O σπουδαίος αφηγητής σήμερα στο «Περί Τεχνών»
Μια φορά κι έναν καιρό γεννήθηκε στην Αθήνα ένα αγόρι, ο Στέλιος Πελασγός, που έμελλε ν΄αγαπήσει πολύ τα παιδιά και τις ιστορίες. Όταν θα μεγάλωνε θα γινόταν ένας κορυφαίος αφηγητής, ο οποίος σήμερα έρχεται στην Πάτρα για να αφηγηθεί σε μικρούς και μεγάλους, μύθους και ιστορίες εν καιρώ οικονομικού πολέμου, για να ξορκίσει τον φόβο και να δώσει ελπίδα.
Ο Στέλιος Πελασγός ιστορητής , συγγραφέας, παιδαγωγός και μελετητής της προφορικής λογοτεχνίας και παράδοσης, που ξεκίνησε την αναβίωση της τέχνης της παραδοσιακής προφορικής λογοτεχνίας και αφήγησης στην χώρα μας μιλά στο thebest.gr.
Όπως λέει, καθήκον του αφηγητή είναι να δίνει ελπίδα και το παραμύθι δεν είναι παρά ένα συλλογικό όνειρο. Γι΄αυτό λάβετε θέσεις σήμερα το απόγευμα στο «Περί Τεχνών» , στην Πάτρα.
Tης Ελευθερίας Μακρυγένη
Απόψε θα διηγηθείτε "Μύθους και ιστορίες ζωής σε οικονομικό πόλεμο". Ποιους μύθους και ποιες ελπίδες μπορεί να δημιουργήσει η κρίση που βιώνουμε;
«Κεντρική θέση μέσα στην παράσταση αυτή έχει μια ιστορία του Αισώπου. Οι μύθοι του Αισώπου είναι αρκετά διαφορετικοί απ΄ότι τους έχουμε μάθει στην παιδική μας ηλικία. Έχουν μια τρομερή σκληρότητα. Είναι οι μύθοι ενός σκλάβου, ο οποίος δεν είναι Έλληνας, αλλά υπηρετεί την Ελλάδα, έχει Έλληνες αφεντικά κι έχει λατρέψει την Ελληνική γλώσσα και τον Ελληνικό τρόπο ζωής. Παρόλα αυτά ξέρει ότι το δίκιο είναι με τον ισχυρό , υπάρχει μεγάλη αδυναμία για τον σκλάβο, τον αδύναμο, έχει φάει ξύλο κι έχει κινδυνεύσει. Από μέσα λοιπόν βγαίνει μια πικρή σοφία και μια ρεαλιστική ηθική. Αν μπορούμε να το πούμε γιατί δεν είναι ηθικοί οι μύθοι του Αισώπου. Ωστόσο ο τρόπος που παρουσιάζονται μέσα στην παράσταση υπάρχει η αναζήτηση ηθικής. Υπάρχουν επίσης εύθυμες κι ευτράπελες ιστορίες. Ο ήρωάς τους χρωστάει και προσπαθεί να κάνει διάφορα κόλπα για ν΄αντιμετωπίσει τα χρέη του. Δίπλα σ’ αυτά, που είναι παραδοσιακό υλικό, υπάρχουν καθημερινές ιστορίες. Ιστορίες ζωής που μας έχουν διηγηθεί, κι εμένα και του Αλέξανδρου Ψυχούλη, που μαζί δημιουργήσαμε την παράσταση, ιστορίες προσωπικές δικές μας, των φίλων μας, γνωστών μας. Αληθινές ιστορίες, που μοιάζουν εξωπραγματικές, αλλά που όλοι ξέρουμε ότι έχουν συμβεί και συμβαίνουν καθημερινά».
Ζούμε σε ένα περιβάλλον που δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελπίδας. Στις ιστορίες που θα αφηγηθείτε θα τη συναντήσουμε;
«Ο αφηγητής έχει καθήκον να δίνει ελπίδα. Είναι ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης , που ενθαρρύνει και πραγματικά το τονίζω ότι έχει καθήκον να δώσει ελπίδα, γιατί χωρίς ελπίδα δεν υπάρχει αγώνας. Πρέπει ν’ αγωνιστούμε για κάτι καλύτερο, για κάτι παραπάνω, για το ομορφότερο, για το ηθικότερο και ασφαλώς υπάρχει ελπίδα. Όταν δούμε από λίγο πιο μακριά τα προβλήματα μας, όταν τα δούμε μαζί με τα προβλήματα του άλλου, τότε καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει ελπίδα. Η ελπίδα είναι στην κοινή δράση, στον κοινό αγώνα και όχι στις μοναχικές λύσεις».
Πιστεύεται ότι θα αναπτυχθεί ευρύτερα η κοινή δράση και ο κοινός αγώνας; Παρά τις τόσες δυσκολίες της εποχής δειλά δειλά αναπτύσσεται η αλληλεγγύη και το "μαζί".
«Ναι, αλλά μην ξεχνάμε ότι υπήρχε κάποτε η αλληλεγγύη και πήρε 30 χρόνια για να καταστραφεί. Ο πολιτισμός του καταναλωτισμού, της αρπαχτής και του glamour δεν έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα. Ο τρόπος που μεγαλώσανε οι σημερινοί 40άρηδες και 50άρηδες ήταν στις γειτονιές και στις αλάνες, όπου εκεί είμαστε παρέες, δεν παίζαμε με game boy ,ούτε είμαστε μπροστά στην τηλεόραση. Μεγαλώσαμε μέσα σε πολιτισμούς αλληλεγγύης, έτσι ήταν ο Ελληνικός πολιτισμός. Οι πατεράδες μας περάσανε εξορίες , χρόνια ολόκληρα έζησαν σε φυλακές, σε δύσκολες συνθήκες, οι παππούδες μας περάσανε άγρια προσφυγιά , τα χάσανε όλα κι εκεί είχαν αναπτυχθεί αποτελεσματικότατα δίκτυα ελπίδας και αντίστασης. Δεν είναι αντίσταση μόνο να σου κόβουν το μισθό ή να χάνεις τη δουλειά σου και να συνεχίζεις ν΄αγωνίζεσαι. Είναι και το να σε βασανίζουν και να σε φυλακίζουν και να μην υποκύπτεις».
Ένα μέρος της εκδήλωσης αφορά και τα παιδιά. Θα αφηγηθείτε παραμύθια με τίτλο, «Μη φοβάσαι - Παραμύθια και μύθοι για να νικήσεις το Φόβο». Μιλήστε μας για την ψυχοθεραπευτική εφαρμογή της αφήγησης.
«Η δικιά μου δράση, η καλλιτεχνική και η επιστημονική, ασχολείται κυρίως με τις παιδαγωγικές και θεραπευτικές εφαρμογές της αφήγησης. Ο λόγος μπορεί να μας βοηθήσει να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας , να τα μοιραστούμε και να τα αντιμετωπίσουμε. Και ο φόβος είναι το κυρίαρχο συναίσθημα σήμερα και αυτό που χρησιμοποιεί πάντα η εξουσία για να ελέγξει τους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους. Αυτή η παράσταση παρότι έχει φτιαχτεί κυρίως για παιδιά, την έχουν παρακολουθήσει και πολλοί ενήλικες, γιατί χρειάζεται ν΄αντιμετωπίσουν τον φόβο».
Τι είναι το παραμύθι, τι ορισμό δίνετε;
«Είναι ένα συλλογικό όνειρο. Είναι ένα όνειρο που δεν το βλέπω μόνος μου τη νύχτα, αλλά το βλέπει μια ολόκληρη κοινότητα και όχι μια κοινωνία. Δηλαδή κάποιοι άνθρωποι, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με περισσότερους από έναν τρόπους και γι΄αυτό σκοπός μου είναι να δημιουργώ κοινότητες. Δεν είναι θεατρική η παράστασή μου».
Πώς συνδέονται οι άνθρωποι που αποτελούν κοινότητα;
«Συνδέονται πρώτα με τη διάθεση για κοινή δράση και εφόσον υπάρχει αυτή, μετά υπάρχουν τελετές, πράξεις, οι οποίες φτιάχνουν την εμπιστοσύνη κι έπειτα αναζητούνται οι κοινές καταβολές και τα κοινά σημεία».
Πώς αντιδρούν οι ενήλικες και πώς τα παιδιά στις αφηγήσεις;
«Ίδιοι άνθρωποι είναι όλοι, δεν υπάρχει διαφορά. Η διαφορά υπάρχει ανάμεσα σε αυτόν που βλέπει τηλεόραση και σε αυτόν που δεν βλέπει, άσχετα με την ηλικία. Αυτός που παρακολουθεί τηλεόραση έχει πολύ πιο αργά ανακλαστικά και περιμένει κάθε τόσο να γίνει και μια έκρηξη για να ξυπνήσει».
Κάποιοι έχουν αποκοιμηθεί δηλαδή;
«Βέβαια. Κοιμόμαστε όρθιοι οι περισσότεροι Έλληνες».
Πώς μπήκατε στον κόσμο της αφήγησης; Ποια είναι η δική σας ιστορία;
«H δική μου ιστορία ίσως είναι και η ιστορία της αναβίωσης της προφορικής αφήγησης στην Ελλάδα, γιατί ήμουν ο πρώτος που την ξεκίνησε. Πήρα μια συστηματική εκπαίδευση από τη γιαγιά μου που ήταν παραδοσιακή αφηγήτρια, χωρίς να το έχω συνειδητοποιήσει και αργότερα νόμισα ότι αυτή η ευαισθησία μου , υπήρχε μέσα μου και γι΄άυτό μ΄αρέσανε οι ιστορίες, οι άνθρωποι, τα βιβλία. Οπότε έψαξα την φιλολογία, την ψυχολογία , το θέατρο και τα σπούδασα αυτά, αγαπούσα και αγαπώ πολύ τα παιδιά και ανάμεσα στην παιδαγωγική, το θέατρο, την φιλολογία και την ψυχολογία, προσπαθούσα να βρω κοινούς δρόμους , μέχρι που στη Γαλλία γνώρισα το κίνημα των νέων αφηγητών και αυτοί μου άνοιξαν την πόρτα. Χρωστάω πολλά στου Γάλλους δασκάλους μου και στους Έλληνες βέβαια. Όταν αργότερα έγινα αφηγητής και είχα την εμπειρία και του θεάτρου και του σχολείου και του πολιτιστικού συλλόγου και της πλατείας, αποφάσισα να τα συστηματοποιήσω όλα αυτά κι έκανα διδακτορική έρευνα, πάνω στον τρόπο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί η αφήγηση στο Ελληνικό σχολείο, για την ανάπτυξη του παιδιού, σύμφωνα με την θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης».
Ποια είναι η δική σας αγαπημένη ιστορία;
«Δεν επιτρέπεται να έχω μια αγαπημένη αλλά κατά καιρούς έχω εμμονές. Πάντως μπορώ να σας πω ότι η ρίζα πολλών ερευνών των νέων αφηγητών είναι ότι πιο απλό μπορείτε να φανταστείτε, είναι ο κυρίαρχος μύθος της κοκκινοσκουφίτσας. Η κοκκινοσκουφίτσα έχει ένα πάρα πολύ μεγάλο βάθος, είναι μια μεγάλη πρόκληση. Μια ιστορία που δεν τη λέω συχνά και τη λέω κυρίως σε ενήλικες, γιατί αναδεικνύω και τον σκοτεινό ερωτισμό της κοκκινοσκουφίτσας. Άλλωστε όταν λέω παραμύθια στα παιδιά σκέφτομαι πρώτα τα παιδιά και μετά τα παραμύθια. Πάντα σκέφτομαι πρώτα το κοινό μου, αλλά ειδικά με τα παιδιά νιώθω απόλυτα υπεύθυνος για το τι θα δούνε τη νύχτα στον ύπνο τους και το πόσα χαμόγελα θα κάνουν μόλις βγουν από την πόρτα του θεάτρου ή του σχολείου».
Γιατί επιλέξατε να ζείτε στην περιφέρεια;
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, ταξιδεύω αρκετά στην Ευρώπη, αλλά έχω επιλέξει να ζω στο Πήλιο. Είναι το ομορφότερο μέρος του κόσμου. Το βουνό και η θάλασσα. Επίσης κάθε φορά στις αφηγήσεις μου δίνω την ψυχή μου, την κάνω κομματάκια και την προσφέρω, οπότε κάπως πρέπει να την ανακτώ και η φύση με βοηθά».
Ποιος είναι ο Στέλιος Πελασγός
Ο Δρ. Στέλιος Πελασγός ξεκίνησε την αναβίωση της τέχνης της παραδοσιακής προφορικής λογοτεχνίας και αφήγησης στην χώρα μας. Είναι ιστορητής , συγγραφέας, παιδαγωγός και μελετητής της προφορικής λογοτεχνίας και παράδοσης. Έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση του Διεθνούς Φεστιβάλ Αφήγησης και τεχνών του Λόγου του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης καθώς και του Διεθνούς Φεστιβάλ "Κάτω από τα δέντρα.." του Δήμου Μουρεσίου Πηλίου. Την τέχνη του την κληρονόμησε από την γιαγιά του, την Ελευσίνια Δήμητρα. Την καλλιέργησε σπουδάζοντας στην Ελλάδα και την Ευρώπη και δημιουργώντας στα τέσσερα μονοπάτια των σύγχρονων προφορικών αφηγητών: την λογοτεχνία, το (σωματικό) θέατρο, την παιδαγωγική και την ψυχοθεραπεία.
Γνώρισε τους σύγχρονους παραμυθάδες στην Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Αναζητώντας τις μικρές ανθρώπινες κοινότητες, την σιωπή και το σκοτάδι που κλωσούν τα παραμύθια εγκατέλειψε την Αθήνα το 1990 και εγκαταστάθηκε αρχικά στον Βόλο και αργότερα στο Πήλιο. Από τότε έχει αφοσιωθεί στην τέχνη της προφορικής λογοτεχνίας και αφήγησης. Δίνει παραστάσεις αφήγησης και διδάσκει σε εργαστήρια για την τέχνη του ταξιδεύοντας σε όλη την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ευρώπη. Το φθινόπωρο του 1995-96, συνδιοργάνωσε την διεθνή συνάντηση «Άκου μια ιστορία» για την προφορική αφήγηση στο ίδρυμα Γουλανδρή- Χορν όπου αφηγήθηκαν και δίδαξαν την τέχνη τους ιστορητές από όλο τον κόσμο. Παράλληλα παρουσιάστηκαν από ειδικούς οι εφαρμογές της ιστόρησης στην σύγχρονη τέχνη, την παιδεία και την θεραπεία
Έχει διδάξει στοΤμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η διδακτορική του διατριβή « Η προφορική αφήγηση και η παιδαγωγική αξιοποίηση της ελληνικής λαϊκής λογοτεχνίας» εξετάζει την μαθητεία του προφορικού λογοτέχνη, παραμυθά από την σκοπιά της πολλαπλής νοηοσύνης και αναζητά εφαρμογές της στο σύγχρονο σχολείο.
Συνεργάζεται τακτικά από το 1998 με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου για τη γνωριμία του κυπριακού κοινού με την αναβίωση της παραδοσιακής προφορικής αφήγησης. Από το 2002 εφαρμόζει πρωτότυπη μέθοδο, που δημιούργησε για την Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών της Αστυνομίας Κύπρου, με σκοπό τη πρόληψη χρήσης εξαρτητικών ουσιών, για μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, βασισμένη στην αφήγηση λαϊκών παραμυθιών. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, και με σκοπό την ευαισθητοποίηση των εφήβων και των ενηλίκων, ανέβασε, στη Λευκωσία, μια παράσταση θεάτρου(2004) και μια αφήγησης(2005) με πρώην χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών, μέλη της θεραπευτικής κοινότητας «Η Αγία Σκέπη».
Από το 2002 δημιούργησε ένα εργαστήρι αφήγησης τρίτης ηλικίας στα ΚΑΠΗ Δήμου Βόλου με το οποίο επισκέφθηκε σχολεία, έδωσε παραστάσεις και δημιούργησε ραδιοφωνική εκπομπή.
Χρησιμοποίησε, ακόμα, την τέχνη του για βοήθεια παιδιών με νοητικές και σωματικές αναπηρίες. Πολυάριθμες εκδηλώσεις του έχουν γίνει για την ενίσχυση των εκστρατειών της Διεθνούς Αμνηστίας, της οργάνωσης διεθνούς αλληλεγγύης Μια Γη, οικολογικών οργανώσεων κ.α.
Στο Βόλο έχει δώσει πολυάριθμες παραστάσεις «λογοτεχνικού αναλογίου» για ενήλικες (Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας) και παιδιά (παιδικές βιβλιοθήκες) αναδεικνύοντας τη σύνδεση της γραπτής λογοτεχνίας με τη προφορικότητα.
Είναι ακόμη σκηνοθέτης, συγγραφέας θεατρικών έργων, βιβλίων για παιδιά, για ενήλικες καθώς και σεναρίων για παιδικές εκπομπές. Η κρατική τηλεόραση Ε.Τ. 1 έχει αφιερώσει τρία ντοκυμανταίρ στο έργο του: Παρασκήνιο, Ένας άνθρωπος, ένας τόπος και Μια μέρα για όλους.
Αφηγείται στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.
INFO
Σήμερα στις 6 το απόγευμα ο Στέλιος Πελασγός θα αφηγηθεί παραμύθια για παιδιά και σίγουρα και για μεγάλους με τίτλο, «Μη φοβάσαι - Παραμύθια και μύθοι για να νικήσεις το Φόβο». Πρόκειται για παραμύθια από όλον τον κόσμο που προσπαθούν να ξορκίσουν τον φόβο. Η τιμή του εισιτηρίου είναι 5€ για παιδιά και 8€ για τους μεγάλους.
Στις 8.30 το βράδυ, ο κορυφαίος Έλληνας αφηγητής θα παρουσιάσει και μια νέα αφήγηση για μεγάλους, εμπνευσμένη από τις σημερινές συνθήκες με τίτλο: "DUCK - Μύθοι και Ιστορίες ζωής σε οικονομικό πόλεμο". Την εικαστική επιμέλεια και το διαδραστικό animation της παράστασης έχει επιμεληθεί ο εικαστικός δημιουργός Αλέξανδρος Ψυχούλης.
Τιμή εισιτηρίου 10€ και φοιτητικό 8€.
Επικοινωνία - Κρατήσεις:
Γραφείο Ekvasis, τηλ. 2610 623100, 2610 225900, 6944603760.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
