Μας επιτρέπετε να επιστρέψουμε στον… πίνακα;

Και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Μαζώχτηκαν οι εκπρόσωποι των κομμάτων, συμφώνησαν, όπως πάντα, ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι λίγο πολύ για τα μπάζα (μα μια φορά να πουν και μια καλή κουβέντα…), τα είπαν σύμφωνα με τον πολιτικό πολιτισμό τους και μετά πήρε ο καθένας το δρόμο του για τα κομματικά του γραφεία, περήφανος ότι εξετέλεσε το καθήκον του προς τον μοναδικό, ανεπανάληπτο, ασύγκριτο, καταλληλότερο πρόεδρο του κόμματος. Ποτέ για το λαό, εννοείται.

Κανείς δε διατείνεται ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι ιδανικό. Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο, εξ ου και οι διαρκείς προσαρμογές στα νέα δεδομένα και οι συνεχείς αναζητήσεις τρόπων βελτίωσής τους, και δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει. Φυσικά και πολύ καλά κάνουν και συζητάνε πως θα αλλαχθούν τα λανθασμένα και πως θα βελτιωθούν τα καλά, καλές οι προτάσεις των ειδημόνων, οι περισσότεροι χωρίς διδακτική εμπειρία -σε αίθουσα σε χωριό ή σε νησί ή σε φτωχογειτονιά-, αλλά, βρε παιδί μου, μήπως μπορείτε να μας επιτρέψετε να επιστρέψουμε στον πίνακα;

Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες μιας μετάλλαξης του σχολείου, με κύριο χαρακτηριστικό την απομάκρυνση του εκπαιδευτικού από τον πίνακα και μετατροπής του σε κυνηγό δράσεων και προγραμμάτων. Ό,τι μπορεί να φανταστεί ο καθένας, προκειμένου να γεμίζει ο φάκελός του με “δημιουργικές” δραστηριότητες, που αναδεικνύουν την επαγγελματική του επάρκεια.

Τεράστιες απώλειες ωρών για το τίποτα -στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Επιδερμικές δραστηριότητες, με μαγειρεμένα συμπεράσματα συχνά, ώστε να αναδειχθεί η ”επιτυχία” της δράσης.

Ερευνητικές εργασίες (projects) που απλώς συμπληρώνουν το ωράριο των ατυχών συναδέλφων, με προχειρογραμμένες δουλειές, που συνήθως γράφουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και που γίνονται εκτός σχολείου!!! Και τι χαρά οι σύμβουλοι που έχουν στη δικαιοδοσία τους τέτοιους εκπαιδευτικούς και γεμίζουν και τους δικούς τους φακέλους!!! Υπάρχουν και κάποια ελάχιστα, πραγματικά ενδιαφέροντα και με συμμετοχή των μαθητών projects, που ανταποκρίνονται στο σκοπό τους και είναι πολύ καλύτερα από πολλά περίεργα μονοετή masters, που λήφθηκαν σε κάτι πανεπιστήμια τρέχα γύρευε από εδώ κι από εκεί κι έχουν γεμίσει τον τόπο, αλλά είναι η συντριπτική μειοψηφία.

Πιλάλα από το ένα θεατρικό στο άλλο, από τη μία κινηματογραφική αίθουσα στην άλλη, από το ένα μουσείο στο άλλο, από τη μία βιοτεχνία στην άλλη, από το ένα ελαιοτριβείο στο άλλο μαγειρείο, για να χώνονται οι μαθητές στις οθόνες των κινητών τους, όταν δεν πέφτουν για έναν υπνάκο, με την ανοχή του ταλαίπωρου εκπαιδευτικού. Και μετά γραπτές αναφορές στο σύμβουλο, συνήθως clopy – paste από το διαδίκτυο, για να γεμίζει ο φάκελος.

Ώρες επί ωρών για σχολικούς αγώνες –ποτέ δεν κατάλαβα γιατί οι σχολικοί αγώνες δεν μπορούν να γίνονται εκτός ωρολογίου προγράμματος-, για ομιλίες δασκαλίστικες και νουθεσίες της κακιάς ώρας, προσκλήσεις του κάθε επιτυχημένου και αποτυχημένου για να  δείξουμε ότι το σχολείο μας κοινωνικοποιείται.

Εκδρομές επί εκδρομών, με όποιο πρόσχημα μπορεί να φανταστεί κανείς, με τους μαθητές να συμμετέχουν για να χάσουν μάθημα και τους γονείς να χτυπιούνται για το διαρκές χέρι στην τσέπη, για να πάει το τέκνο να χαζολογήσει. Από τέλη Φεβρουαρίου και πέρα χάνονται εκπαιδευτικοί και μαθητές σε απέραντες διαδρομές, εν είδει εκδρομικού συλλόγου. Και ο προσωπικός φάκελος γεμίζει.

Από το ένα άκρο, όπου ο μαθητής περίμενε με αγωνία έναν περίπατο για να ανασάνει και να ηρεμήσει μια μέρα, φτάσαμε στο άλλο, όπου περιμένει πότε επιτέλους θα δει και κάτι στο πίνακα. Περάσαμε από τον παντογνώστη εκπαιδευτικό-μπαμπούλα, στον εκπαιδευτικό-ξεναγό. Αντιγράφουμε κάθε ξενόφερτη ιδέα, χωρίς προσαρμογή στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές μας, εισακούονται μεγαλοκαθηγητές διδακτικής και παιδαγωγικής, που η μόνη επαφή τους με το σχολείο είναι η αποστολή φοιτητών επί πτυχίω ή μεταπτυχιακών για να συμπληρώνουν ολιγάριθμα ερωτηματολόγια, συνήθως σε διακεκριμένα αστικά σχολεία, καινοτομούμε για να σπαταλούμε κονδύλια και να γεμίζουμε με χρήσιμα ή άχρηστα εποπτικά υλικά τις αποθήκες, αλλά διώξαμε τον εκπαιδευτικό από τον πίνακα. Το ζητούμενο είναι ο φάκελος να γεμίζει.

Φτιάχτηκε ένα σύστημα που προσπαθεί να διώξει τον εκπαιδευτικό από τον πίνακα. Καθηλωθήκαμε στην επίδειξη γνώσης και τεχνικών και όχι στην έμπνευση και την εκπαίδευση. Ναι, χρειάζονται αλλαγές και βελτιώσεις, ναι χωλαίνουμε σε πολλά και πρέπει να βρεθούν οι λύσεις. Χωρίς τις περίεργες κρίσεις των μεγάλων εξ εσπερίας κριτών, που με τα δικά τους κριτήρια μάς βγάζουν άχρηστους και με τα δικά μας κριτήρια χτίζουμε και τους χαρίζουμε τον ευάριθμο επιστημονικό μας ανθό. Αλλά, δώστε λίγο αέρα να επιστρέψει ο εκπαιδευτικός στον πίνακα. Όχι όπως παλιά. Μονότονα και δασκαλοκεντρικά, με το πίνακα ένα ακόμα εργαλείο τρομοκράτησης μαζί με τη βέργα. Αλλά, στον πίνακα. Εκεί κρίνεται ο δάσκαλος. Και πίνακας δε σημαίνει γράφω κατεβατά η αυθεντία… Πόσες φορές δεν έχω θαυμάσει τον μεγάλο δάσκαλο Feynman, πάντα μπροστά από έναν μαυροπίνακα να εμπνέει και να μεγαλουργεί. Βλέπεις στα videos των εκ των κορυφαίων δασκάλων στο ΜΙΤ Walter Lewin να κάνει τα εκπληκτικά του μαθήματα, αλλά πάντα μπροστά σε πίνακα. Τα υπόλοιπα, αναγκαία και επιβεβλημένα -ποιος το αμφισβητεί;-, αλλά συμπληρωματικά.

Δύο παραδείγματα, μόνο, προσπαθώντας να αποφύγω μαθήματα που διδάσκονται φροντιστηριακά και βρεθούν εύκολα πατήματα για κρίση, για να δειχθεί το μέγεθος των εκπαιδευτικών μας στον πίνακα. Οι έλληνες μαθητές δε διδάσκονται ούτε ρητορική ούτε αστρονομία, όνειδος για τον πολιτισμό που τις δημιούργησε και τις ανέδειξε σε τέχνες. Με το μεράκι των εκπαιδευτικών, στον πίνακα, οι μαθητές μας θριαμβεύουν σε όλους τους διαγωνισμούς που καταφέρνουν να συμμετάσχουν, λόγω και των οικονομικών συγκυριών. Με δουλειά στον πίνακα κι εκτός ωραρίου, προς τιμήν των δασκάλων.

Αν και η στρέβλωση που είχε δημιουργηθεί φαίνεται να αμβλύνεται, μετά την κατάργηση της απαράδεκτης, ως προς τα κριτήριά της, αξιολόγησης, όπου καλός εκπαιδευτικός ήταν αυτός που απεδείκνυε ότι είναι δεινός εικαστικός ορειβάτης του συλλόγου δυτών κι οπωσδήποτε εκτός αιθούσης, με κριτές τον κάθε άσχετο επί της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η αγωνία για το πώς θα είναι η μέλλουσα… κρίση δεν αφήνει αρκετούς εκπαιδευτικούς να λειτουργήσουν ελεύθερα. Διορθώστε τα κακώς κείμενα, δεν είναι και λίγα, αλλά σκεφθείτε με ποιο τρόπο θα επιστρέψουν οι εκπαιδευτικοί στον πίνακα.

Ας ξεκινήσετε από εκεί. Εκεί είναι το στοίχημα.