Η Ρέα Γαλανάκη με αφορμή το νέο της μυθιστόρημα: "Γενναίο σήμερα είναι να αντισταθείς, να μη σε πάρει η κάτω βόλτα"

Με βυζαντινό δάνειο στον τίτλο, την Αθήνα φλεγόμενη στο φόντο και ηρωίδες δύο «λοξές» μεσήλικες αστές, η Κρητικιά στην καταγωγή αλλά πολιτογραφημένη πλέον εδώ και πολλά χρόνια Πατρινή συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη έβγαλε εδώ και λίγες ημέρες, από την περασμένη Δευτέρα 20 Απριλίου 2015, ένα νέο βιβλίο, το πιο τολμηρό της, με τίτλο «Η Άκρα Ταπείνωση».

Όπως γράφει η εφημερίδα Έθνος που φιλοξένησε και συνέντευξη της συγγραφέως, το Αττικόν, η γενιά του Πολυτεχνείου, οι άστεγοι, οι μετανάστες, οι άνεργοι νέοι, η επιστροφή στη γενέθλια γη, η μνήμη και η λήθη ξαναφέρνουν στο προσκήνιο ότι πεισματικά παραμένει εκεί. Με την αγάπη, μοναδικό αντίδοτο στον φόβο.

Ακολουθεί η συνέντευξη της κυρίας Γαλανάκη στο «Έθνος» στην δημοσιογράφο Ελένη Γκίκα όπου η βραβευμένη και διακεκριμένη συγγραφέας του «Βίου του Ισμαήλ Φερίκ Πασά» κι άλλων σημαντικών βιβλίων, αναφέρει πως «Γενναίο σήμερα είναι να αντισταθείς, να μη σε πάρει η κάτω βόλτα».

Το νέο της βιβλίο «Η Άκρα Ταπείνωση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Ζούμε την «άκρα ταπείνωση», κυρία Γαλανάκη;

Κατά κάποιο τρόπο, ναι. Αλλά πρέπει να πω ότι η ταπείνωση δεν αφορά εξίσου τους πάντες στην Ελλάδα και επίσης ότι συνυπάρχει με τον υπαινιγμό της ελπίδας. Διότι Ακρα Ταπείνωση ονομάζονται κάποιες εικόνες της ώριμης βυζαντινής τέχνης, όπου, εκτός από τον μαρτυρικό ανθρώπινο θάνατο του Χριστού, υπάρχει και ο υπαινιγμός της Aνάστασης. Απ' αυτές δανείστηκα τον τίτλο του μυθιστορήματος.

Όλα αλλάζουν στην ιστορία σας, όλα άλλαξαν σήμερα;

Όλα αλλάζουν στο βιβλίο τουλάχιστον που έγραψα, πλην όμως εμβαθύνοντας παράλληλα στον μύθο τους. Οι αξίες και οι πεποιθήσεις μας κλονίστηκαν και προσπαθούν να ανασυγκροτηθούν μέσα την κρίση. Προσπαθούμε να σκεφτούμε, να αμυνθούμε, να αντιδράσουμε, κουβαλώντας θέλοντας και μη το παρελθόν της ταυτότητάς μας, το αφήγημα της προσωπικής όσο της και συλλογικής μνήμης. Δεν γίνεται αλλιώς.

Τι δεν άλλαξε;

Δεν ξέρω αν κάτι έμεινε αλώβητο. Όμως, κοντά στην καταστροφή προσπαθώ να δω και το νέο που ανδρώνεται κοντά στο παλιό.

Η Αθήνα που προέκυψε είναι διαφορετική από εκείνη που εσείς θυμάστε;

Αυτή η εποχή δεν ταυτίζεται ούτε με τη δικτατορία ούτε με την Κατοχή. Είναι μια άθλια περίοδος, διαφορετικού τύπου όμως

Αυτή η εποχή δεν ταυτίζεται ούτε με τη δικτατορία ούτε με την Κατοχή. Είναι μια άθλια περίοδος, διαφορετικού τύπου όμως

Έκλεισαν πλέον οι βαθιές πληγές από τις δύο μεγάλες πυρπολήσεις της Αθήνας τα τελευταία χρόνια και το σπάσιμο όλων των μαρμάρων στα κεντρικά σημεία της. Σαν να μην έγινε ποτέ το παραμικρό. Τώρα η πόλη μοιάζει στην Αθήνα πρόσφατων δεκαετιών, με μεγάλη εξαίρεση το πυρπολημένο τετράγωνο της Σταδίου όπου οι πυρπολημένοι κινηματογράφοι και η Marfin, τα κλεισμένα μαγαζιά του κέντρου και οι (μάλλον λιγότεροι από το 2012) άστεγοι.

Τι θεωρείτε σήμερα ηρωικό ή γενναίο;

Την απόφαση να μη σε πάρει η κάτω βόλτα, να αντισταθείς, επίσης να λάβεις κάποιες σοβαρές πολιτικές αποφάσεις. Μη ζητάμε όμως και πολλά σε τέτοιες εποχές, όπου ακόμη και κάποιες λέξεις, όπως ηρωικό και γενναίο, μοιάζουν τόσο μακρινές.

Αυτό που ζούμε δεν έχει προηγούμενό του;

Αναλογίες μόνο βρίσκουμε στην Ιστορία, τίποτα δεν επαναλαμβάνεται. Η σύγκριση δύο διαφορετικών ιστορικών στιγμών είναι νόμιμη μόνο εφόσον ληφθούν υπόψη οι αγεφύρωτες διαφορές. Ούτε καν στην προσωπική μας ζωή τίποτε δεν επαναλαμβάνεται, πολύ περισσότερο στη συλλογική ζωή. Γι' αυτό υποστηρίζω ότι αυτή η εποχή δεν ταυτίζεται ούτε με τη δικτατορία ούτε με την Κατοχή. Είναι κι αυτή μια άθλια περίοδος, διαφορετικού τύπου όμως.

Την Iστορία τη γράφουν οι νικητές, σήμερα όσοι συμμετείχαν στο Πολυτεχνείο φαίνονται ως οι μεγάλοι ηττημένοι. Με αυτό το μυθιστόρημα νιώσατε την ανάγκη να τους υπερασπιστείτε;

Με ενδιαφέρουν ως μυθιστορηματικά πρόσωπα οι άνθρωποι που, πολύ απλά, ζουν μια δραματική κατάσταση, είτε αυτή είναι σύγχρονη είτε ανήκει στο παρελθόν. Μ' αυτό το βιβλίο ήθελα να μιλήσω γι' αυτό που ζούμε, το παρόν είναι κι αυτό ένα κεντρικό, ίσως το πιο κεντρικό σημείο του αχανούς χρόνου. Νικητές και νικημένοι υπήρχαν πάντα, εδώ με ενδιέφεραν κυρίως οι ηττημένοι της γενιάς του Πολυτεχνείου, υπάρχουν κι αυτοί. Και διαφωνώ βέβαια με εκείνο το ύποπτο, ότι «για όλα φταίει η γενιά του Πολυτεχνείου».

Είναι μια λύση, τελικά, η επιστροφή; Αυτό το «μαζί»;

Συνήθως οι βιωμένοι, ακόμη και οι άλλοτε βιωμένοι χώροι, είναι κάτι σαν κιβωτός μνήμης ανθρώπων και συναισθημάτων, έστω κι αν αυτά δεν υπήρξαν πάντοτε ευφρόσυνα. Ο καθένας χρειάζεται να ξέρει ότι υπάρχουν, ότι μπορεί να επιστρέψει κάποτε σ' αυτά - αλλιώς τι νόημα έχει το αρχέτυπο της Ιθάκης;

Στην ιστορία σας υπάρχει έλεος για όλους, μόνο όσον αφορά τους χρυσαυγίτες δεν υπάρχει.

Λέω συχνά ότι η Ιστορία διδάσκει μόνο όσους θέλουν να διδαχθούν απ' αυτήν. Το τέρας αυτό, που όπως λέτε και η ελάχιστη ιστορική μνήμη το καταλύει, είχε από πάντα ρίζες στην ελληνική κοινωνία, οι οποίες θέριεψαν τα τελευταία χρόνια με τη συγκυρία του μεταναστευτικού προβλήματος και μιας ευρύτερης, και όχι μόνο οικονομικής, κρίσης. Είναι το πιο επικίνδυνο στοιχείο που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στην πολιτική σκηνή, με δική του διεστραμμένη ερμηνεία όχι μόνο της Ιστορίας, της Δημοκρατίας αλλά και του τι είναι η ίδια ζωή. Ο ναζισμός και ο φασισμός ύμνησαν τον θάνατο, προφανώς εκείνων που διαστρεβλωτικά θεωρούσαν εχθρούς τους.

«Δεν έχεις όμως άλλο αντίδοτο στον φόβο από την αγάπη». Τραυματίστηκε, τελικά, από την κρίση η αγάπη;

Φιλίες διαλύθηκαν, οικογένειες μαλώνουν, αυτά τουλάχιστον ακούω και γνωρίζω. Όπου διασώθηκε όμως, ή όπου δημιουργήθηκε εκ του μηδενός η αγάπη, έδωσε στήριγμα στους ανθρώπους. Ας μη φοβόμαστε τη λέξη αυτή, που εγώ τουλάχιστον την εννοώ σαν κάτι το πολύ δύσκολο, το αντιφατικό, αλλά και εξίσου θαρραλέο, όχι σαν ένα γλυκανάλατο ρομάντζο.

*Αξίζει να σημειωθεί πως με αφορμή την κυκλοφορία του ολοκαίνουριου βιβλίου της, το Πατρινό βιβλιοπωλείο 38 Μοίρες 14 Λεπτά στην οδό Κολοκοτρώνη, αφιερώνει ένα δεκαήμερο στη Ρέα Γαλανάκη έως τις 2 Μαίου 2015, με επιλογές από τα προηγούμενα βιβλία της σε ειδικές τιμές. Το δε νέο μυθιστόρημα της θα διατίθεται με 20% έκπτωση.