Καρδιοχειρουργική δια ελαχίστων τομών στην αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών

Η στένωση της αορτικής βαλβίδας αποτελεί την συχνότερη βαλβιδοπάθεια στο δυτικό κόσμο. Στο άρθρο που ακολουθεί, ο Dr Νίκος Μπαϊκούσης MD, PhD Καρδιοχειρουργός, Επιμελητής, Γ.Ν.Αθηνών «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»  εξηγεί με απλό τρόπο τις βαλβιδοπάθειες και την χειρουργική της αορτικής βαλβίδας μέσω ελαχίστων τομών, εναλλακτικών της κλασικής μέσης στερνοτομής.

Η στένωση της αορτικής βαλβίδας αποτελεί την συχνότερη βαλβιδοπάθεια στο δυτικό κόσμο, κυρίως σε ασθενείς άνω των 70 ετών. Η συχνότητα αυτής της βαλβιδοπάθειας αυξάνεται με την γήρανση του πληθυσμού και συνεπώς αυξάνεται ο αριθμός των ασθενών προς εμφύτευση βιοπροσθετικής βαλβίδας. Στους ασθενείς αυτούς συνυπάρχουν συνοδά νοσήματα καθιστώντας την επέμβαση αυτή υψηλού περιεγχειρητικού κινδύνου. Για το λόγο αυτό εκτός από την συμβατική βιοπροσθετική βαλβίδα διαθέτουμε τώρα νέας γενιάς βαλβίδα που εμφυτεύεται με μικρές χειρουργικές τομές και σε σύντομο χειρουργικό χρόνο παρέχοντας στον ασθενή το καλύτερο αιμοδυναμικό προφίλ. Πρόκειται για την Perceval S αορτική βαλβίδα, μια βιοπροσθετική αυτοεκπτυσσόμενη βαλβίδα που τοποθετείται στην αορτική θέση χωρίς συρραφή. Η βαλβίδα αυτή δύναται να τοποθετηθεί μέσω μικρής-μερικής στερνοτομής ή μέσω μικρής πρόσθιας θωρακοτομής εκτός της συμβατικής μέσης στερνοτομής, με πολύ καλά αποτελέσματα σύμωνα με την διεθνή βιβλιογραφία. 

Η χειρουργική δια ελαχίστων τομών αποτελεί τελευταία μια κοινά αποδεκτή χειρουργική λόγω των άριστων κοσμιτικών αποτελεσμάτων, της μικρότερης ουλής, των περιορισμένων λοιμώξεων, της μικρότερης απώλειας αίματος, και συνεπώς της λιγότερης ανάγκης μεταγγίσεων. Η χειρουργική δια ελαχίστων τομών δεν είναι τόσο φιλική προς τον χειρουργό γιατί απαιτεί υψηλότερου επιπέδου χειρισμούς ενώ μπορεί να απαιτεί μεγαλύτερο χειρουργικό χρόνο. Το τελευταιο "μειονέκτημα" των μίνι χειρουργικών τομών για την αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας ξεπεράστηκε με τη χρήση της νέας γενιάς βιοπροσθετικής βαλβίδας, την Perceval S βαλβίδα. Πρόκειται για μια βαλβίδα από βόειο περικάρδιο η οποία στηρίζεται σε εναν μεταλλικό κλωβό-stent από νινιτόλη το οποίο εκπτύσσεται και στηρίζει την βαλβίδα χωρίς την ανάγκη συρραφής αυτής στον αορτικό δακτύλιο. Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία η εμφύτευση αυτής της βαλβίδας μέσω μερικής άνω στερνοτομής ή μέσω μικρής πρόσθιας θωρακοτομής αποτελεί ιδανική επέμβαση για ηλικιωμένους ασθενείς με μικρό αορτικό δακτύλιο, με αθηρωματική αορτή και συνοδά προβλήματα υγείας. 

Η μερική στερνοτομή ή J στερνοτομή γίνεται με μικρή, 6-7 εκατοστά τομή στο δέρμα και την διαίρεση μονο του ανωτέρου τμηματος του στέρνου απο την σφαγιτιδική εντομή ως το ύψος του δεύτερου μεσοπλεύριου διαστήματος. Με την χρήση της εξωσωματικής κυκλοφορίας, αφαιρείται η πάσχουσα βαλβίδα και στην θέση της τοποθετείται η Perceval S βιοπρόθεση. Στην κλινικής μας έχουμε εμφυτεύσει πάνω απο 80 Perceval S αορτικές βαλβίδες με την κλασική μέση πλήρη στερνοτομή ενώ τελευταία σε επιλεγμένα περιστατικά η εμφύτευση αυτής της βαλβίδας γίνεται δια ελαχίστων χειρουργικών τομών. Στην κλινική μας επίσης έχουμε εμφυτεύσει την Perceval S βαλβίδα σε σπάνια περιστατικά, όπως σε νάνο με αχονδροπλασία και δυσμορφίες στον θωρακικό κλωβο, σε περιστατικά με πορσελανοειδή αορτή χωρίς τον αποκλεισμό της ανιούσης αορτής αλλά σε βαθιά υποθερμία και ολική κυκλοφοριακή παύση και σε ασθενή με ακτινοβιλημένη ινωτική αορτή και πολύ μικρό αορτικό δακτύλιο. Οι παραπάνω ασθενείς ήταν πολύ υψηλού κινδύνου και δεν θα μπορούσαν να υποβληθούν σε κλασική καρδιοχειρουργική επέμβαση. 

Εν κατακλείδι, με την εφαρμογή της ελάχιστα επεμβατικής και στη συνέχεια με την εμφύτευση της αστήρικτης αυτοεκπτυσσόμενης Perceval S βαλβίδας έχει μειωθεί αισθητά και στατιστικά σημαντικά η ενδονοσοκομειακή θνητότητα. H ανάγκη φυσικοθεραπείας είναι μικρότερη όπως και ο χρόνος νοσηλείας στην εντατική μονάδα καρδιοχειρουργικής και στο καρδιοχειρουργικό τμήμα είναι μικρότερος. Η χειρουργική επέμβαση είναι πιο δαπανηρή αλλά το συνολικό κόστος είναι χαμηλότερο λογω της γρήγορης ανάρρωσης της μικρότερης νοσηλείας και των λιγότερων επιπλοκών. Υπάρχουν μελέτες που συγκρίνουν τις παραπάνω καρδιοχειρουργικές τεχνικές με την διαδερμική εμφύτευση της αορτικής βαλβίδας. Η ελάχιστα επεμβατική καρδιοχειρουργική υπερτερεί διότι έχει ιδιάιτερα χαμηλότερα ποσοστά εμβολικών επεισοδίων, κυρίως ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών, έχει μικρότερα ποσοστά εκδήλωσης κολποκοιλιακού αποκλεισμού και την ανάγκη εμφύτευσης μόνιμου βηματοδότη. Η περιεγχειρητική θνητότητα δεν εδειξε στατιστικά σημαντικές διαφορές όμως η long term επιβίωση ήταν μεγαλύτερη στην ομάδα των ασθενών που υποβλήθηκαν σε καρδιοχειορυργική εμέμβαση μέσω των ελάχιστων τομών και την εμφύτευση της αυτοεκπτυσσόμενης βαλβίδας. 

Με την βοήθεια της τεχνολογίας και την εκπαίδευση των νέων καρδιοχειρουργών στην ελάχιστα επεμβατική καρδιοχειρουργική, δύναται να εκτελεστούν επεμβάσεις με άριστα αποτελέσματα με την εμφύτευση της Perceval S βαλβίδας. 

Με τιμή και σεβασμό προς τους καρδιοχειρουργημένους ασθενείς

Ο κ. Νίκος Μπαϊκούσης είναι ειδικός καρδιοχειρουργός, επιμελητής στο Γ.Ν. Αθηνών «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ». 
Εκπαιδεύτηκε σε Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία της Ελλάδος και του εξωτερικού και συγκεκριμένα στη Γαλλία στο Institut Mutualiste Montsouris στο Παρίσι και στην Αγγλία (Southampton και Brighton University Hospital). Στο Παρίσι εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε ως επιμελητής καρδιοχειρουργικής με παγκοσμίου εμβέλιας καρδιοχειρουργούς όπως τους καθηγητές Francois Laborde, Emmanuel Lansac και Thierry Folliguet. Εκπαιδεύτηκε σε όλο το φάσμα της καρδιοχειρουργικής ενηλίκων και κυρίως στη χειρουργική της αορτής, στην ολική αρτηριακή επαναιμάτωση του μυοκαρδίου, στην εμφύτευση μιας νέας γενιάς  αορτικής βαλβίδας την Perceval S βαλβίδα, στην διαδερμική εμφύτευση της αορτικής βαλβίδας (TAVI), στην καρδιοχειρουργική δια ελαχίστων τομών, στην ενδαγγειακή χειρουργική και στην επισκευή της μιτροειδούς βαλβίδας (σχολής Alain Carpentier). 

Ο Δρ Μπαϊκούσης είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής, της Ευρωπαϊκής και της Αμερικανικής Καρδιοχειρουργικής Εταιρείας. Είναι επίσης μέλος του "club mitrale", Alain Carpentier Foundation στο Παρίσι. Είναι κάτοχος του ALS, ILS, ATLS και reviewer σε έγκριτα αγγλόφωνα καρδιοχειρουργικά περιοδικά ενώ διακρίνεται για το διεθνούς απήχησης συγγραφικό του έργο.

πηγή