Βίβιαν Σαμούρη: Μείζον θέμα η κοινωνική προστασία των ανέργων

Η τοποθέτηση της Βίβιαν Σαμούρη, επικεφαλής της παράταξης «Όλοι μαζί, για την Πάτρα», για την «Ανεργία», στο Δημοτικό Συμβούλιο της Κυριακής, στο Θέατρο «Απόλλων»:

«Όλοι γνωρίζουμε ότι η εκτίναξη της ανεργίας σε ιλιγγιώδη ποσοστά, έχει παγιωθεί τα τελευταία έτη, εξαιτίας, αποκλειστικά και μόνον, της αδιάλειπτης υλοποίησης μνημονιακών προγραμμάτων…

Ή, ακριβέστερα, εξαιτίας των μέτρων που επεβλήθησαν, σχεδόν δια της βίας, αποδομώντας δικαιώματα και κατακτήσεις ενός ολόκληρου αιώνα, ιδίως στον εργασιακό χώρο, περικόπτοντας ανελέητα μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και όχι μόνον.

Μέτρα, που απαξίωσαν τα περιουσιακά στοιχεία, τους κόπους δεκαετιών δηλαδή, ενός ολόκληρου λαού, που υποβάθμισαν τους δυο βασικούς πυλώνες του λεγόμενου κοινωνικού κράτους, τη δημόσια Υγεία και τη Δημόσια Παιδεία, που συνέτριψαν, ολοσχερώς, το οικονομικό περιβάλλον της χώρας.

Μέτρα που, σύμφωνα με όλες τις πρόσφατες εγχώριες και τις ευρωπαϊκές έρευνες, εμβύθισαν το 40% και πλέον των πολιτών στη σχετική και την απόλυτη φτώχεια.

Η ανεργία, όμως, που είναι και το σημερινό μας θέμα, όπως μας έχει διδάξει η ιστορία, τουλάχιστον των τελευταίων δεκαετιών και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα, δεν ερμηνεύει επαρκώς την έκταση της φτώχειας.

Κι αυτό διότι η μείωση της ανεργίας, κυρίως στο δυτικό κόσμο, δεν συνεπάγεται αυτομάτως και ουσιαστική συρρίκνωση της φτώχειας.

Η παραπάνω δε διαπίστωση, επαληθεύεται εύκολα, αρκεί να ανατρέξει κανείς στο γεγονός ότι οι έξι από τους δέκα νεόπτωχους Έλληνες, δεν είναι άνεργοι, καθώς και στο ότι οι part time εργαζόμενοι και οι συμμετέχοντας στα ποικίλα επιδοτούμενα προγράμματα, εμφανίζουν παρόμοια ένταση φτώχειας, με εκείνη των ανέργων.

Γι' αυτό, άλλωστε, σε καμία έγκριτη οικονομική ανάλυση, δεν διασυνδέονται η ανάπτυξη, η παραγωγικότητα, η μείωση των ελλειμμάτων και η αύξηση του ΑΕΠ μιας χώρας, με τη μείωση της φτώχειας και, κατά προέκταση, την ευημερία των πολιτών.

Άρα, το θέμα της ανεργίας και, συνεπακόλουθα, της ολοένα και αυξανόμενης φτώχειας, είναι βαθύτερο… Αν, μάλιστα, δεν γίνει ορθή αποκωδικοποίησή του, θα περιπέσουμε σε λανθασμένες συλλογιστικές, όπως, επί παραδείγματι, ότι το αντίδοτο για την ανεργία, είναι απλώς η δημιουργία προϋποθέσεων, για επενδύσεις στην περιοχή, στη χώρα…

Φυσικά, οποιαδήποτε επένδυση, αποτελεί μεν, αρχικώς, ένα βήμα προς τη θετική κατεύθυνση, το οποίο, όμως, από μόνο του, δεν επαρκεί για να επιλύσει το πρόβλημα της ανεργίας, της ανέχειας.

Κι αυτό διότι, όπως προείπαμε, οι τυχόν νεοδημιουργηθείσες θέσεις εργασίας από μια επένδυση, με μισθούς της τάξης των 200 έως 400 ευρώ, απλώς μετατοπίζουν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, έναν μέχρι πρότινος άνεργο, από το στάτους της απόλυτης φτώχειας, σε εκείνο της σχετικής φτώχειας…

Το συμπέρασμα, λοιπόν, που εξάγεται, και μάλιστα αβίαστα -εάν θέλουμε να μιλάμε για ουσιαστική καταπολέμηση της ανεργίας-, είναι ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη να παλέψουμε, με όλες μας τις δυνάμεις, για να επανέλθει αρχικά ο βασικός μισθός σε αξιοπρεπή επίπεδα και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας πλήρους και σταθερής απασχόλησης.

Εν ολίγοις, πρέπει να επικεντρωθούμε στην καταπολέμηση του υφιστάμενου συστήματος της προσωρινής και ελαστικής εργασίας, το οποίο ανακυκλώνει τη φτώχεια, διατηρώντας, σε εφιαλτικά ποσοστά, την ανεργία.

Παράλληλα, δε, οφείλουμε να διεκδικήσουμε τη δημιουργία θέσεων εργασίας, μέσω της ορθολογικής ανάπτυξης της χώρας, δηλαδή της ενίσχυσης των βασικών προνοιακών δομών, που σχετίζονται με την υγεία και την παιδεία, καθώς και της ενίσχυσης της καταρρέουσας, λόγω έλλειψης κονδυλίων και προσωπικού, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία έχει επιφορτιστεί με αναρίθμητες αρμοδιότητες, που εύλογα, στις σημερινές συνθήκες, δεν μπορεί να φέρει εις πέρας.

Βέβαια, η μάχη κατά της ανεργίας, δεν μπορεί να περιοριστεί στις προαναφερθείσες μόνον δράσεις. Οι δράσεις, όμως, αυτές, πρέπει να αποτελέσουν τη βάση του αγώνα μας, καθώς ενισχύουν καθοριστικά την κοινωνική δικαιοσύνη και, ταυτόχρονα, έχουν απτή και άμεση οικονομική αποτελεσματικότητα.

Επίσης, μείζον θέμα αποτελεί η κοινωνική προστασία των ανέργων, που αυτονοήτως έχει και τη μορφή του κατεπείγοντος.

Κυρίαρχο ρόλο σ' αυτό το ζήτημα, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι επιδοματικού χαρακτήρα πολιτικές, οι οποίες σήμερα θεωρούνται ευθέως ελλειμματικές έως ανύπαρκτες. Για παράδειγμα, μόλις 12% των εγγεγραμμένων στις λίστες του ΟΑΕΔ λαμβάνουν ένα ισχνό, μετά και τη νομοθετική μείωση του κατώτατου μισθού, επίδομα. Μάλιστα, περίπου το 97% των μακροχρόνια άνεργων δεν επιδοτούνται.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι προέχει η ανατροπή αυτών των αναλογιών, μέσω της διεύρυνσης του ποσοστού των επιδοτούμενων, ούτως ώστε να μην διαιωνίζεται η πλήρης εξαθλίωση εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών και ιδίως των μακροχρόνια ανέργων.

Δεν είναι μεν της παρούσης, ωστόσο οφείλω να σημειώσω επιγραμματικά ότι, πέραν άλλων, επιβάλλεται κι ο εκσυγχρονισμός του ΟΑΕΔ, ούτως ώστε να πάψει να είναι ένας μηχανισμός παθητικής αναπλήρωσης του εισοδήματος, μέσω επιδομάτων, αλλά να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο, ενεργητικό Οργανισμό, που θα προωθεί κυρίως την ένταξη των ανέργων στην κοινωνία  της εργασίας και την ανάπτυξη των δυνατοτήτων τους…

Πολιτικές, όμως, για τη ανακούφιση των ανέργων, και μάλιστα σε πολλαπλά επίπεδα, οφείλει φυσικά να αναπτύσσει και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία, αντίθετα με την κεντρική εξουσία, έχει το πλεονέκτημα να διαγνώσκει εκ του σύνεγγυς το πρόβλημα του ενός εκάστου πολίτη. Σε επίπεδο, δε, Δήμου, υπάρχει η δυνατότης στοχευμένων πολιτικών ενάντια στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Πράγματι, σήμερα, στο Δήμο Πατρέων, ο οποίος συγκαταλέγεται ως γνωστόν στους φτωχότερους της χώρας και, κατά προέκταση, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν αναπτυχθεί αξιοσημείωτες δράσεις στον τομέα της προνοιακής πολιτικής και της πρόσκαιρης έστω ανακούφισης των ανέργων.

Ο Δήμαρχος, δε, απαρίθμησε, προηγουμένως, τις έως σήμερα δράσεις, παραθέτοντας και νούμερα που, ουσιαστικά, όμως, διηγούνται την έκταση της φτώχειας στην πόλη μας, η οποία, με τις υφιστάμενες δυνατότητες του Δήμου, δεν μπορεί δυστυχώς να αντιμετωπιστεί επαρκώς…

Και κυρίως δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σε αρκούντως ικανοποιητικό ποσοστό, το άκρως επικίνδυνο φαινόμενο του εν εκτάσει κοινωνικού αποκλεισμού στην περιοχή μας, το οποίο συμπεριλαμβάνει με δραματικό τρόπο και τα επακόλουθα της παιδικής φτώχειας.

Μάλιστα, αυτό το θέμα, υπερβαίνει τα όρια της σημερινής συζήτησής μας για την ανεργία, καθώς ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι μια πολυδιάστατη έννοια, που δεν αναφέρεται μόνο στην οικονομική σφαίρα, αλλά και σε μια σειρά από χαρακτηριστικά που καθιστούν δυσχερή την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων στην κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική ζωή μιας κοινωνίας.

Δεδομένων τούτων, ναι μεν αποτελεί μονόδρομο η διεκδίκηση λύσεων από την κεντρική εξουσία, αλλά, ταυτόχρονα, οφείλουμε και ως δήμος να χαράξουμε άμεσα σύγχρονες πολιτικές, που να απαντούν, με τη δέουσα ευστοχία, στα νέα κοινωνικά προβλήματα.

Επί παραδείγματι, η λειτουργία των κοινωνικών φροντιστηρίων του Δήμου, με εθελοντές - άνεργους καθηγητές, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως το εφαλτήριο για την ανάπτυξη μιας μορφής προνοιακού πλουραλισμού, στην οποία θα εμπλέκονται δημοτικές υπηρεσίες και οργανισμοί, τοπικοί φορείς και, κυρίως, εθελοντικές οργανώσεις ή ακόμη και μεμονωμένα άτομα, που διατίθενται να προσφέρουν στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, στις περισσότερες εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής.

Άλλωστε, ο εθελοντισμός αποτελεί παγκόσμιο και διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο και έχει βαρύνουσα σημασία για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας, την κατάργηση των διακρίσεων και την προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης, την προαγωγή της υγείας, την αντιμετώπιση κρίσεων.

Σας πληροφορώ ότι, έξω, στην κοινωνία, υπάρχουν συμπολίτες μας, διαφόρων ειδικοτήτων, γιατροί, λογοθεραπευτές, καθηγητές ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλοι, πανέτοιμοι να προσφέρουν εθελοντικά, αλλά εκλείπουν οι αντίστοιχες δομές και δράσεις, γύρω από την  κοινωνική προστασία των ανέργων, των αναξιοπαθούντων.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ επιγραμματικά, λόγω έλλειψης χρόνου, στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, δηλαδή στις εναλλακτικές μορφές και σχέσεις παραγωγής, που μπορούν να δώσουν διέξοδο απασχόλησης σε πολλούς ανέργους. Προς αυτή, δε, την κατεύθυνση, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να συνεισφέρει με πολλούς τρόπους, ακόμη και μέσω της έμμεσης εκμετάλλευσης της δημοτικής περιουσίας της».