τα απόβλητα αμιάντου μεταφέρονται ως επικίνδυνα απόβλητα και η μεταφορά τους πρέπει να πραγματοποιείται από φορέα αδειοδοτημένο από την αρμόδια Υπηρεσία της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκηση,25 (άρθρο 8 ΚΥΑ 19396/1546/97, άρθρο 7).Για τη μεταφορά αποβλήτων στο εσωτερικό της Κοινότητας και κατά την είσοδο και έξοδό τους από αυτήν εφαρμόζονται τα οριζόμενα στο σχετικό Κανονισμό (ΕΟΚ) 259/1993.26 Ο Κανονισμός (ΕΟΚ) 259/1993 κατατάσσει τα απόβλητα σε κατηγορίες, ορίζει ειδικές προδιαγραφές μεταφοράς, γενικούς και ειδικούς όρους συσκευασίας για τα υλικά της κάθε κατηγορίας, τα απαιτούμενα συνοδευτικά έγγραφα μεταφοράς, τη σήμανσή τους, την εκπαίδευση των οδηγών τους και καθορίζει κατάλογο των επικίνδυνων υλικών.Οι εξαγωγές αποβλήτων αμιάντου προς διάθεση, από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) προς κράτη που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών, απαγορεύτηκαν από το 1994 και επίσης από 1.1.2002 απαγορεύτηκαν οι εξαγωγές επικίνδυνων αποβλήτων προς αξιοποίηση από την ΕΕ προς κράτη που δεν είναι μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)27 (Κανονισμός 259/1993, άρθρο 14 και 16).Ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 304/200328 ορίζει την υποχρεωτική κοινοποίηση για όλες τις ποικιλίες αμιάντου, κατά την εξαγωγή τους προς τρίτες χώρες. Ειδικά για τον κροκιδόλιθο εφαρμόζεται το διεθνές σύστημα «συναίνεση μετά από ενημέρωση» (ΣΜΕ) που καταρτίστηκε στο πλαίσιο των εργασιών υπό την αιγίδα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τη διατροφή και τη γεωργία (FAO) και του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και κυρώθηκε με τη Σύμβαση ΣΜΕ (Σύμβαση του Ρότερνταμ). Η Σύμβαση ΣΜΕ κυρώθηκε από την Ελλάδα στις 23.12.2003.29

ε. Εναπόθεση ή μόνιμη αποθήκευση των αποβλήτων αμιάντου

Για την εναπόθεση ή μόνιμη αποθήκευση αποβλήτων αμιάντου απαιτείται άδεια από την αρμόδια Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (ΚΥΑ 8243/1113/91, άρθρο 8), μετά από υποβολή και έγκριση:– Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων– Σχεδίου αντιμετώπισης περιστατικών έκτακτης ανάγκης– Μελέτης που προσδιορίζει τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν σε οποιοδήποτε στάδιο διαχείρισης των αποβλήτων και– Μελέτης διάθεσης των αποβλήτων (ΚΥΑ 72751/3054/85, άρθρο 10).Σημειώνεται ότι για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση οι διατάξεις της ΚΥΑ 72751/3054/1985 για τα επικίνδυνα απόβλητα, γιατί η νεότερή της ΚΥΑ 19396/1546/1997 εφαρμόζεται εν μέρει, καθώς δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί το πλαίσιο των τεχνικών προδιαγραφών για τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων.…………….».

Παρακαλώ όπως εξετάσετε την μηνυτήρια αναφορά μου και ασκήσετε ποινική δίωξη κατά παντός υπευθύνου για τα ανωτέρω αυτεπαγγέλτως διωκόμενα εγκλήματα, προκειμένου να προληφθούν και περαιτέρω αξιόποινες πράξεις όσον αφορά την αποξήλωση των πλακών αμιάντου και την διαχείρισή του υλικού αυτού ως αποβλήτου.

Επισυνάπτω τα ανωτέρω έγγραφα.

Παρακαλώ να μου χορηγηθεί αντίγραφο της παρούσας.

Πάτρα, 7/8/2017

Με τιμή

Ο μηνυτής»