Οι προτάσεις του αναπηρικού κινήματος για το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας 2014 - 2020

Οι Προτάσεις της Ε.Σ.Α.μεΑ. επί του υποβληθέντος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος ‘Δυτικής Ελλάδας 2014 - 2020’είναι το θέμα της επιστολής που έστειλε στον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας Απόστολο Κατσιφάρα , ηοποία έχει ως εξής:

"Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο δια του Ν.2430/96 (ΦΕΚ 156Α/10.7.96) Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας, ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum), μέλος με δικαίωμα ψήφου στις Επιτροπές Παρακολούθησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007 - 2013, μέλος της Ομάδας Εργασίας σχετικά με την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας και της μη διάκρισης στο ΕΣΠΑ 2014 -2020 βάσει της υπ’ αριθ. 14125/ΕΥΣΣΑΑΠ 989/ 24.03.2014 Απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας,  διαθέτουσα διαχειριστική επάρκεια Β΄ και Γ΄ Τύπου για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 και διαπίστευση ως φορέας παροχής προγραμμάτων «Δια Βίου Μάθησης» -  με το παρόν σας αποστέλλει τις προτάσεις της επί του κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΠΕΠ) ‘Δυτικής Ελλάδας 2014 - 2020’, το οποίο αναρτήθηκε στο διαδίκτυο μετά την υποβολή του (στις 17 Ιουλίου 2014) στην Ε.Ε.

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στη νέα προγραμματική περίοδο:

• Ø τόσο ο Κανονισμός ΕΕ 1303/2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) όσο και οι επιμέρους Κανονισμοί των Ευρωπαϊκών Ταμείων, ενισχύουν τις απαιτήσεις τους αναφορικά με τα άτομα με αναπηρία και την προσβασιμότητα σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο (βλ. άρθρο 7 και γενικές εκ των προτέρων αιρεσιμότητες 1 και 3 του Κανονισμού 1303/2013), δεδομένης της προηγηθείσας υπογραφής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Η Σύμβαση και το συνοδευτικό αυτήν Προαιρετικό Πρωτόκολλο επικυρώθηκαν, ως γνωστόν, και από την ελληνική Βουλή και δια του ν. 4074/2012 - Αρ. ΦΕΚ 88 Α΄ -  αποτελούν πλέον και εθνική νομοθεσία),
• Ø ενδυναμώνεται η σημασία της εταιρικής σχέσης με κοινωνικούς εταίρους, μη κυβερνητικές οργανώσεις και φορείς - όπως η Ε.Σ.Α.μεΑ. - που είναι υπεύθυνοι για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση των διακρίσεων (βλ. άρθρα 5 και 26 Κανονισμού 1303/2013), καθώς και η υποχρέωση ενίσχυσης αυτών των εταίρων (βλ. άρθρο 6 Κανονισμού 1304/2013),
• Ø οι νέοι Κανονισμοί των ΕΔΕΤ περιλαμβάνουν την υποχρέωση οριζόντιας εφαρμογής των αρχών της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, με ρητές αναφορές σε αυτά, και μάλιστα στο πλαίσιο όλων των επενδυτικών προτεραιοτήτων των Προγραμμάτων, είτε απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό είτε αφορούν σε στοχευμένες παρεμβάσεις (βλ. άρθρο 7 Κανονισμού ΕΕ 1303/2013, άρθρο  8 Κανονισμού ΕΕ 1304/2013, σημεία 5 και 15, άρθρα 3 και 5 του Κανονισμού ΕΕ 1301/2013 κ.λπ.),
• Ø η οριζόντια ενσωμάτωση των αρχών της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας σε δράσεις που απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό αποτελεί και το σημείο-κλειδί που θα φέρει τη μεγάλη διαφορά προς όφελος των ατόμων με αναπηρία, αποτρέποντας τη δημιουργία νέων εμποδίων, τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό τους,

καθώς και τις αναφορές στα άτομα με αναπηρία που περιλαμβάνονται ήδη στο κείμενο του ΠΕΠ, προτείνει συμπληρωματικά τα ακόλουθα:

1) Κατά τη μελέτη του υποβληθέντος ΠΕΠ στην Ε.Ε., παρατηρήθηκε η χρήση τυποποιημένου εδαφίου σχετικά με τις κατευθυντήριες αρχές επιλογής πράξεων κάθε επενδυτικής προτεραιότητας, το οποίο περιέχει μεν αναφορά στην μη διάκριση εν γένει και την ισότητα των φύλων αλλά όχι στην προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία σε αντίθεση με τις προβλέψεις του άρθρου 7 του Κανονισμού 1303/2013, όπου υπάρχει διακριτή αναφορά στην αρχή αυτή. Με δεδομένη λοιπόν την υποχρέωση διασφάλισης της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί ότι είναι αναγκαία η παρακάτω τροποποίηση του σχετικού τυποποιημένου εδαφίου (βλ. κείμενο εντός πλαισίου με χαρακτήρες bold) στην παράγραφο ‘Κατευθυντήριες αρχές για την επιλογή πράξεων’, που συνοδεύει την ανάλυση κάθε Επενδυτικής Προτεραιότητας, ώστε πάντα να περιλαμβάνεται και η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία μεταξύ των κατευθυντήριων αρχών επιλογής πράξεων όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό 1303/2013. Εξάλλου όπως είναι γνωστό, η αναφερόμενη στο τυποποιημένο κείμενο ‘ισοτιμία στις επιλογές’ προκειμένου για τα άτομα με αναπηρία διασφαλίζεται μονοσήμαντα από την εξασφάλιση της προσβασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών.

[…]Οι βασικές αρχές που θα διέπουν τη διαμόρφωση της μεθοδολογίας και των κριτηρίων για την αξιολόγηση και επιλογή των πράξεων είναι η αξιολόγηση ως προς τη σκοπιμότητα, αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητά τους προκειμένου να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή συμβολή τους στην επίτευξη των Ειδικών Στόχων και των αποτελεσμάτων που προβλέπονται για κάθε αντίστοιχη επενδυτική προτεραιότητα των αξόνων προτεραιότητας του προγράμματος. Η μεθοδολογία και τα κριτήρια θα είναι επίσης συνεπή με τις κατευθυντήριες αρχές που προβλέπονται από τους Κανονισμούς και αφορούν στην προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και της μη διάκρισης και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, καθώς επίσης και με τις αρχές της διατηρήσιμης ανάπτυξης (άρθρα 7 και 8 του Καν. 1303/2013). Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη διατύπωση των κριτηρίων με τρόπο που θα διασφαλίζει τη διαφάνεια, την αντικειμενικότητα και την ισοτιμία στις επιλογές, ενώ αυξημένη βαρύτητα θα δίδεται σε πράξεις που αναδεικνύουν συνέργειες και συμπληρωματικότητες με άλλες πράξεις, Ταμεία και Ε.Π.[…]

2) Στην ενότητα 11 ‘Οριζόντιες Αρχές’, παρ. 11.2 ‘Ισότητα ευκαιριών και κατάργηση των διακρίσεων’ των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, η Ε.Σ.Α.μεΑ. είχε προτείνει τη συμπερίληψη τυπικού κειμένου, το οποίο όμως όπως φάνηκε από τα κείμενα των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που υποβλήθηκαν στην Ε.Ε. δεν ελήφθη υπόψη.  Ως εκ τούτου, θεωρούμε αναγκαία κατ’ ελάχιστον τη συμπλήρωση του κειμένου ως εξής (βλ. κείμενο εντός πλαισίου με χαρακτήρες bold):

Η καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων και η προαγωγή της ισότητας ευκαιριών καθώς και η διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, διατρέχει οριζόντια το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, ενώ επιπλέον αναλαμβάνονται συγκεκριμένες ενέργειες για την:

• Ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας

• Ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση

• Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας

• Καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.

Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του ΠΕΠ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2014-2020, έχουν ενταχθεί επενδυτικές προτεραιότητες και παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ενεργό ένταξη, στην κοινωνικοοικονομική ενσωμάτωση περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, στην καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων, στη βελτίωση της πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας κοινωνικές και υγειονομικής περίθαλψης υπηρεσίες.

Τέλος, κατά τη διάρκεια σχεδιασμού και εφαρμογής του προγράμματος προβλέπεται η ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών για:

• Την ενεργό συμμετοχή σε δημόσια διαβούλευση, περιφερειακές και τομεακές αναπτυξιακές ημερίδες, εθνικά συνέδρια αρμόδιων δημόσιων φορέων και οικείων κοινωνικών οργανώσεων

• Την ισόρροπη, κατά το δυνατόν, συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην Επιτροπή Παρακολούθησης του ΠΕΠ και την εκπροσώπηση σε αυτή δημόσιων αρχών που είναι αρμόδιες για θέματα ισότητας, καθώς και κοινωνικών οργανώσεων ειδικών πληθυσμιακών ομάδων (Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, κλ.π.)

• Τη λήψη κατάλληλων μέτρων για τη δημοσιοποίηση του ΠΕΠ και των ειδικότερων δράσεων που περιλαμβάνονται σε αυτό, ώστε να διασφαλίζεται η κατά το δυνατό ευρύτερη δυνατότητα πρόσβασης στην κοινοτική συγχρηματοδότηση.

• Την παρακολούθηση και τη σχετική ενημέρωση της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΠΕΠ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσω της ετήσιας έκθεσης, όσον αφορά τα μέτρα που έχουν ληφθεί σε σχέση με την παροχή ίσων ευκαιριών στο πλαίσιο του ΠΕΠ, την αποτελεσματικότητα τους και τις διορθωτικές παρεμβάσεις που απαιτούνται ώστε να διασφαλίζεται η αρχή της μη διάκρισης και η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία σύμφωνα με το άρθρο 9 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. Κανονισμοί για τα δικαιώματα των επιβατών, Οδηγία ΕΕ 2014/24, νέος Οικοδομικός Κανονισμός κ.λπ).

• Τη χρήση εξειδικευμένων κριτηρίων για την τήρηση της αρχής της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και της μη διάκρισης, καθώς και για την ενίσχυση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, κατά τη διαδικασία επιλογής, υλοποίησης και αξιολόγησης πράξεων για συγχρηματοδότηση, ανάλογα με το φυσικό αντικείμενο των παρεμβάσεων.

3) Δεδομένων των ιδιαίτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που υφίστανται πολλαπλή διάκριση λόγω του συνδυασμού του φύλου με κάποια άλλη αιτία διάκρισης (π.χ. αναπηρία, εθνοτική καταγωγή κ.λπ.), αλλά και οι γυναίκες που είναι μητέρες παιδιών με αναπηρία, οι οποίες υφίστανται διάκριση εξαιτίας της αναπηρίας του παιδιού τους, στην ενότητα 11 ‘Οριζόντιες Αρχές’, παρ 11.3 ‘Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών’ το γ΄ εδάφιο θα πρέπει να συμπληρωθεί ως παρακάτω (βλ. κείμενο εντός πλαισίου με χαρακτήρες bold):

[…]Στο πλαίσιο του ΠΕΠ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2014-2020 και σε πλήρη εναρμόνιση με τα προβλεπόμενα στο κανονιστικό πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 (Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1304/2013-) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013-) καθώς και τις στρατηγικές προτεραιότητες πολιτικής της Γενικής Γραμματείας Ισότητας επιδιώκεται η διασφάλιση της προώθησης της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου κατά τα στάδια της προετοιμασίας, της υλοποίησης, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης του εν λόγω επιχειρησιακού προγράμματος. Ιδιαίτερη μέριμνα θα ληφθεί για γυναίκες που αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις, όπως π.χ. γυναίκες με αναπηρία, γυναίκες-μητέρες ατόμων με αναπηρία, γυναίκες Ρομά κ.λπ.[…]

Συνεχίζοντας σε πλέον εξειδικευμένα πεδία:

4) Δεδομένου ότι είναι κοινά αποδεκτή η έλλειψη προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία του περιφερειακού δικτύου της χώρας, γεγονός που αφ’ εαυτού γεννά διακρίσεις, επιβαρύνσεις και ενίοτε αποκλεισμό σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, ενώ παράλληλα η Ε.Ε. αναπτύσσει πλαίσιο[1] για την ισότιμη πρόσβαση στις μεταφορές και των ατόμων με αναπηρία, η οποία σχετίζεται μάλιστα άμεσα με τον περιορισμό της εκπομπής ρύπων αλλά και την ασφάλεια,  η ΕΣΑμεΑ θεωρεί αναγκαία την παρακάτω προσθήκη (βλ. κείμενο εντός πλαισίου με χαρακτήρες bold)  στο τέλος του εδαφίου ‘Μεταφορικές υποδομές’ (σελ.9,10), στο κεφάλαιο ‘1.1 Strategy for the operational programme's contribution to the Union strategy for smart, sustainable and inclusive growth and to the achievement of economic, social and territorial cohesion’-Α.Υφιστάμενη Κατάσταση – Σημείο Εκκίνησης’:

[…]Παρά τις σημαντικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην ΠΔΕ στον

τομέα των μεταφορών, οι ποσοτικές και ποιοτικές ανάγκες της ΠΔΕ συνεχίζουν να αυξάνουν, καθιστώντας αναγκαία την ανάπτυξη και ολοκλήρωση των μεταφορικών υποδομών σε όλους τους τομείς. […]

Σημαντικό σημείο αναφοράς για τις μεταφορές και το περιβάλλον αποτελεί η ενεργοποίηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) που στοχεύει στον προσδιορισμό των στρατηγικών κατευθύνσεων για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και την οργάνωση του χώρου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

Ιδιαίτερη μέριμνα απαιτείται επίσης για την βελτίωση των μεταφορικών συστημάτων της Περιφέρειας εν γένει ώστε να ικανοποιούν τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών, συμπεριλαμβανομένων των επιβατών με αναπηρία[…]

Κατ’ αντιστοιχία δε οι Επενδυτικές Προτεραιότητες (7a) Supporting a multimodal Single European Transport Area by investing in the TEN-T –Ειδικοί στόχοι 7.α.1 και 7.α.2, (7b) Enhancing regional mobility by connecting secondary and tertiary nodes to TEN-T infrastructure, including multimodal nodes -Ειδικός στόχος 7.β.1 και (7c) Developing and improving environmentally-friendly (including low noise) and low-carbon transport systems, including inland waterways and maritime transport, ports, multimodal links and airport infrastructure, in order to promote sustainable regional and local mobility –Ειδικός στόχος 7.γ.1 (σελ. 167 έως και 198) θα πρέπει να συμπεριλάβουν σχετική αναφορά στους προαναφερόμενους Κανονισμούς ΕΚ και στην ανάγκη βελτίωσης της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία του μεταφορικού δικτύου. Επίσης, πέραν των αναφερόμενων στην παράγραφο 2 της παρούσας επιστολής, στην αντίστοιχη παράγραφο ‘Κατευθυντήριες αρχές για την επιλογή πράξεων’ που αφορά στις προαναφερόμενες Επενδυτικές Προτεραιότητες θα πρέπει μεταξύ των αρχών να περιληφθεί και η συμβατότητα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς για τα δικαιώματα των επιβατών αναφορικά με την προσβασιμότητα υποδομών και υπηρεσιών.

Ιδιαίτερα επισημαίνουμε επίσης στο σημείο αυτό, την τεκμηριωμένη πλέον από μελέτες αλλά και τη διεθνή εμπειρία, στενότατη σχέση της προσβασιμότητας με την οδική ασφάλεια.

5) Όπως είναι γνωστό,  τα άτομα με αναπηρία ως ανήκοντα διαχρονικά στις χαμηλότερες οικονομικές τάξεις πλήττονται ιδιαίτερα βάναυσα από την οικονομική κρίση. Ως εκ τούτου θεωρούμε απόλυτα αναγκαίο στην ενότητα 5.1 ‘Γεωγραφικές περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τη φτώχεια/ ομάδες-στόχοι που κινδυνεύουν περισσότερο από διακρίσεις ή κοινωνικό αποκλεισμό’ όπου γίνεται εξειδικευμένη αναφορά στις ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό πέραν της ειδικής αναφοράς που γίνεται στα άτομα με αναπηρία, να υιοθετηθεί και το παράδειγμα της Περιφέρειας Αττικής, η οποία στην παρ. 5.1 αναφέρει αντίστοιχα ότι

[…] Στην Αττική χορηγούνται 1,7 εκ συντάξεις ή το 38,5% των συντάξεων του συνόλου της Χώρας. Το ποσοστό αυτό αναδεικνύει τα δυσμενή δημογραφικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας, αλλά και την ανάγκη παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης σε αυξημένο πληθυσμό ηλικιωμένων. Από τις παραπάνω συντάξεις, οι 93.383 είναι αναπηρικές (27,6% του συνόλου της Χώρας). Οι αναπηρικές συντάξεις στην Αττική ανέρχονται στο 5,5% των συνολικών στην Περιφέρεια, ενώ ο αντίστοιχη αναλογία σε εθνικό επίπεδο είναι 7,6%.

Ο αριθμός των δικαιούχων προνοιακών επιδομάτων (π.ε.) στη Χώρα ανέρχεται σε 162.552 (47% άνδρες και 53% γυναίκες). Από αυτούς, το 29,6% αφορά σε δικαιούχους οι οποίοι παράλληλα λαμβάνουν και συντάξεις. Ο μεγαλύτερος αριθμός των συνταξιούχων λόγω γήρατος λαμβάνει π.ε. που κυμαίνονται σε ένα εύρος 300-400 ευρώ.

Οι δικαιούχοι π.ε. στην Αττική ανέρχονται σε 45.631 (40% του συνόλου της Χώρας), ενώ π.ε. λαμβάνουν και 15.579 συνταξιούχοι (32% του συνόλου της Χώρας). Το μέσο ύψος των π.ε. της πρώτης κατηγορίας στην Αττική είναι 359 €, έναντι 324 ευρώ περίπου σε εθνικό μ.ο. Στην ηλικιακή διάρθρωση των δικαιούχων π.ε. σημαντικό ποσοστό είναι ηλικίας έως και 25 ετών (29,6%)[…].

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί απόλυτα αναγκαία την κατ’ αντιστοιχία αναφορά σε συγκεκριμένα αριθμητικά στοιχεία, τα οποία πλέον διαθέτει η κάθε Περιφέρεια, με στόχο την ανάδειξη του μεγέθους αυτής της πληθυσμιακής ομάδας, την τεκμηρίωση των συνθηκών διαβίωσης αυτών και την ανάγκη υποστήριξής τους με σωστή αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ.

6) Είναι πλέον κοινά αποδεκτή, σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο, η άμεση σχέση της αναπηρίας και της προσβασιμότητας με τομείς πέραν των παραδοσιακά γνωστών όπως π.χ. μεταφορές, ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού, κοινωνική ένταξη και καταπολέμηση της φτώχειας, υγεία, εκπαίδευση κ.λπ. Τη σχέση αυτή τονίζει τόσο η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία όσο και το νεώτερο θεσμικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Κανονισμοί για τα δικαιώματα των επιβατών, Οδηγία 2014/24 για τις δημόσιες συμβάσεις που αναφέρει ότι ‘Κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ( 6 ), ιδίως όσον αφορά την επιλογή μέσων επικοινωνίας, τεχνικών προδιαγραφών, κριτηρίων ανάθεσης και όρων εκτελέσεων των συμβάσεων’, κ.λπ.) αλλά και η εθνική νομοθεσία (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, Απόφαση  ΥΔΜΗΔ ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989/ΦΕΚ 1301Β’ - Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ.λπ.).

Για το λόγο αυτό η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί ότι στον αντίστοιχο Πίνακα 24, ενότητα 9.1 θα πρέπει στη στήλη ‘Άξονες προτεραιότητας για τους οποίους ισχύουν οι όροι’ να υπάρξει αναφορά στην αιρεσιμότητα 3 «Αναπηρία» και να περιληφθούν ως σχετιζόμενοι με την αιρεσιμότητα αυτή όλοι οι Θεματικοί Στόχοι- Επενδυτικές Προτεραιότητες του παρόντος ΕΠ.

7) Τέλος, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τη συμπερίληψη των παρακάτω ενδεικτικών στοχευμένων δράσεων στους αντίστοιχους άξονες προτεραιότητας του ΕΠ:

• ΑΠ1 ‘Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας’, που περιλαμβάνει τις παρακάτω Επενδυτικές Προτεραιότητες (ΕΠ):

(1a) Enhancing research and innovation (R&I) infrastructure and capacities to develop R&I excellence, and promoting centres of competence, in particular those of European interest

(1b) Promoting business investment in R&I, developing links and synergies between enterprises, research and development centres and the higher education sector, in particular promoting investment in product and service development, technology transfer, social innovation, eco-innovation, public service applications, demand stimulation, networking, clusters and open innovation through smart specialisation, and supporting technological and applied research, pilot lines, early product validation actions, advanced manufacturing capabilities and first production, in particular in key enabling technologies and diffusion of general purpose technologies

(2b) Developing ICT products and services, e-commerce and enhancing demand for ICT

(3a) Promoting entrepreneurship, in particular by facilitating the economic exploitation of new ideas and fostering the creation of new firms, including through business Incubators

(3c) Supporting the creation and the extension of advanced capacities for product and service development

(3d) Supporting the capacity of SMEs to grow in regional, national and international markets, and to engage in innovation processes

Ενδεικτικές δράσεις προς ένταξη στον ΑΠ1

- Προώθηση της βελτίωσης της προσβασιμότητας ΜΜΕ σε άτομα με αναπηρία και πιστοποίησης αυτών βάσει του Προτύπου ΕΛΟΤ 1439

- Προώθηση της βελτίωσης της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία υφιστάμενων ιστοσελίδων δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων

• ΑΠ2 ‘Προστασία του Περιβάλλοντος – Μετάβαση σε μία οικονομία φιλική στο περιβάλλον’, που περιλαμβάνει τις παρακάτω Επενδυτικές Προτεραιότητες (ΕΠ):

(4b) Promoting energy efficiency and renewable energy use in enterprises

(4c) Supporting energy efficiency, smart energy management and renewable energy use in public infrastructure, including in public buildings, and in the housing sector

(4e) Promoting low-carbon strategies for all types of territories, in particular for urban areas, including the promotion of sustainable multimodal urban mobility and mitigation-relevant adaptation measures

(5a) Supporting investment for adaptation to climate change, including ecosystem-based approaches

(5b) Promoting investment to address specific risks, ensuring disaster resilience and developing disaster management systems

(6a) Investing in the waste sector to meet the requirements of the Union's environmental acquis and to address needs, identified by the Member States, for investment that goes beyond those requirements

(6b) Investing in the water sector to meet the requirements of the Union's environmental acquis and to address needs, identified by the Member States, for investment that goes beyond those requirements

(6c) Conserving, protecting, promoting and developing natural and cultural heritage

(6d) Protecting and restoring biodiversity and soil and promoting ecosystem services, including through Natura 2000, and green infrastructure

(6e)Taking action to improve the urban environment, to revitalise cities, regenerate and decontaminate brownfield sites (including conversion areas), reduce air pollution and promote noise-reduction measures

 

Ενδεικτικές δράσεις προς ένταξη στον ΑΠ2

- Δημιουργία και προβολή δικτύων προσβάσιμων προορισμών (διαδρομών,  υποδομών και μέσων) τουριστικού ενδιαφέροντος (βλ. και σημείο 8 της παρούσας επιστολής)

- Εφαρμογή εμβληματικής ολοκληρωμένης δράσης για τη δημιουργία τυπικής προσβάσιμης και έξυπνης πόλης

- Προώθηση δράσεων βελτίωσης της προσβασιμότητας αστικών αξόνων σε υποβαθμισμένες περιοχές ή/και σε περιοχές εμβληματικού χαρακτήρα / ειδικής δυναμικής της Περιφέρειας

- Υποστήριξη παρεμβάσεων αποκατάστασης της προσβασιμότητας κτιρίων ανοικτών στο κοινό βάσει των απαιτήσεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού

- Προώθηση δράσεων για τη συμμόρφωση των μεταφορικών συστημάτων της Περιφέρειας στις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών

• ΑΠ3 ‘Ανάπτυξη - Εκσυγχρονισμός – Συμπλήρωση μεταφορικών υποδομών’, που περιλαμβάνει τις παρακάτω Επενδυτικές Προτεραιότητες (ΕΠ):

(7a) Supporting a multimodal Single European Transport Area by investing in the TEN-T

(7b) Enhancing regional mobility by connecting secondary and tertiary nodes to TEN-T infrastructure, including multimodal nodes

(7c)Developing and improving environmentally-friendly (including low noise) and low-carbon transport systems, including inland waterways and maritime transport, ports, multimodal links and airport infrastructure, in order to promote sustainable regional and local mobility

(7e)Improving energy efficiency and security of supply through the development of smart energy distribution, storage and transmission systems and through the integration of distributed generation from renewable sources

 

Ενδεικτικές δράσεις προς ένταξη στον ΑΠ3

- Προώθηση δράσεων για τη συμμόρφωση των μεταφορικών συστημάτων της Περιφέρειας στις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών και ιδιαίτερα των επιβατών με αναπηρία

• AΠ4 ‘Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, προώθηση της Κοινωνικής Ένταξης και Καταπολέμηση της Φτώχειας και των Διακρίσεων’, που περιλαμβάνει τις παρακάτω Επενδυτικές Προτεραιότητες (ΕΠ):

(8i) Access to employment for job seekers and inactive people, including the long term unemployed and people far from the labour market, also through local employment initiatives and support for labour mobility

(8iii) Self employment, entrepreneurship and business creation including innovative micro, small and medium sized enterprises

(8v) Adaptation of workers, enterprises and entrepreneurs to change

(9i) Active inclusion, including with a view to promoting equal opportunities and active participation, and improving employability

(9ii) Socio economic integration of marginalised communities such as the Roma

(9iii) Combating all forms of discrimination and promoting equal opportunities

(9iv) Enhancing access to affordable, sustainable and high quality services, including health care and social services of general interest

(9v) Promoting social entrepreneurship and vocational integration in social enterprises and the social and solidarity economy in order to facilitate access to employment

(9vi) Community-led local development strategies

 

Ενδεικτικές δράσεις προς ένταξη στον ΑΠ4

- Προώθηση της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία (θεσμός του προσωπικού βοηθού).

- Παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης σε μητέρες/πατέρες  παιδιών/ατόμων με αναπηρία και γυναίκες με αναπηρία.

- Δημιουργία Δικτύου Ολοκληρωμένων Υπηρεσιών Υποστήριξης Οικογενειών που φροντίζουν παιδιά/άτομα με αναπηρία (όπως για π.χ. Βρεφονηπιακοί Σταθμοί,  ΚΔΑΠ – ΜΕΑ, Κέντρα Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας, ΚΗΦΗ, Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, Ξενώνες  Βραχείας Φιλοξενίας κ.λπ.) μέσω της δημιουργίας σχετικού Γραφείου στους Δήμους.

- Προώθηση δράσης «Διαβίωση κατ’ οίκον», για επιδότηση παρεμβάσεων προσβασιμότητας σε κατοικίες ατόμων με αναπηρία με σκοπό την προώθηση της ανεξάρτητης διαβίωσης και την αποφυγή της ιδρυματοποίησης.

- Εκστρατείες ενημέρωσης επιχειρηματιών για τις ικανότητες των ατόμων με αναπηρία και τα οφέλη για την επιχείρηση που απασχολεί άτομα με αναπηρία.

- Παροχή κινήτρων στους επιχειρηματίες για την απασχόληση ατόμων με αναπηρία (π.χ. επιδότηση της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία).

- Εφαρμογή δράσης για την προώθηση των εύλογων προσαρμογών στους χώρους εργασίας και τις ΤΠΕ που χρησιμοποιούνται.

- Υποστήριξη αναπηρικών φορέων για ίδρυση και λειτουργία προστατευμένων παραγωγικών εργαστηρίων αλλά και προγραμμάτων υποστηριζόμενης απασχόλησης.

 

• Ø ΑΠ5 ‘Ανάπτυξη – εκσυγχρονισμός – συμπλήρωση κοινωνικών υποδομών, υποδομών υγείας και εκπαίδευσης’ που περιλαμβάνει τις παρακάτω Επενδυτικές Προτεραιότητες (ΕΠ):

(9a) Investing in health and social infrastructure which contributes to national, regional and local development, reducing inequalities in terms of health status, promoting social inclusion through improved access to social, cultural and recreational services and the transition from institutional to community-based services

(10a) Investing in education, training and vocational training for skills and lifelong learning by developing education and training infrastructure

 

Ενδεικτικές δράσεις προς ένταξη στον ΑΠ5

- Βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης των ατόμων με αναπηρία και της σύνδεσής τους με την περιφερειακή αγορά

- Βελτίωση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία των υποδομών υγείας και εκπαίδευσης

8) Τέλος, επισημαίνουμε ότι ο προσβάσιμος τουρισμός, που καλύπτει τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, τρίτης ηλικίας και άλλων ομάδων με παρόμοιες ανάγκες, μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στη διεύρυνση της τουριστικής αγοράς, την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και συνεπώς την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος[2]. Ως εκ τούτου, διεθνώς πλέον θεωρείται απαραίτητο ο σχεδιασμός κάθε δράσης στον τομέα τουρισμού-πολτιτισμού να ενσωματώνει την οριζόντια αρχή της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, όπως εξάλλου επιβάλλουν και οι Κανονισμοί των Ευρωπαϊκών Ταμείων.

Στο παραπάνω πλαίσιο, το Υπουργείο Τουρισμού σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ.[3] συνιστούν, την ένταξη στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 και την υλοποίηση της ολοκληρωμένης παρέμβασης «Προσβάσιμοι Προορισμοί» για τη δημιουργία ενός τουλάχιστον δικτύου προσβάσιμων προορισμών τουριστικού ενδιαφέροντος σε κάθε Περιφέρεια. Το δίκτυο μπορεί να περιλαμβάνει σημεία πολιτισμού (αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, πινακοθήκες, βιβλιοθήκες, πολιτιστικούς χώρους κ.λπ.), φυσικά αξιοθέατα (άλση, πάρκα, παραλίες, δασικές διαδρομές κ.λπ.) καθώς και επιχειρήσεις (διαμονής, εστίασης, εμπορικές κ.λπ.) προσβάσιμων σε άτομα με αναπηρία, τρίτης ηλικίας κ.λπ. Η δράση μπορεί επίσης να ενσωματώνει και δράσεις πιστοποίησης επιχειρήσεων και οργανισμών βάσει του εθνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1439, εκπαίδευση προσωπικού κ.λπ. και ως εκ τούτου να ενταχθεί στις Ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις.

Για το λόγο αυτό, η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί αναγκαία την παρακάτω προσθήκη (βλ. κείμενο εντός πλαισίου με χαρακτήρες bold) στην ενότητα ‘4.3 Ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις’ (σελ.297)

[…]Ειδικά σε ότι αφορά την ανάπτυξη ενός παραγωγικού τομέα προτείνεται η ολοκληρωμένη τουριστική ανάπτυξη του άξονα Κατάκολο – Αρχαία Ολυμπία – Αρχαία Ήλιδα (Πολιτισμός- Αγροδιατροφή – Μεταφορές - Έξυπνες Εφαρμογές ενέργεια/μετακινήσεις/δικτύωση – ανθρώπινο δυναμικό- Ποιότητα Υπηρεσιών - Υποδομές), σε συνδυασμό με τους στόχους της Στρατηγικής της Μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την ανάγκη διεύρυνσης σε νέες αγορές (π.χ. άτομα με αναπηρία, τρίτης ηλικίας κ.λπ. […]

Σε συνέχεια των παραπάνω προτάσεων, η Ε.Σ.Α.μεΑ. αναμένοντας τις δικές σας ενέργειες για τη συμπλήρωση/προσαρμογή του ΠΕΠ κατά τρόπο συμβατό με τις απαιτήσεις των νέων Κανονισμών των ΕΔΕΤ για τα άτομα με αναπηρία, θέτει στη διάθεσή σας την εξειδικευμένη τεχνογνωσία που πλέον κατά κοινή ομολογία διαθέτει".

Σας ευχαριστούμε  θερμά εκ των προτέρων.

Με εκτίμηση,

Ο Πρόεδρος                                                                          Ο Γεν. Γραμματέας

 

Ι. Βαρδακαστάνης                                                                             Χρ. Νάστας

 

---

[1] Βλ. Κανονισμούς ΕΚ 1107/2006, 1371/2007, 1177/2010 και 181/2011.

[2] Βλ.  ECONOMIC IMPACT AND TRAVEL PATTERNS OF ACCESSIBLE TOURISM IN EUROPE – FINAL REPORT Service Contract SI2.ACPROCE052481700 – European Commission, DG Enterprise and Industry

[3] Βλ. Δελτίο Τύπου Υπ.Τουρισμού της 28.03.2014 ‘Πρωτόκολλο Συνεργασίας με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία’