"Πόλη - Πολίτης - Παιδεία"

Ο όρος “παιδεία” ορίζεται από τον Ε. Παπανούτσο ως το κληροδοτούμενο από γενεά σε γενεά κεφάλαιο των πνευματικών αγαθών, που σχηματίζεται μέσα στην ιστορία και από την ιστορία, με τον ατομικό και συλλογικό μόχθο του ανθρώπου.

Η αστικοποίηση του ανθρώπου συνέτεινε στην ανάπτυξη της παιδείας του, του συνόλου δηλαδή των παραπάνω πνευματικών αγαθών και επιτευγμάτων ανά την υφήλιο. Η ασφάλεια που παρείχε η πόλη έδωσε τη δυνατότητα της ανάπτυξης των τεχνών, του συστήματος παιδείας, της φιλοσοφίας και των επιστημών που συνιστάμενα επίσης προάγουν τη ζωή του πολίτη.

Σήμερα η τεχνολογία και το διαδίκτυο, κάτω από την ομπρέλα ενός πανανθρώπινου συστήματος παιδείας, υπόσχεται και ως ένα σημείο δημιουργεί συνθήκες για την ανάπτυξη κοινών στοιχείων με ενωτικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα όπως οι ηθικές αξίες, η κοινωνική νοημοσύνη και η οικολογική συνείδηση. Η προσπάθεια για ενιαία πνευματική καλλιέργεια της παγκόσμιας κοινότητας μέσα σε δυναμικό συνοχής κοινού συστήματος αξιών έχει την έννοια της «συλλογικής νοημοσύνης» προς χάριν, πέραν του «ευ ζην», της ίδιας της επιβίωσης του ανθρώπινου γένους.

Προς την κατεύθυνση αυτή σημειώθηκαν στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες ιδιαίτερα θετικές εξελίξεις. Τα πανεπιστήμια στελεχώθηκαν με μια δυναμική γενιά καταρτισμένων επιστημόνων και δημιουργήθηκε μια ερευνητική υποδομή πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα, που σε αρκετές περιπτώσεις παρήγαγε αποτελέσματα με διεθνή αναγνώριση. Ανάλογες εξελίξεις σημειώθηκαν στα Τεχνολογικά Ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα. Παράλληλα, στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθιερώθηκαν νέοι θεσμοί, επεκτάθηκε το εκπαιδευτικό δίκτυο, ανανεώθηκαν κάποια αναλυτικά προγράμματα και εμπλουτίστηκε το εκπαιδευτικό δυναμικό.

Εντούτοις, τα βήματα αυτά δεν στάθηκαν ικανά να εκσυγχρονίσουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που παραμένει σε μεγάλο βαθμό εγκλωβισμένο σε πρακτικές και αντιλήψεις του παρελθόντος. Το διαδίκτυο σαν η παγκόσμια πηγή γνώσης θα πρέπει να φτάσει στο σπίτι κάθε πολίτη, φοιτητή και μαθητή και να είναι δωρεάν. Πρέπει να ενισχυθεί η προσπάθεια δημιουργίας εκπαιδευτικού λογισμικού έτσι ώστε κάθε μαθητής και μαθήτρια να βρίσκει στο διαδίκτυο τα σχολικά βοηθήματα που χρειάζεται, μαθήματα ξένων γλωσσών, κλπ. Η σύνδεση του Πανεπιστημίου με την Πόλη να αναβαθμιστεί ποιοτικά. Οι πολίτες να έχουν πρόσβαση στη γνώση των πανεπιστημιακών δασκάλων και οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι να βοηθούν με τη γνώση τους στην επίλυση των προβλημάτων της πόλης.

Τέλος, να καθιερωθούν μαθήματα ανοιχτά στο κοινό που να γίνονται στην πόλη, καθώς και μέρες που το πανεπιστήμιο θα είναι ανοιχτό στους πολίτες.

Δημήτρης Ν. Χριστοδουλάκης

Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με το συνδυασμό ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΑ του Γιάννη Δημαρά