Ηλεία: Το διαμάντι της Ζαχάρως στα... αζήτητα

Τις μαύρες μέρες της μεγάλης πυρκαγιάς του 2007, που άφησε πίσω της νεκρούς και τεράστιες καταστροφές, προσπαθεί ακόμα να ξεπεράσει η περιοχή της Ζαχάρως χωρίς, ωστόσο, να έχει συνέλθει πλήρως από τα «τραύματα» που άφησε στην κοινωνία της και το περιβάλλον το γεγονός το οποίο είχε συνταράξει όλο τον κόσμο.

Ακόμα και πριν από το 2007 η περιοχή που περιλαμβάνει τη Ζαχάρω και τη λίμνη του Καϊάφα δεν είχε τη φήμη και την ανάπτυξη που θα περίμενε κάποιος λόγω του φυσικού της κάλλους. Ακολουθούσε την πορεία του μεγαλύτερου μέρους της νότιας Ηλείας, με τους ανθρώπους που γνωρίζουν την περιοχή να λένε ότι «όπως ήταν το 1980 παραμένει και σήμερα». Το μόνο που έκαναν οι πυρκαγιές ήταν να επιδεινώσουν μια ήδη στάσιμη πραγματικότητα, αφού η ευρύτερη περιοχή της Ζαχάρως δεν κατάφερε ποτέ να ακολουθήσει άλλα γνωστά σημεία της Πελοποννήσου. Επτά χρόνια αργότερα, οι πληγές επουλώνονται, η φύση επανέρχεται και δραστήριοι πολίτες προσπαθούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για κάτι καινούργιο. Αυτή η προσπάθεια, ωστόσο, γίνεται με αργά βήματα και λόγω της περιβαλλοντικής ιδιαιτερότητας της παραλίας της Ζαχάρως και της λίμνης του Καϊάφα που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.

Οι περισσότεροι γνωρίζουν την περιοχή λόγω των ιαματικών λουτρών της λίμνης Καϊάφα τα οποία λειτουργούν ως οργανωμένο θεραπευτικό κέντρο εδώ και δεκαετίες. Το «σήμα κατατεθέν» της περιοχής υπέστη ζημιές εξαιτίας των πυρκαγιών με αποτέλεσμα να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι παραδοσιακές εγκαταστάσεις του. Σε συνδυασμό με τη γενική υποχώρηση του ιαματικού τουρισμού, τα λουτρά του Καϊάφα βρίσκονται πίσω από την εποχή τους.

Ο διευθυντής των λουτρών Δημήτρης Κανίστρας εξηγεί στο «Εθνος» ότι οι ζημιές έγιναν κυρίως τον χειμώνα του 2007, λίγους μήνες μετά τις πυρκαγιές. «Την περίοδο εκείνη αντιμετωπίσαμε πρόβλημα με τις κατολισθήσεις. Το βουνό έχει ασβεστολιθικά πετρώματα τα οποία είναι μαλακά. Οταν κάηκαν τα δέντρα, κάποια κομμάτια βράχου δεν μπόρεσαν να κρατηθούν και αποκολλήθηκαν. Εξαιτίας της πτώσης των βράχων έκλεισαν οι σπηλιές στις οποίες γινόταν η λουτροθεραπεία και καταστράφηκε η σκεπή του κτιρίου των αποδυτηρίων το οποίο δεν χρησιμοποιούνταν». Οι σπηλιές, λέει ο κ. Κανίστρας, δεν πρόκειται να ανοίξουν ξανά για θεραπεία και όταν γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης θα λειτουργούν μόνο ως αξιοθέατο για τους επισκέπτες.

Το 2008 έγιναν σημαντικά έργα ανακαίνισης των εγκαταστάσεων που τα επόμενα χρόνια απέδωσαν καρπούς αφού οι επισκέπτες το 2013 ήταν κατά 20% περισσότεροι σε σχέση με το 2012. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι τα λουτρά λειτουργούν ακριβώς με τον τρόπο που θα περίμενε κάποιος από μια μοντέρνα επιχείρηση. «Δυστυχώς λειτουργούμε μόνο καλοκαίρι, ενώ θα έπρεπε να είμαστε ανοιχτά τουλάχιστον 8 μήνες κάθε χρόνο.

Επιπλέον, στα κτίρια που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1930 πρέπει να γίνουν εργασίες συντήρησης. Ελπίζουμε ότι κάποια πράγματα μπορούν να γίνουν μέσω ΕΣΠΑ. Η περιοχή έχει μεγάλη φυσική ομορφιά αλλά και πολλές ιδιαιτερότητες που την έχουν αφήσει πίσω. Το ζήτημα της αξιοποίησής έχει γίνει ακόμα πιο επιτακτικό μετά την καταστροφή του 2007» καταλήγει ο κ. Κανίστρας.

«Είτε είχες επισκεφθεί την παραλία της Ζαχάρως το 1980 είτε πέρυσι το καλοκαίρι είναι το ίδιο. Δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα» λέει στο «Εθνος» ο πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ζαχάρως και διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστήμιο Κωνσταντίνος Αγραπιδάς.

Ο τουρισμός της Ζαχάρως υστερούσε πάντα σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Η περιβαλλοντική καταστροφή που προκάλεσαν οι πυρκαγιές του 2007 και η συνεπαγόμενη αρνητική δημοσιότητα απέτρεψαν ακόμα περισσότερους ανθρώπους από το να την επισκεφθούν τα επόμενα χρόνια. Ως αποτέλεσμα, τα καλοκαίρια η περιοχή δείχνει έρημη και ξεχασμένη. «Η περιοχή είναι πολύ κοντά στη Μεσσηνία αλλά και στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας. Είναι τόπος εξαιρετικού ενδιαφέροντος, αλλά ποτέ δεν είχε ιδιαίτερη τουριστική αξιοποίηση ούτε είχε λάβει μεγάλη δημοσιότητα. Μετά τις πυρκαγιές η Ζαχάρω απαξιώθηκε αφού δόθηκε, χωρίς να φταίει κάποιος, αρνητική δημοσιότητα. Λόγω του βομβαρδισμού των αρνητικών ειδήσεων ο κόσμος απέφευγε να έρθει. Δυστυχώς, η πραγματικότητα αυτή δεν αντισταθμίστηκε τα επόμενα χρόνια με κάτι θετικό για να επιστρέψουν οι επισκέπτες. Τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν πολύ καλύτερα» τονίζει ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.

Η μεγάλη παραλία της Ζαχάρως, η οποία ουσιαστικά αποτελεί ενιαίο χώρο με την περιοχή του Καϊάφα είχε μείνει ουσιαστικά αναξιοποίητη και πριν από τις πυρκαγιές του 2007. Μόνο κάτι πρόχειρες καντίνες είχαν στηθεί για να εξυπηρετούν όσους έκαναν διακοπές στην περιοχή ή τους επισκέπτες της μιας ημέρας που ήθελαν να κάνουν το μπάνιο τους εκεί.

«Εχουμε πεθάνει»
Την πιο ζοφερή εικόνα δίνει ιδιοκτήτρια ενοικιαζόμενων δωματίων κοντά στα ιαματικά λουτρά του Καϊάφα. Οπως λέει στο «Εθνος» οι πυρκαγιές του 2007 έδιωξαν όσους επισκέπτες δεν πήγαιναν στην περιοχή για θεραπεία και ουσιαστικά ο τουρισμός δεν επανήλθε στα επίπεδα των προηγούμενων ετών. «Μετά τις φωτιές πεθάναμε. Εχουμε λίγα δωμάτια και ουσιαστικά ανοίγουμε μόνο το καλοκαίρι. Δεν πάνε καλά τα πράγματα».

Λόγω του γεγονότος ότι η παραλία της Ζαχάρως και ο Καϊάφας έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, η όποια αξιοποίηση πρέπει να γίνει με μέτρο και σεβασμό στους κανόνες που διέπουν τη συνθήκη. «Χρειάζεται μια ειδική περιβαλλοντική μελέτη η οποία δεν έχει εκπονηθεί ακόμα. Στην περιοχή δεν μπορούν να γίνουν κατασκευές που θα αλλοιώνουν το τοπίο. Εξαιρετικές λύσεις που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν στο νησάκι της λίμνης του Καϊάφα είναι η δημιουργία οικολογικού κάμπινγκ, αγκυροβολίου, αναψυκτηρίου με ελαφρά υλικά, η ανακαίνιση των κτιρίων καθώς και η κατασκευή πλωτού εστιατορίου. Μπορεί επίσης να κατασκευαστεί γέφυρα για τη μετακίνηση των επισκεπτών από τους χώρους λουτροθεραπείας στα άλλα τμήματα του Καϊάφα. Στην παραλία της Ζαχάρως μπορούν να φτιαχτούν μόνιμες βιοκλιματικές κατασκευές από ξύλο και να φυτευτούν αναρριχητικά φυτά. Τα δε κτίσματα θα πρέπει να έχουν πράσινη στέγη με ενδημικά είδη» λέει ο κ. Αγραπιδάς.