Η κλιματική αλλαγή απειλεί σοβαρά τη Δυτική Ελλάδα - Ακραία φαινόμενα, άνοδος της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας - ΒΙΝΤΕΟ

Σοβαρές επιπτώσεις σε αρκετές περιοχές και της Δυτικής Ελλάδας θα έχει η κλιματική αλλαγή, όπως προκύπτει από την έρευνα οκταμελούς ερευνητικής ομάδας. Οι επιπτώσεις δυστυχώς δεν θα είναι μόνο περιβαλλοντικές και θα αφορούν από τις τουριστικές υποδομές και την αγροτική παραγωγή μιας χώρας μέχρι τις καρδιακές παθήσεις.Όπως προκύπτει, μέχρι τα μέσα του αιώνα η μέση θερμοκρασία στη χώρα μας θα αυξηθεί, η μέση βροχόπτωση θα μειωθεί, ενώ η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει αξιοσημείωτα.

Η Δυτική Πελοπόννησος, εμφανίζεται στις περιοχές που θα υποστούν την μεγαλύτερη επίπτωση της κλιματικής αλλαγής για την περίοδο 2071-2100 σε σύγκριση με την περίοδο 1961-1990 στους συντελεστές της φυσικής, κοινωνικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής ευαισθησίας.

Στις παράκτιες περιοχές της Ελλάδας που θα πληγούν από μια υποτιθέμενη άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 2 μέτρα, είναι όλη η ακτογραμμή Κοτυχίου - Καλογριάς και οι δελταϊκές περιοχές του Εύηνου στο Μεσολόγγι, του Αχελώου, του Μόρνου στον Κορινθιακό (κοντά στην Ναύπακτο), του Πηνειού και του Αλφειού στην Ηλεία, όπως επίσης και η δελταϊκή περιοχή στον κόλπο του Αμβρακικού.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιο, εξαιρετικά σημαντικό, πολύ καλά μελετημένο, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη. Λεπτομερή μοντέλα προβλέπουν την εξέλιξή του στις επόμενες δεκαετίες με τρόπο αρκετά σαφή.

Η οκταμελής ερευνητική ομάδα της διαΝΕΟσις, υπό το συντονισμό του καθηγητή το Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Κων/νου Καρτάλη και μέλη, μεταξύ άλλων, τους Καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρη Οικονόμου και Χάρη Κοκκώση, τον Καθηγητή του University of New South Wales Μάνθο Σανταμούρη και τους φυσικούς περιβάλλοντος από το ΕΚΠΑ Ηλία Αγαθαγγελίδη και Αναστάσιο Πολύδωρο, ανέλυσε τα πλούσια διαθέσιμα δεδομένα και κατέληξε σε μια σειρά από εκτιμήσεις για την επίπτωση της κλιματικής αλλαγής σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας για τη χρονική περίοδο 2046-2065.

Η χώρα μας είναι απροετοίμαστη απέναντι σε μια σειρά από λίγο-πολύ αναπόφευκτες αλλαγές που θα επηρεάσουν έντονα το παραγωγικό της μοντέλο.

Συνοπτικά, λοιπόν, οι αλλαγές στο κλίμα της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα είναι οι εξής:

1) Η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με το διάστημα 1961-1990. Κατά τόπους η αύξηση θα φτάσει τους 3,8 βαθμούς τους θερινούς μήνες. Η αύξηση θα είναι μεγαλύτερη στη Βόρεια Ελλάδα και μικρότερη στη νότια Πελοπόννησο, στα νησιά του νότιου Αιγαίου και την Κρήτη. Αυτή η αύξηση αναμένεται να έχει δραματικές συνέπειες κυρίως στις πόλεις, αλλά και στις δασικές εκτάσεις (θα τις δούμε παρακάτω).

2) Οι ημέρες με καύσωνα (θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου) αναμένεται να αυξηθούν κατά 15-20 ετησίως μέχρι το 2050. Μέχρι το τέλος του αιώνα στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι “τροπικές ημέρες” (ημέρες με θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου την ημέρα και άνω των 20 βαθμών τη νύχτα) αναμένεται να είναι περισσότερες από 50 το χρόνο.

3) Αντίθετα, οι ημέρες με νυκτερινό παγετό θα μειωθούν σημαντικά, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα (έως και κατά 40 ημέρες ετησίως).

4) Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι η βροχόπτωση θα μειωθεί κατά 12% κατά μέσο όρο (κατά 20-30% τους θερινούς μήνες, κυρίως στα νότια, και κατά 10% τους χειμερινούς).

5) Η στάθμη της θάλασσας, δε, εκτιμάται ότι θα ανέβει κατά 20 ώς 59 εκατοστά, σύμφωνα με τα εναλλακτικά σενάρια.

6) Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι πολύ πιο συχνά.

7) Οι περισσότερες περιφέρειες της Ελλάδας θα αντιμετωπίσουν αρνητικές επιπτώσεις, αλλά όχι με την ίδια ένταση. Τα μεγαλύτερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν η Κεντρική Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Δυτική Πελοπόννησος και η Αττική.

Επιπλέον της καταγραφής των επιπτώσεων, η έρευνα προχωρά παραπέρα αξιολογώντας το θεσμικό πλαίσιο της χώρας. Οι ερευνητές εντόπισαν και κατέγραψαν τα προγράμματα, τα σχέδια και τις μελέτες στις οποίες η κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται επιφανειακά ή και αγνοείται παντελώς (ένα όχι σπάνιο φαινόμενο).

Η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από συγκεκριμένες προτάσεις για τη ριζική αναθεώρηση αυτού του θεσμικού πλαισίου.

Για τη σταδιακή μεταβολή των μορφολογικών χαρακτηριστικών της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, τη σταδιακή υποβάθμιση των εδαφικών της πόρων και την τάση για ερημοποίηση εδαφών της μεταξύ άλλων παραγόντων αναφέρεται και το παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

Τροποποίηση εγκεκριμένου ώστε να υπάρξει εξειδίκευση σε νεότερες πολιτικές όπως η Εθνική Στρατηγική για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, οι κλάδοι του τριτογενή τομέα στους οποίους η ΠΔΕ έχει μεγαλύτερα συγκριτικά πλεονεκτήματα και παρουσιάζει ευνοϊκές προοπτικές ανάπτυξης είναι μεταξύ άλλων και οι υπηρεσίες που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων, καθώς και τη μετάβαση προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Η κυριότερη κατεύθυνση που αφορά όλες τις παράκτιες ενότητες είναι η προστασία και η άμυνά τους απέναντι στις αρνητικές συνέπειες από την κλιματική αλλαγή, ιδιαίτερα για όσες είναι πεδινές και η υψομετρική διαφορά από την στάθμη της θάλασσας είναι πολύ μικρή σε μεγάλο βάθος (πλάτος) της παράκτιας ζώνης.

Για την παράκτια ζώνη κρίνεται ως άμεση ανάγκη η εφαρμογή μιας πολιτικής ειδικής προστασίας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, με την υλοποίηση ήπιων περιβαλλοντικών έργων/ παρεμβάσεων και όπου δεν είναι εφικτό με τεχνικά έργα (π.χ έργα ακτομηχανικής) για την προστασία των ακτών.

Η προτεραιότητα αυτή είναι κρίσιμη για την ΠΔΕ λόγω του μεγάλου μήκους της ακτογραμμής της που χαρακτηρίζεται από μέση και υψηλή τρωτότητα.

Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής προτείνεται η uλοποίηση ήπιων περιβαλλοντικών έργων/παρεμβάσεων και όπου δεν είναι εφικτό, η υλοποίηση τεχνικών έργων (π.χ έργα ακτομηχανικής) για την προστασία των ακτών.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δασικών καταστροφών, που μπορεί να επιτείνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, εντοπίζονται στα φαινόμενα πλημμυρών και διάβρωσης του εδάφους, ιδίως των ακτών στα παράλια της Π.Ε. Ηλείας.

Λόγω των παραπάνω, μεταξύ άλλων μέτρων προτείνονται:

α) έργα προστασίας των ακτών και αντιπλημμυρικά φράγματα

β) ανάπτυξη συστημάτων ανίχνευσης, έγκαιρης προειδοποίησης και συναγερμού, χαρτογράφησης και αξιολόγησης των κινδύνων με εγκαθίδρυση συστημάτων διαχείρισης καταστροφών

δ) καθιέρωση γεωργοδασοκομικών συστημάτων και τη δημιουργία νέων δασών (βασικές δράσεις του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης για την προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων

ζ) προώθηση δράσεων κατάρτισης και ενημέρωσης για την κλιματική αλλαγή και την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων μεταξύ των ειδικότερων κατευθύνσεων για τους Δήμους Ι. Μεσολογγίου και Ξηρομέρου (εκτός ΔΕ Φυτειών) εντάσσονται και ειδικότερες κατευθύνσεις και προτάσεις για τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια που αφορούν στην προστασία του εθνικής σημασίας τοπίου όπως η ολοκληρωμένη Διαχείριση του Παράκτιου Χώρου, με δημιουργία κατάλληλων προληπτικών μηχανισμών, υποδομών και σχεδίου δράσης, για την αντιμετώπιση των αρνητικών:

• η παράκτια περιοχή Πύργου – Αρχαίας Ολυμπίας – Δ. Ήλιδας - Αρχαίας Ήλιδας (μέση τρωτότητα στο παράκτιο τμήμα του Δ. Ζαχάρως, ενώ στο υπόλοιπο υψηλή τρωτότητα)

• η παράκτια περιοχή Δ. Πατρών και ΔΕ Δύμης, Μόβρης Δυτικής Αχαΐας (μέση τρωτότητα)

• η παράκτια περιοχή ΔΕ Κάστρου Κυλλήνης και Δ. Πηνειού (υψηλή τρωτότητα στο παράκτιο τμήμα των Δ. Πηνειού και Ήλιδας, ενώ στο υπόλοιπο μέση τρωτότητα)

• η παράκτια περιοχή Ακράτας – Αιγίου (Δήμου Αιγιαλείας) (μέση τρωτότητα)

• η παράκτια περιοχή Ναυπακτίας (Δ.Ναυ- πάκτου) (υψηλή τρωτότητα)

• παράκτια ενότητα των Δυτικών ακτών της ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας (Δ. Ακτίου - Βόνι- τσας μέχρι Δ. Ξηρομέρου: μέση τρωτότητα, Δ. ΙΠ Μεσολογγίου: υψηλή τρωτότητα)

• παράκτια ενότητα του Αμβρακικού κόλπου

• παράκτια περιοχή του δήμου Μεσολογγίου (δυτικές ακτές: υψηλή τρωτότη- τα, λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου: μέση τρωτότητα πλην των ακτών με εγγύτητα στο Μεσολόγγι που παρουσιάζουν υψηλή τρωτότητα)

• παράκτια περιοχή των ΝΔ ακτών της Ηλείας (υψηλή τρωτότητα στο παράκτιο τμήμα των Δ. Πηνειού και Ήλιδας μέχρι και τον Δ. Ανδρίτσαινας – Κρεστενών και μέση στο Δ. Ζαχάρως)

• παράκτια περιοχή της λιμνοθάλασσας του Κοτυχίου μέχρι τη λιμνοθάλασσα της Καλογριάς (μέση τρωτότητα). Η τρωτότητα καθορίζεται βάσει της πιθανής ανόδου στάθμης της θάλασσας.

Μεταξύ των ειδικότερων κατευθύνσεων για τους Δήμους Αιγιαλείας και Καλαβρύτων προτείνεται η εφαρμογή από τις δημοτικές ενότητες του Αιγίου και των λοιπών πόλεων και οικισμών της παράκτιας ζώνης της Αιγιαλείας των κατάλληλων χωροταξικών και πολεοδομικών εργαλείων με σκοπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της άναρχης δόμησης της παράκτιας ζώνης, την προστασία των φυσικών και αρχαιολογικών πόρων, καθώς και των αξιόλογων τοπίων της περιοχής, την προστασία των υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων στις παράκτιες περιοχές με μέση τρωτότητα και το δραστικό περιορισμό των νέων εξ αυτών εκτός της ζώνης 100 μέτρων από τον αιγιαλό για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

Μεταξύ των ειδικότερων κατευθύνσεων για τους Δήμους Πύργου, Αρχαίας Ολυμπίας, Ζαχάρως και Ανδρίτσαινας – Κρεστένων για την αναβάθμιση του παράκτιου τουρισμού και παραθερισμού προτείνονται ειδικότερα μεταξύ άλλων η άμεση εφαρμογή μέτρων έναντι των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, λαμβάνοντας υπόψη ότι μεγάλα τμήματα των ακτών παρουσιάζουν υψηλό βαθμό τρωτότητα.

Μεταξύ των ειδικότερων κατευθύνσεων για τους Δήμους Ήλιδας, Πηνειού και Ανδραβίδας – Κυλλήνης για την αναβάθμιση του παράκτιου τουρισμού της περιοχής προτείνονται ειδικότερα μεταξύ άλλων η άμεση εφαρμογή μέτρων έναντι των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, λαμβάνοντας υπόψη ότι μεγάλα τμήματα των ακτών παρουσιάζουν υψηλό βαθμό τρωτότητας.

Δείτε  την έρευνα εδώ